Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Zofia Flasińska Sędziowie Sędzia NSA Włodzimierz Ryms (spr.) Sędzia del. NSA Jerzy Stankowski Protokolant starszy asystent sędziego Beata Zborowska-Guziuk po rozpoznaniu w dniu 21 marca 2017 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej [...] w R. P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 6 marca 2015 r. sygn. akt I SA/Wa 102/15 w sprawie ze skargi [...] w R. P. na decyzję Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia [...] lutego 2012 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania administracyjnego oddala skargę kasacyjną.
Na skutek wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 października 2014 r., sygn. akt II OSK 200/13, którym został uchylony wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 października 2012 r., sygn. akt I SA/Wa 645/12, po ponownym rozpoznaniu sprawy Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zaskarżonym wyrokiem z dnia 6 marca 2015 r. , sygn. akt I SA/Wa 102/15 oddalił skargę [...] w R. P. na decyzję Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia [...] lutego 2012 r. o umorzeniu postępowania administracyjnego z wniosku [...] w RP w sprawie o stwierdzenie nieważności decyzji Ministra z dnia 30 lipca 2009 r. o wpisaniu do Rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych związku wyznaniowego [...]
W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku zostały przytoczone następujące okoliczności faktyczne i prawne sprawy.
Decyzją z dnia 30 lipca 2009 r. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji wpisał do Rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych, na podstawie art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (Dz.U. z 2005 r., Nr 231, poz. 1965 ze zm.) związek wyznaniowy [...]. O stwierdzenie nieważności decyzji wystąpił [...] RP na tej podstawie, że wpis do Rejestru [...] narusza przepisy ustawy z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w Rzeczpospolitej Polskiej (Dz.U. z 2014 r., poz. 1798), ponieważ ta ustawa reguluje status gmin wyznaniowych żydowskich i wyłącza stosowanie ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, w zakresie tworzenia i rejestrowania gmin wyznaniowych żydowskich jako związków wyznaniowych. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji decyzją z dnia 16 lipca 2010 r. umorzył postępowanie w sprawie, ponieważ wnioskodawca [...] w RP nie ma interesu prawnego i nie jest stroną w sprawie dotyczącej rejestracji innego związku wyznaniowego, zaś zarejestrowany związek wyznaniowy [...] nie jest gminą wyznaniową żydowską, do której mają zastosowanie przepisy ustawy o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich. Po rozpoznaniu sprawy na skutek wniosku o ponowne rozpoznanie Minister Administracji i Cyfryzacji decyzją z dnia [...] lutego 2012 r. utrzymał w mocy decyzję z dnia 16 lipca 2010 r. W ocenie Ministra osoby wyznania mojżeszowego mogą tworzyć związek wyznaniowy, który nie jest gminą wyznaniową żydowską objętą uregulowaniami ustawy z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państw do gmin wyznaniowych żydowskich w RP, na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania. [...] jest innym związkiem wyznaniowym niż gmina wyznaniowa żydowska, do której mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 20 lutego 1997 r., ponieważ wynika to z porównania statutu związku wyznaniowego [...] z zasadami zrzeszenia osób wyznania mojżeszowego w gminach wyznaniowych żydowskich, których dotyczy ustawa z 20 lutego 1997 r. Skoro [...] nie jest gminą wyznaniową żydowską, o której mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 20 lutego 1997 r., to inny związek wyznaniowy jakim jest [...] w RP nie ma interesu prawnego w sprawie o rejestrację i stwierdzenie nieważności decyzji o wpisaniu do Rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych związku wyznaniowego [...]. Wyrokiem z dnia 11 października 2012 r., sygn. akt I SA/Wa 645/12, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uwzględnił skargę [...] w RP i uchylił decyzję Ministra z dnia 2 lutego 2012 r. i z dnia 16 lipca 2010 r. Na skutek skargi kasacyjnej [...] Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 14 października 2014 r., II OSK 200/13 uchylił wyrok WSA w Warszawie z dnia 11 października 2012 r. i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania temu Sądowi. W ocenie NSA Sąd pierwszej instancji wadliwie przyjął, iż utworzenie nowej jednostki organizacyjnej wyznawców religii mojżeszowej określonej jako "gmina", z pominięciem regulacji prawnych zawartych w ustawie z dnia 20 lutego 1997 r., dotyczy interesu prawnego [...] w RP Sąd I instancji błędnie powołał się na wyrok NSA z dnia 3 marca 2010 r., sygn. akt II OSK 498/09, który dotyczył [...] w G., która została utworzona w miejsce rozwiązanej wcześniej gminy wyznaniowej żydowskiej należącej do [...] w RP, ponieważ wyrok ten został wydany w sprawie, w której były inne okoliczności faktyczne. Ponadto Sąd pierwszej instancji w ogóle nie odniósł się do uzasadnienia prawnego zaskarżonej decyzji, jak również a priori przyjął, że [...] jest gminą wyznaniową żydowską w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 20 lutego 1997 r. W ocenie NSA, uwzględniając zasady konstytucyjne wynikające z art. 25 i 53 Konstytucji RP, należy przyjąć, że ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. nie może być rozumiana w ten sposób, że osoby wyznania mojżeszowego nie mogą tworzyć odrębnych związków wyznaniowych na podstawie ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, ponieważ ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. "nie wprowadziła przymusu przynależności Żydów ani osób wyznania mojżeszowego do związku wyznaniowego podlegającego tej ustawie, gdyż "rozwiązanie przeciwne sprzeczne byłoby z określonymi w Konstytucji zasadami wolności sumienia, wyznania i religii. Oznacza to, że ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. nie dotyczy pozostałych związków wyznaniowych żydowskich, a ich byt prawny może być regulowany na podstawie ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania.