Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jacek Chlebny /spr./ Sędziowie: Sędzia NSA Robert Sawuła Sędzia WSA del. Jerzy Siegień Protokolant: asystent sędziego Katarzyna Miller po rozpoznaniu w dniu 28 października 2015 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej Gminy [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 8 kwietnia 2015 r. sygn. akt IV SA/Gl 35/15 w sprawie ze skargi Gminy [...] na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody [...] z dnia [...] września 2013 r. nr [...] w przedmiocie założenia gminnej ewidencji zabytków oddala skargę kasacyjną.
Zaskarżonym wyrokiem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach oddalił skargę Gminy [...] na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody [...] z dnia [...] września 2013 r. w przedmiocie założenia gminnej ewidencji zabytków.
Wyrok ten został wydany w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy.
Wojewoda [...] rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia [...] września 2013 r. stwierdził nieważność zarządzenia Burmistrza Miasta [...] z dnia [...] listopada 2012 r. w sprawie założenia gminnej ewidencji zabytków, zarzucając sprzeczność zarządzenia z art. 22 ust. 5 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami w związku z art. 6 ust. 2 i art. 7 ustawy z dnia z dnia 18 marca 2010 r. o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Wojewoda zaznaczył, że założenie gminnej ewidencji zabytków jest dokonywane w formie czynności materialno-technicznej, nie wymagającej uchwały czy zarządzenia. Organ nadzoru wskazał nadto, że ustawodawca wyraźnie wskazał jakie zabytki nieruchome muszą być ujęte w ewidencji, nie pozostawiając przy tym miejsca na żadne uznaniowe działanie wójta. Organ gminy nie posiada uprawnień do samodzielnego decydowania w przedmiocie uznania danego obiektu za zabytek, w ewidencji nie powinien zatem zostać umieszczony żaden obiekt, co do którego organ samorządu gminnego nie porozumiał się z wojewódzkim konserwatorem zabytków.
W wyniku rozpoznania skargi Gminy [...] Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyrokiem z dnia 12 marca 2014 r., sygn. akt IV SA/Gl 1306/13 uchylił zaskarżone rozstrzygnięcie nadzorcze. Sąd stanął w nim na stanowisku, że założenie gminnej ewidencji zabytków należy uznać za akt przybierający formę zarządzenia, o jakim mowa w art. 91 ustawy o samorządzie gminnym. Zarządzeniu Burmistrza Miasta [...] nie można zatem postawić zarzutu niezgodności z prawem, a tym bardziej zarzutu istotnego naruszenia prawa.
Skargę kasacyjną od powyższego wyroku złożył Wojewoda [...].
Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 5 listopada 2014 r., sygn. akt
II OSK 2329/14 uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Gliwicach do ponownego rozpoznania. W wyroku tym wskazano, że Sąd I instancji pominął istotny aspekt sprawy, jakim jest okoliczność, czy Burmistrz Miasta [...], wydając zarządzenie o założeniu gminnej ewidencji zabytków, mógł pominąć w tej ewidencji jeden z zabytków, który został ujęty w wykazie zabytków, przekazanym przez wojewódzkiego konserwatora zabytków. Jednocześnie Naczelny Sąd Administracyjny zaznaczył, że kwestia formy, w jakiej należy założyć gminną ewidencję zabytków nie stanowiła jedynego zagadnienia, wymagającego rozstrzygnięcia. Kwestię istotną stanowiło również zagadnienie, czy Burmistrz Miasta [...], wydając zarządzenie o założeniu gminnej ewidencji zabytków, mógł pominąć w tej ewidencji jeden z zabytków, który został ujęty w wykazie zabytków, przekazanym przez wojewódzkiego konserwatora zabytków. Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie wynika, aby Sąd I instancji zajął się oceną, czy Burmistrz Miasta [...] posiadał kompetencje pozwalające na pominięcie w gminnej ewidencji zabytków zabytku ujętego w wykazie zabytków, przekazanym mu przez wojewódzkiego konserwatora zabytków. Należy bowiem mieć na względzie, że kwestionowane przez Wojewodę zarządzenie, poza założeniem gminnej ewidencji zabytków Miasta [...] (§ 1), stanowi również o włączeniu do tej ewidencji kart adresowych wymienionych w załączniku (§ 2 ). Dopiero rozważenie omawianej wyżej kwestii pozwoli na rozstrzygnięcie przez Sąd I instancji, czy nieujęcie w gminnej ewidencji zabytków wszystkich obiektów wskazanych przez wojewódzkiego konserwatora zabytków w wykazie, o którym mowa w art. 7 ustawy zmieniającej, stanowi istotne naruszenie prawa, o którym mowa w art. 91 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym.