Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Zdzisław Kostka Sędziowie Sędzia NSA Tomasz Zbrojewski (spr.) Sędzia del. WSA Tomasz Świstak Protokolant starszy asystent sędziego Anita Lewińska - Karwecka po rozpoznaniu w dniu 7 grudnia 2018 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej Wojewody Mazowieckiego od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 maja 2018 r. sygn. akt II SA/Wa 2075/17 w sprawie ze skargi Miasta Stołecznego Warszawy na zarządzenie zastępcze Wojewody Mazowieckiego z dnia 9 listopada 2017 r. w przedmiocie zmiany nazwy ulicy położonej w m.st. Warszawa z Aleja Armii Ludowej na Lecha Kaczyńskiego 1. oddala skargę kasacyjną, 2. zasądza od Wojewody Mazowieckiego na rzecz Miasta Stołecznego Warszawy kwotę 100 (sto) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wyrokiem z dnia 28 maja 2018 r. sygn. akt II SA/Wa 2075/17 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił zarządzenie zastępcze Wojewody Mazowieckiego z dnia 9 listopada 2017 r. w przedmiocie zmiany nazwy ulicy położonej w mieście stołecznym Warszawa z Alei Armii Ludowej na Lecha Kaczyńskiego oraz zasądził zwrot kosztów postępowania na rzecz Miasta Stołecznego Warszawy.
Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w następującym stanie faktycznym i prawnym :
Wojewoda Mazowiecki zarządzeniem zastępczym z dnia 9 listopada 2017 r. zmienił nazwę ulicy położonej w m.st. Warszawie z Alei Armii Ludowej na Lecha Kaczyńskiego oraz powierzył Prezydentowi m.st. Warszawy wykonanie zarządzenia. Ponadto określił, że zarządzenie podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego i wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.
W uzasadnieniu zarządzenia organ wskazał, że zgodnie z brzmieniem art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 1 kwietnia 2016 r. o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy jednostek organizacyjnych, jednostek pomocniczych gminy, budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz pomniki (Dz.U. z 2016 r., poz. 744 ze zm.), dalej jako: "ustawa dekomunizacyjna", jednostki samorządu terytorialnego zobowiązane są zmienić, w terminie 12 miesięcy od dnia jej wejścia w życie ustawy, nazwy budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, w tym dróg, ulic, mostów i placów, upamiętniające osoby, organizacje, wydarzenia lub daty symbolizujące komunizm lub inny ustrój totalitarny lub propagujące taki ustrój w inny sposób. W przypadku zaś niewykonania obowiązku przez właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego, wojewoda na podstawie art. 6 ust. 2 ustawy dekomunizacyjnej, wydaje zarządzenie zastępcze, w którym nadaje nazwę zgodną z art. 1 ww. ustawy, w terminie 3 miesięcy od dnia, w którym upłynął termin na podjęcie działań przez organ jednostki samorządu terytorialnego. Organ wskazał, że z uwagi na niewykonanie przez Radę m.st. Warszawy wskazanego w ustawie obowiązku konieczne było zwrócenie się do Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu o wydanie opinii potwierdzającej niezgodność nazwy obowiązującej w dniu wejścia w życie ustawy dekomunizacyjnej z art. 1 tej ustawy. W zbiorczej opinii z dnia 9 listopada 2017 r. IPN wskazał, że nazwa Aleja Armii Ludowej wypełnia normę zawartą w art. 1 ustawy dekomunizacyjnej.
W uzasadnieniu zarządzenia zastępczego Wojewoda powołując się na opinię IPN wskazał, że nazwa Aleja Armii Ludowej wypełnia normę art. 1 ustawy dekomunizacyjnej. Podniósł, że pierwotnie Gwardia Ludowa (GL) została utworzona w 1942 r., jako zbrojne ramię stalinowskiej konspiracji PPR, ściśle podporządkowanej ośrodkom dowódczym w ZSRS. Na początku 1944 r. GL została przemianowana na Armię Ludową (AL). Wskazał, że przez cały okres istnienia były narzędziem rozpracowania wywiadowczego Polskiego Państwa Podziemnego, a z czasem także politycznego i militarnego zwalczania dążeń do odbudowy niepodległej Rzeczypospolitej Polskiej. Ponadto większość członków GL-AL po wojnie włączyła się w budowę struktur systemu stalinowskiego w Polsce - partii, Urzędów Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej. Wielu z nich w nowej roli stało się bezpośrednimi sprawcami zbrodni i represji wymierzonych w społeczeństwo oraz organizacje niepodległościowe.