Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Wojciech Mazur Sędziowie Sędzia NSA Maria Czapska - Górnikiewicz Sędzia del. WSA Marek Wroczyński (spr.) Protokolant starszy sekretarz sądowy Monika Dworakowska po rozpoznaniu w dniu 19 maja 2016r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej R. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 24 kwietnia 2014 r. sygn. akt III SA/Łd 1124/13 w sprawie ze skargi R. S. na postanowienie Wojewody Łódzkiego z dnia [...] sierpnia 2013 r. nr [...] w przedmiocie uchylenia postanowienia o zawieszeniu postępowania w sprawie o wymeldowanie oddala skargę kasacyjną.
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 24 kwietnia 2014 r. Sygn. akt III SA/Łd 1124/13 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi oddalił skargę R. S. na postanowienie Wojewody Łódzkiego z dnia [...] sierpnia 2013 r. nr [...] w przedmiocie uchylenia postanowienia o zwieszeniu postępowania w sprawie o wymeldowanie.
Wyrok zapadł w następującym stanie sprawy.
Wnioskiem z dnia 21 stycznia 2013 r. T. S. wniosła o wymeldowanie R. S. z pobytu stałego z lokalu nr [...] przy ul. [...] w P.
Postanowieniem z dnia [...] lipca 2013 r. nr [...] Prezydent Miasta Pabianice orzekł o zawieszeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymeldowania R. S. wskazując, że istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia kwestii wymeldowania ma postępowanie jakie toczy się przed Sądem Rejonowym w P. sygn. [...] z wniosku R. S. o egzekucję sądową prawa do korzystania ze spornego lokalu mieszkalnego.
W zażaleniu T. S. podniosła m.in., że byłemu mężowi nie przysługuje tytuł prawny do lokalu, w którym jest zameldowany, a ponadto nie posiada ona żadnej wiedzy na temat wskazanej, jako przyczyna zawieszenia postępowania sprawy sądowej.
Postanowieniem z dnia [...] sierpnia 2013 r. Wojewoda Łódzki orzekł o uchyleniu powyższego rozstrzygnięcia. Uznał bowiem, że w sprawie nie zachodzi bezpośredni związek przyczynowo - skutkowy, przewidziany w art. 97 § 1 pkt 4 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku Kodeks postępowania administracyjnego( DZ.U z 2013 roku, poz.267, dalej jako k.p.a.), pomiędzy rozstrzyganą na drodze sądowej kwestią egzekucji uprawnienia do przebywania w lokalu, a przesłanką wymeldowania w trybie przewidzianym w art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz. U. z 2006 r. nr 139, poz. 993 ze zm.) - dalej: "ustawa o ewidencji ludności". Organ odwoławczy wskazał, że w sprawach dotyczących obowiązku meldunkowego, rozstrzyganych na podstawie powyższego przepisu obowiązkiem organu jest ocena spełnienia przesłanek wymeldowania według stanu faktycznego na dzień wydania decyzji. Oznacza to w konsekwencji, że zarówno fakt skorzystania przez osobę wnioskowaną do wymeldowania ze środków prawnych, których celem jest uzyskanie swobodnego dostępu do lokalu, jak i przede wszystkim rzeczywisty powrót do niego, ma istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy o wymeldowanie, ale nie jako zagadnienie wstępne w rozumieniu art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a., lecz jako element stanu faktycznego.
W skardze na powyższe postanowienie R. S. zarzucił naruszenie art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a. podtrzymując, że postępowanie o egzekucję prawa korzystania ze spornego lokalu jest zagadnieniem wstępnym w sprawie o wymeldowanie. Skarżący załączył kserokopię zaświadczenia z Sądu Rejonowego w P. sygn. [...] z dnia [...] lipca 2013 r., że przed sądem toczy się postępowanie z wniosku skarżącego z udziałem T. S. w przedmiocie egzekucji świadczeń niepieniężnych oraz sygn. [...] o podział majątku wspólnego obejmującego m.in. sporny lokalu położony w P. przy ul. [...].
Oddalając skargę opisanym na wstępie wyrokiem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi stwierdził, że przesłankami wymeldowania są tylko okoliczności faktyczne, nie zaś kwestie materialnoprawne, których rozstrzygnięcie mogłoby być przedmiotem postępowania przed sądem lub innym organem. Zagadnieniem wstępnym w rozumieniu art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a. mogą być wyłącznie kwestie prawne, które albo ujawniły się w toku postępowania i dotyczą istotnej dla sprawy przesłanki decyzji, albo z przepisów prawa materialnego wynika wprost konieczność rozstrzygnięcia danej kwestii prawnej. Wobec powyższego Sąd uznał, że rozstrzygnięcie kwestii trwałości i dobrowolności opuszczenia lokalu mieszkalnego mieści się w kompetencjach organu administracyjnego prowadzącego sprawę o wymeldowanie z lokalu mieszkalnego, niezależnie od toczącego się postępowania przed sądem powszechnym o egzekucję świadczeń niepieniężnych - prawa korzystania z lokalu czy też wskazywanego w toku postępowania sądowego - postępowania w sprawie o podział majątku wspólnego. Zdaniem Sądu w rozpoznawanej sprawie ma w pełni zastosowanie wypracowany w orzecznictwie sądów administracyjnych pogląd dotyczący przywrócenia naruszonego posiadania, że jeżeli wyrok sądu powszechnego rozstrzygający sprawę przywrócenia naruszonego posiadania został wydany przed rozstrzygnięciem sprawy o wymeldowanie, organ administracji jest zobowiązany wziąć to orzeczenie pod uwagę, oceniając zaistnienie przesłanek z art. 15 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych. Natomiast w sytuacji, gdy sprawa o przywrócenie posiadania nie została zakończona przed wydaniem decyzji w sprawie o wymeldowanie, samo żądanie przez daną osobę udzielenia jej przez sąd cywilny ochrony posesoryjnej danego lokalu może mieć wpływ na ocenę przez organ meldunkowy przesłanki dobrowolności opuszczenia przez nią tego lokalu. Wytoczenie powództwa posesoryjnego (art. 344 § 1 k.c.) może bowiem wskazywać na fakt, że dana osoba, korzystając z tego środka prawnego, stara się powrócić do lokalu, z którego wbrew swojej woli została usunięta. Nieskorzystanie we właściwym czasie z tego środka prawnego świadczyć może - w zależności od okoliczności konkretnej sprawy - o dobrowolnej zmianie miejsca pobytu przez daną osobę. Wobec powyższego Sąd uznał, że ustalenie charakteru i przyczyn opuszczenia lokalu w innym postępowaniu przed sądem powszechnym nie może być kwalifikowane jako zagadnienie wstępne w rozumieniu art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a.. Ewidencja ludności ma jedynie charakter rejestracyjny, odzwierciedlający stan faktyczny miejsca pobytu osoby. Jej rejestrowy charakter służy zbieraniu informacji w zakresie miejsca zamieszkania i pobytu osób. Zagadnienia dotyczące podziału majątku pomiędzy stronami bądź egzekucji uprawnień regulowane są przepisami prawa cywilnego, a wszelkie spory w tym zakresie podlegają kognicji sądów powszechnych.