Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Marek Leszczyński, Sędziowie sędzia NSA Grażyna Gryglaszewska (spr.), asesor sądowy WSA Elżbieta Lemańska, Protokolant sekretarz sądowy Katarzyna Derewońko, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 19 lutego 2019 r. sprawy ze skargi T. L. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. z dnia [...] września 2018 r. nr [...] w przedmiocie odmowy świadczenia pielęgnacyjnego oddala skargę
Skarga została wywiedziona na podstawie następujących okoliczności.
Decyzją z dnia [...] lipca 2018 r. nr [...] Kierownik Działu Świadczeń Rodzinnych Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w S., działający z upoważnienia Prezydenta Miasta S., odmówił przyznania T. L. świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku ze sprawowaną opieką nad niepełnosprawną córką Z. L. W podstawie prawnej organ powołał art. 104 K.p.a. i art. 17 i art. 20 ust. 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1952 ze zm.; dalej powoływana jako ustawa) oraz rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i polityki Społecznej z dnia 27 lipca 2017 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o przyznanie świadczeń rodzinnych oraz zakresu informacji, jakie mają być zawarte we wniosku, zaświadczeniach i oświadczeniach o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1466). W uzasadnieniu stwierdzono, że wnioskodawca nie spełnia wymaganych przesłanek określonych w ustawie, gdyż od 1 maja 2017 r. świadczy usługi na podstawie umowy zlecenia dla Kancelarii Prawnej A. Organ pierwszej instancji wywiódł, że tylko pozostawanie lub nie w zatrudnieniu jest przesłanką przyznania lub odmowy przyznania świadczenia, a umowa zlecenie jest jedną z form zatrudnienia - dowodzi o aktywności zawodowej, która uniemożliwia przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego.
Od powyższej decyzji odwołanie złożył T. L. i wniósł o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego w związku ze sprawowaną opieką nad córką, na okres od dnia 15 maja 2018 r. do dnia 22 sierpnia 2018 r. W uzasadnieniu odwołania wskazał, że świadczenie przez niego usług, które ma miejsce w ograniczonym wymiarze czasu oraz odbywa się w jego miejscu zamieszkania nie stoi na przeszkodzie z sprawowaniu opieki nad dzieckiem. Zdaniem odwołującego organ przyjął błędną wykładnię przesłanek przyznania świadczenia pielęgnacyjnego zawartych w art. 17 ust. 1 ustawy prowadzącą do uznania, że rodzic dziecka niepełnosprawnego uprawniony do świadczenia pielęgnacyjnego, pod rygorem utraty tego prawa, nie może podejmować żadnej aktywności zawodowej, w tym aktywności w ograniczonym wymiarze czasu, która nie stanowi przeszkody w sprawowaniu opieki nad dzieckiem.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S. decyzją z dnia [...] września 2018 r. nr [...] utrzymało w mocy zaskarżona decyzję. W uzasadnieniu wskazano, że w przedmiotowej sprawie organ pierwszej instancji odmówił przyznania świadczenia pielęgnacyjnego T. L. - ojcu sprawującemu opiekę nad dzieckiem Z. L. urodzoną [...] marca 2011 r., które orzeczeniem z dnia [...] czerwca 2011 r. Wojewódzkiego Zespołu ds. Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności w B. zostało zaliczone do osób niepełnosprawnych na czas określony do dnia [...] marca 2027 r. łącznie ze wskazaniami konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. Podano, że z postępowania wyjaśniającego przeprowadzonego przez organ pierwszej instancji wynika, iż odwołujący się opiekuje się niepełnosprawnym dzieckiem, które wymaga stałej opieki, a jednocześnie nie zrezygnował z zatrudnienia, gdyż świadczył usługi na podstawie umowy zlecenia w Kancelarii Prawniczej "A." i z tego tytułu otrzymywał wynagrodzenie (co sam potwierdził w pismach do MOPR). Organ odwoławczy podniósł, że "umowa zlecenie" w art. 3 pkt 22 ustawy jest przez ustawodawcę zdefiniowana jako zatrudnienie lub inna praca zarobkowa. W ocenie Kolegium organ pierwszej instancji odmawiając przyznania świadczenia pielęgnacyjnego zastosował właściwą wykładnię art. 17 ust. 1 ustawy, gdyż z literalnego brzemienia tego przepisu wynika jednoznacznie, że świadczenie pielęgnacyjne przysługuje osobom, które rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Ustawodawca nie przewidział możliwości łączenia opieki nad dzieckiem z zatrudnieniem oraz pobierania świadczenia pielęgnacyjnego. Podniesiono, że na równi z rezygnacją z zatrudnienia należy traktować niepodejmowanie pracy. Świadczenie pielęgnacyjne, o którym mowa w art. 17 ust. 1 ustawy, nie jest bowiem przyznawane za samą opiekę nad niepełnosprawnym dzieckiem, gdyż wynika ona z prawnego i moralnego obowiązku rodzica względem dziecka, lecz za faktyczny brak możliwości podjęcia zatrudnienia z powodu konieczności sprawowania tej opieki lub za rezygnację z zatrudnienia w celu jej sprawowania. Nie może być ono traktowane jako zastępcze źródło dochodu. Kolegium podniosło, że przepis art. 17 ust. 1 ustawy należy stosować wyłącznie do takich stanów faktycznych w których zakres opieki wyklucza możliwość podjęcia jakiejkolwiek pracy zarobkowej. Związek między rezygnacją z zatrudnienia (albo jego niepodejmowaniem), a sprawowaną opieką musi być bezpośredni.