Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Anna Łuczaj Sędziowie: Sędzia NSA Robert Sawuła (spr.) Sędzia del. WSA Jerzy Bortkiewicz po rozpoznaniu w dniu 14 lutego 2018 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej Wojewody Warmińsko-Mazurskiego od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 24 października 2017 r. sygn. akt II SA/Ol 418/17 w sprawie ze skargi Gminy Kruklanki na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Warmińsko-Mazurskiego z dnia 21 marca 2017 r. nr PN.4131.60.2017 w przedmiocie zmiany nazwy ulicy 1. prostuje zaskarżony wyrok w jego komparycji w ten sposób, że jako skarżącego oznacza "Gminę Kruklanki" zamiast "Wójta Gminy Kruklanki"; 2. oddala skargę kasacyjną.
Wyrokiem z dnia 24 października 2017 r., sygn. akt II SA/Ol 418/17 Wojewódzki Sąd Administracyjny (powoływany dalej jako: WSA) w Olsztynie w sprawie ze skargi Wójta Gminy [...] na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Warmińsko-Mazurskiego z dnia [...] marca 2017 r., nr [...], w przedmiocie zmiany nazwy ulicy, stwierdził nieważność zaskarżonego rozstrzygnięcia nadzorczego. Wyrok ten zapadł w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych sprawy:
Jak ustalił to sąd wojewódzki, uchwałą nr XIX/166/2007 z dnia 14 lutego 2017 r. (uchwała) Rada Gminy [...], powołując się na art. 18 ust. 2 pkt 13 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r., poz. 446 ze zm., Usg) oraz art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 1 kwietnia 2016 r. o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej (Dz. U. z 2016 r., poz. 744, Uzpk), zmieniła istniejącą nazwę ulicy "22 lipca" na ulicę "22 lipca". W uzasadnieniu powyższej uchwały wskazano, że dotychczasowa nazwa ulicy nadana była w związku z obchodzonym w okresie istnienia PRL Narodowym Świętem Odrodzenia Polski, upamiętniającym rocznicę ogłoszenia tzw. manifestu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (PKWN) w 1944 r. Święto to zostało zniesione mocą ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. i od tego czasu nie są obchodzone żadne uroczystości z tym związane. Nazwa ulicy funkcjonuje do dziś i w środowisku lokalnej społeczności nie budzi żadnych kontrowersji. W związku z tym stwierdzono w przywołanym przez sąd uzasadnieniu w/w uchwały, że "nazwa ulicy jest wyłącznie datą w kalendarzu", z tego też powodu zaproponowano zmianę nazwy. Podkreślono, iż od dnia 22 lipca 2016 r., dzień ten ustanowiono świętem św. Marii Magdaleny, wobec czego data w żaden sposób nie kojarzy się już z ustrojem totalitarnym.
Jak dalej w wyroku wskazano, rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia [...] marca 2017 r. Wojewoda Warmińsko-Mazurski, na podstawie art. 91 ust. 1 Usg, stwierdził nieważność powyższej uchwały Rady Gminy [...] w sprawie zmiany nazwy ulicy.
W uzasadnieniu swego rozstrzygnięcia organ nadzoru wskazał, iż w myśl oficjalnego stanowiska Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (dalej IPN), upublicznionego na jego stronie internetowej, nazwa "22 lipca" symbolizuje komunizm i jako taka podlega zmianie, zgodnie z dyspozycją art. 1 Uzpk. W związku z powyższym, pismem Wojewoda zawiadomił Radę Gminy [...] o wszczęciu postępowania nadzorczego, wnosząc jednocześnie o ewentualne przedstawienie wyjaśnień oraz dokumentów, które winny być uwzględnione w toku prowadzonego postępowania nadzorczego, jak również o przekazanie kopii protokołu z posiedzenia Rady Gminy [...] w dniu 14 lutego 2017 r., a także wskazanie, czy przy podejmowaniu uchwały analizowano i brano pod uwagę ww. stanowisko IPN. Jednocześnie zwrócono się do Delegatury IPN w Olsztynie z prośbą o wydanie opinii, czy zmiana nazwy ulicy przyjęta we wskazanej uchwale jest niezgodna z dyspozycją art. 1 Uzpk, w myśl którego nazwy budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, w tym dróg, ulic, mostów i placów, nadawane przez jednostki samorządu terytorialnego nie mogą upamiętniać osób, organizacji, wydarzeń lub dat symbolizujących komunizm lub inny ustrój totalitarny, ani w inny sposób takiego ustroju propagować.