Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Jacek Bursa Sędziowie: Sędzia WSA Wojciech Jakimowicz (spr.) Sędzia NSA Anna Szkodzińska Protokolant: Katarzyna Paszko-Fajfer po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 lutego 2013 r. sprawy ze skargi W.O,. na uchwałę Rady Gminy Zabierzów z dnia 20 lipca 2001 r. nr XLIII/355/01 w przedmiocie uznania za użytek ekologiczny I. stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały; II. zasądza od Rady Gminy Zabierzów na rzecz skarżącego W.O. kwotę 560 zł (pięćset sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Rada Gminy Z. uchwałą Nr XLIII/355/01 z dnia 20 lipca 2001 r. (Dz. Urz. Woj. Małopolskiego z 2001 r., nr 146, poz. 2190) uznała za użytek ekologiczny pod nazwą [...] " obszar o pow. 6,75 ha położony w miejscowości R. , gmina Z. , powiat ziemski krakowski, obejmujący część działki numer nr [...] o pow. 3,88, część działki nr [...] o pow. 2,12 ha oraz część działki nr [...] o pow. 0,75 ha.]
W uzasadnieniu wskazano, że obszar uznany za użytek ekologiczny obejmuje obszar stawów i trzcinowisk, a celem jego utworzenia jest zabezpieczenie przed osuszaniem i likwidacją stawów wodnych należących do zabytkowego zespołu dworskiego z XIX wieku, będących miejscem rozrodu płazów, lęgu i gniazdowania wielu gatunków ptaków oraz ochrona rzadkich gatunków flory, przede wszystkim fiołka bagiennego.
Skargę na powyższą uchwałę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie złożył W.O. . Wskazał, że od dnia 30 kwietnia 2010 r. jest współwłaścicielem działki nr [...] objętej użytkiem ekologicznym [...] ustanowionym przedmiotową uchwałą. Podniósł, że zaskarżona uchwała narusza jego interes prawny, gdyż wprowadza ograniczenia w wykonywaniu prawa własności, które w części nie są znane ustawie.
Zdaniem skarżącego wydanie przedmiotowej uchwały naruszyło zasadę proporcjonalności wynikającą z art. 31 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, bowiem na użytku ekologicznym możliwe jest ustanowienie zakazów właściwych dla tej formy ochrony przyrody wskazanych w ustawie i tylko w zakresie w niej dozwolonych. Nadto podstawa prawna zakwestionowanej uchwały jest sprzeczna z art. 2 i 31 Konstytucji RP, albowiem ustawa obowiązująca w dacie jej wydania nie przewidywała konieczności zgody właściciela na objęcie jego nieruchomości tak dotkliwą formą ochrony przyrody.
Skarżący podniósł również, że zgodnie z piśmiennictwem brak jest podstaw do ustanawiania użytku ekologicznego ze względu na ochronę fiołka bagiennego, albowiem jego populacja w Polsce występuje w liczbie około miliona osobników w kilkudziesięciu miejscach. Skarżący zarzucił również, że Rada Gminy nie rozważyła innej, bardziej uzasadnionej, formy ograniczenia prawa własności jak nakazują to przepisy prawa.
W odpowiedzi na skargę Rada Gminy Z. wniosła o jej oddalenie.
W uzasadnieniu organ zwrócił uwagę na brak legitymacji skargowej W.O. w tej sprawie. Wyjaśniono, że skarżący został właścicielem nieruchomości położonej na terenie użytku ekologicznego dopiero w kwietniu 2010 r., a uchwała weszła w życie w 2001 r., zatem jej postanowienia nie mogły naruszyć prawa własności skarżącego.
Rada Gminy Z. odniosła się również do zarzutów merytorycznych zgłoszonych w skardze uznając je za nieuzasadnione. Podniosła, że dobrała ograniczenia zawarte w § 3 uchwały w taki sposób, aby jak najpełniej zrealizować cel ochrony przyrody, jakim jest zabezpieczenie stawów wodnych oraz ochrona gatunków fauny i flory, które to cele zawarte są w uzasadnieniu zaskarżonej uchwały. Zdaniem Rady Gminy Z. skarżący myli się wskazując jako faktyczną podstawę uchwały sam tylko fakt występowania na obszarze użytku fiołka bagiennego. Potrzeba ustanowienia użytku nie ogranicza się do tej okoliczności. W uzasadnieniu uchwały powołano także dokumentację przyrodniczą wytworzona na potrzeby wprowadzenia ochrony przyrody oraz treść wniosków, jakie Rada Gminy otrzymała od organizacji i osób fizycznych, dążących do chronienia zagrożonej przyrody. Powyższe świadczy o tym, ze podjęcie zaskarżonej uchwały było poprzedzone dyskusją, a także o tym, że wprowadzona forma ochrony przyrody jest najskuteczniejszym sposobem ochrony wartości przyrodniczych. Ochrona o jakiej mowa w uzasadnieniu uchwały wymaga wprowadzenia ograniczeń nie na poszczególnych stanowiskach występowania gatunków rośli i zwierząt, lecz na całym obszarze, na którym te stanowiska można znaleźć. Nie sposób bowiem wskazać indywidualnych okazów chronionych gatunków. Ponadto w ocenie Rady Gminy przyjęcie spośród przewidzianych w ustawie form ochrony przyrody takich forma jak pomnik przyrody czy stanowisko dokumentacyjne nie zapewniłoby ochrony przyrody w stopniu, jaki zgodnie z dokumentacją jest niezbędny.