Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Rysz (spr.) Sędzia NSA Andrzej Skoczylas Sędzia del. WSA Sylwester Miziołek Protokolant Paweł Gorajewski po rozpoznaniu w dniu 13 lutego 2020 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej Spółki A z dnia 10 kwietnia 2017 r. sygn. akt VI SA/Wa 2518/16 w sprawie ze skargi Spółki A na decyzję Głównego Inspektora Farmaceutycznego z dnia [...] września 2016 r. nr [...] w przedmiocie nakazu zaprzestania prowadzenia niezgodnej z przepisami reklamy apteki i nałożenia kary pieniężnej 1) oddala skargę kasacyjną; 2) zasądza od Spółki A na rzecz Głównego Inspektora Farmaceutycznego 1350 zł (tysiąc trzysta pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wyrokiem z 10 kwietnia 2017 r. (sygn. akt VI SA/Wa 2518/16) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (dalej zwany "WSA"), działając na podstawie art. 151 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (obecnie tekst jedn. Dz. U. z 2019 r., poz. 2325; dalej zwanej "ppsa"), oddalił skargę Spółki A (dalej zwanej "Skarżącą") na decyzję Głównego Inspektora Farmaceutycznego (dalej zwanego "GIF") z [...] września 2016 r. (nr [...]) w przedmiocie nakazu zaprzestania prowadzenia niezgodnej z przepisami reklamy apteki oraz nałożenia kary pieniężnej.
WSA orzekał w następującym stanie sprawy.
Postanowieniem z [...] listopada 2014 r. Opolski Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny (dalej zwany "WIF") wszczął z urzędu postępowanie administracyjne w przedmiocie naruszenia przez Skarżącą art. 94a ust. 1 ustawy z 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (tekst jedn. Dz. U. z 2008 r. Nr 45, poz. 271 ze zm.; dalej zwanej "Pf") przez prowadzenie reklamy w aptece ogólnodostępnej o nazwie "[...]", mieszczącej się w [...] przy ul. [...].
W dniu [...] marca 2015 r. we wskazanej aptece została przeprowadzona kontrola doraźna. W protokole z tej kontroli wskazano m.in., że: 1) w aptece jest realizowany program dla pacjentów o nazwie "Program Karta Pacjenta" oraz powiązany z nim program sprzedaży rabatowej "Program Kupuj Taniej - 1 pkt za 5 zł", 2) w izbie ekspedycyjnej w miejscu widocznym dla pacjentów znajdują się karty pacjenta, a na zapleczu znajdują się kartony z kopertami zawierającymi karty pacjenta wraz z formularzami zgłoszeniowymi do "Programu Karta Pacjenta" oraz regulaminem. Ponadto pracownik apteki złożył pisemne oświadczenie, że odkąd pracuje w aptece (od stycznia 2015 r.) realizowane są w niej tylko karty "Program Karta Pacjenta".
WIF kilkukrotnie (pisma z 15 stycznia 2015 r. oraz 2 i 26 czerwca 2015 r.) wzywał Skarżącą do złożenia wyjaśnień, od kiedy w aptece realizowane są wspomniane programy dla pacjentów. W odpowiedziach Skarżąca stwierdziła m.in., że: 1) program wskazywany przez WIF nie jest przez nią organizowany i zarządzany, 2) ewentualne podejmowanie przez nią zobowiązań do obniżenia ceny oferowanych produktów stanowi jedynie dopuszczalne prawem kształtowanie polityki cenowej apteki, nakierowane na pomoc wszystkim potrzebującym.
Decyzją z [...] sierpnia 2015 r. WIF: 1) nakazał Skarżącej zaprzestania prowadzenia reklamy działalności przedsiębiorcy polegającej na stosowaniu programów lojalnościowych - programu dla pacjentów o nazwie "Program Karta Pacjenta" oraz powiązanego z nim programu sprzedaży rabatowej "Program Kupuj Taniej - 1 pkt za 5 zł" w aptece ogólnodostępnej o nazwie "[...]" mieszczącej się w [...] przy ul. [...] oraz 2) nałożył na Skarżącą karę pieniężną w wysokości 9000 zł za prowadzenie reklamy działalności przedmiotowej apteki w okresie co najmniej od 1 stycznia 2015 r.
Skarżąca złożyła odwołanie od decyzji WIF.
Decyzją z [...] września 2016 r. GIF, działając na podstawie art. 112 ust. 1 pkt 1 i ust. 3 i art. 115 ust. 4 oraz art. 94a ust. 1, art. 129b ust. 1 i ust. 2 Pf oraz art. 104 i art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r., poz. 23 ze zm.; dalej zwanej "kpa"), utrzymał w mocy decyzję WIF. GIF wyjaśnił, że celem programów lojalnościowych jest pozyskanie grupy lojalnych klientów, regularnie nabywających towary lub korzystających z usług organizatora takich programów (bądź zleceniodawcy organizacji programu lojalnościowego), kształtowanie jego pozytywnego wizerunku wśród klientów, obniżka kosztów dotarcia do klienta z kolejną ofertą, jak również rozpoznanie potrzeb klientów. Wobec tego GIF uznał, że programy lojalnościowe stanowią formę reklamy działalności aptek, gdyż stanowią zachętę do kupna produktów wyłącznie we wskazanych aptekach oraz mają na celu zwiększenie ich obrotów. GIF wyjaśnił też, że głównym narzędziem "Programu Karta Pacjenta" jest karta programu, dzięki której jej posiadacz może uczestniczyć w programach sprzedaży rabatowej, natomiast "Program Kupuj Taniej - 1 pkt za 5 zł" polega na nabywaniu przez uczestników punktów rabatowych w zamian za zakupy w aptekach sieci "[...]", przy czym po uzyskaniu 100 punktów uczestnik może je wymienić na rabat o wartości 10 zł, obniżając zapłatę dowolnego produktu w sprzedaży aptecznej, z wyjątkiem produktów na receptę i refundowanych. Zdaniem GIF, w sprawie nie ma znaczenia jaki podmiot był organizatorem "Programu Karta Pacjenta", skoro w dalszej kolejności udostępniany był pacjentowi za pośrednictwem apteki należącej do Skarżącej, co odbywało się w związku z jej uczestnictwem w programie, przy czym prowadzenie programu lojalnościowego w aptece nie mogło się odbywać bez wiedzy i zgody Skarżącej. W konsekwencji GIF uznał, że sam fakt uczestnictwa w "Programie Karta Pacjenta" oraz "Programie Kupuj Taniej - 1 pkt za 5 zł" narusza zakaz reklamy aptek określony w art. 94a ust. 1 Pf.