Dnia 20 marca 2013 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jerzy Bujko (spr.) Sędziowie Sędzia NSA Leszek Kamiński Sędzia del. WSA Małgorzata Miron Protokolant sekretarz sądowy Katarzyna Wielgosz po rozpoznaniu w dniu 20 marca 2013 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej A.K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 lipca 2011 r. sygn. akt V SA/Wa 161/11 w sprawie ze skargi A.K. na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] listopada 2010 r. nr [...] w przedmiocie odmowy uchylenia decyzji ostatecznej o odmowie przyznania uprawnień kombatanckich 1.oddala skargę kasacyjną. 2.odstępuje od zasądzania od skarżącej zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wyrokiem z dnia 7 lipca 2011 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę A.K. na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] listopada 2010 r. nr [...] w przedmiocie odmowy uchylenia decyzji ostatecznej o odmowie przyznania uprawnień kombatanckich.
W uzasadnieniu Sąd I instancji wskazał, że decyzją z dnia [...] listopada 1999 r. Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych odmówił skarżącej przyznania uprawnień kombatanckich z tytułu pobytu w obozie hitlerowskim w Działdowie. Wniosek A.K. był rozpatrywany na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 1 lit. b/ ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz.U. z 1997 r. Nr 142, poz. 950 ze zm.). W decyzji organ powołał się na opinię Głównej Komisji Badania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu z dnia 21 stycznia 1998 r., zgodnie z którą obóz w Działdowie został utworzony w końcu 1939 r. jako obóz dla internowanych, ujętych w akcji skierowanej przeciw inteligencji, wokół której mógł się koncentrować ruch oporu. Osoby te były więźniami gestapo, były rozstrzeliwane na miejscu lub wysyłane do obozów koncentracyjnych poprzez obóz w Działdowie. W drugiej połowie 1940 r. obóz został podporządkowany policji bezpieczeństwa w Królewcu i nadal pełnił rolę obozu przejściowego, następnie obóz został przekształcony w obóz pracy wychowawczej. Równolegle na obszarze obozowym wyznaczano punkt zbiorczy dla osób przesiedlanych, w którym osadzenie miało zazwyczaj charakter krótkotrwały, a osoby tam osadzone nie pozostawały w dyspozycji władz bezpieczeństwa Rzeszy. Organ ustalił, że skarżąca przebywała w obozie przeznaczonym dla osób wysiedlonych i nie pozostawała w dyspozycji władz bezpieczeństwa, w związku z czym nie spełniła przesłanek do przyznania jej uprawnień kombatanckich na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 1 lit. b/ ustawy o kombatantach. Decyzja ta nie została zaskarżona i stała się decyzją ostateczną.
Decyzją z dnia [...] września 2005 r., po rozpoznaniu ponownego wniosku skarżącej o przyznanie jej uprawnień kombatanckich w związku z pobytem w obozie karnym w Działdowie w okresie od lutego 1941 r. do kwietnia 1941 r. oraz wykonywaniem pracy przymusowej w okresie od listopada 1942 r. do lutego 1945 r. w gospodarstwie rolnym należącym do A. S. wcielonego do armii niemieckiej, Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych uchylił decyzję własną z dnia [...] listopada 1999 r. i przyznał wnioskodawczyni uprawnienia kombatanckie z tytułu pobytu w obozie hitlerowskim od lutego 1941 r. do kwietnia 1941 r. Powołując się na przepis art. 107 § 4 k.p.a. organ orzekający odstąpił od sporządzenia uzasadnienia decyzji.
Decyzją z dnia [...] marca 2010 r. Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a., stwierdził nieważność decyzji własnej z dnia [...] września 2005 r. Organ uznał, że decyzja ta została wydana z rażącym naruszeniem prawa, w związku z czym konieczne było stwierdzenie jej nieważności. Decyzja powyższa została wydana na podstawie art. 154 § 1 i 2 k.p.a., a więc w trybie nadzwyczajnym. Zgodnie z przepisem art. 154 k.p.a. organ orzekający może wzruszyć decyzję ostateczną, jeżeli przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony, jednakże wykluczona jest ocena prawidłowości zastosowania przepisów przy wydawaniu decyzji ostatecznej oraz ponowna ocena stanu faktycznego. W niniejszej zaś sprawie stosując tryb nadzwyczajny organ w istocie rozpoznał wniosek strony pod względem merytorycznym. Powołanie się przez stronę na jej słuszny interes nie mogło prowadzić do obchodzenia prawa polegającego na przyznaniu zainteresowanej uprawnień kombatanckich, w sytuacji gdy brak było ku temu podstaw prawnych. Uprawnienia kombatanckie w trybie art. 154 k.p.a. zostały przyznane na podstawie tych samych dokumentów, na podstawie których organ wydał wcześniejszą decyzję o odmowie przyznania tych uprawnień.