Dnia 16 listopada 2017 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Marzenna Glabas Sędziowie sędzia WSA Katarzyna Matczak sędzia WSA Piotr Chybicki (spr.) Protokolant specjalista Wojciech Grabowski po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 listopada 2017 roku sprawy ze skargi Wojewody Warmińsko-Mazurskiego na uchwałę Rady Gminy Gietrzwałd z dnia 27 października 2011 roku nr XII/103/2011 w przedmiocie aktu o podziale samorządowej instytucji kultury - Gminnego Ośrodka Kultury w Gietrzwałdzie i utworzenia Gminnego Ośrodka Kultury w Gietrzwałdzie i Gminnej Biblioteki Publicznej w Gietrzwałdzie - stwierdza nieważność § 6 ust. 3 i § 7 Statutu Gminnego Ośrodka Kultury w Gietrzwałdzie stanowiącego załącznik Nr 1 do zaskarżonej uchwały.
W dniu 27 października 2011 r. Rada Gminy "[...]", powołując się na art. 7 ust. 1 pkt 9, art. 9 ust. 1, art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. h, art. 40 ust. pkt 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, dalej jako: u.s.g.), podjęła uchwałę Nr "[...]" Akt o podziale samorządowej instytucji kultury - Gminnego Ośrodka Kultury w "[...]" i utworzenia Gminnego Ośrodka Kultury w "[...]" i Gminnej Biblioteki Publicznej w "[...]".
Uchwała ta stała się przedmiotem skargi Wojewody (również jako: organ nadzoru) do tut. Sądu, w której organ nadzoru wniósł o stwierdzenie nieważności: § 6 ust. 3 załącznika nr 1 do uchwały i § 7 załącznika nr 1 do uchwały.
W uzasadnieniu skargi organ nadzoru podał, że przepis § 6 ust. 3 obowiązującego Statutu Domu Kultury, stanowi, iż zwierzchnikiem dyrektora Domu Kultury jest Wójt Gminy "[...]". Przepis ten narusza art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (poprzez przekroczenie granic upoważnienie ustawowego) oraz art. 33 ust. 5 ustawy o samorządzie gminnym (poprzez powtórzenie i modyfikację normy rangi ustawowej). Zgodnie z art. 13 pierwszej z powołanych ustaw, instytucje kultury działają na podstawie aktu o ich utworzeniu oraz statutu nadanego przez organizatora. Zgodnie z treścią art. 13 ust. 2 ustawy, statut instytucji kultury zawiera:
nazwę, teren działania i siedzibę instytucji kultury;
zakres działalności;
organy zarządzające i doradcze oraz sposób ich powoływania;
określenie źródeł finansowania;
zasady dokonywania zmian statutowych;
postanowienia dotyczące prowadzenia działalności innej niż kulturalna, jeżeli instytucja zamierza działalność taką prowadzić.
W konsekwencji - Rada Gminy nie miała upoważnienia do regulowania kwestii podległości dyrektora organowi wykonawczemu gminy, a czyniąc to przekroczyła zakres upoważnienia ustawowego. Niezależnie od powyższego, przepis zaskarżonego statutu w uchwalonym brzmieniu ("zwierzchnikiem dyrektora jest Wójt Gminy"), narusza art. 33 ust. 3 i ust. 5 ustawy o samorządzie gminnym, zgodnie z którym, wójt, jako kierownik urzędu, wykonuje uprawnienia zwierzchnika służbowego w stosunku do kierowników gminnych jednostek organizacyjnych. Przepis Statutu, w zakwestionowanym zakresie, powtarza regulację ustawową, modyfikując ją. Powtórzenie regulacji ustawowych lub ich modyfikacja, w akcie prawa miejscowego jest niedopuszczalna. Dalej wskazano, że przepis § 7 Statutu Domu Kultury, stanowi, iż bezpośredni nadzór nad Ośrodkiem, sprawuje Wójt Gminy. Przepis ten narusza przede wszystkim, powoływany już wyżej, przepis art. 13 ust. 2 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, gdyż Rada Gminy przekroczyła upoważnienie ustawowe, z treści którego nie wynika, aby organ uchwałodawczy był umocowany do regulowania kwestii związanych z nadzorem nad instytucją kultury. Ponad powyższe, zaskarżony przepis narusza zasadę prawidłowej legislacji, znajdującą oparcie wart. 2 Konstytucji RP oraz art. 18 a ustawy o samorządzie gminnym. Zasada przyzwoitej legislacji, obowiązująca także organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego, wymaga, aby przepisy aktów prawnych były zredagowane w taki sposób, by intencje prawodawcy wyrażone zostały jasno, precyzyjnie, dokładnie i zrozumiale. Przepisy powszechnie obowiązujące, powinny być tak skonstruowane, aby adresaci tych przepisów nie mieli wątpliwości co do tego, jaką regułę postępowania wyznacza dany przepis. Zaskarżony przepis Statutu, zawierający określenie "bezpośredni nadzór", nie spełnia zasady precyzyjności, którą winny charakteryzować się pojęcia używane w aktach prawnych. Pojęcie "bezpośredni nadzór", nie zostało sprecyzowane w dalszych postanowieniach Statutu, termin ten nie posiada definicji legalnej, a doktryna prawa, kompetencji polegającej na "sprawowania nadzoru" przypisuje szereg, daleko idących uprawnień, zarówno w zakresie kontrolowania nadzorowanego podmiotu, jak również możliwości żądania konkretnego postępowania. W konsekwencji, stwierdzić należy, że na podstawie zaskarżonego przepisu, nie jest możliwe jednoznaczne stwierdzenie, jakie działanie organu wykonawczego, w zakresie "bezpośredniego nadzoru" jest dopuszczalne. Przyjęcie natomiast, że nadzór Wójta miałby oznaczać kompetencje do kontrolowania i wpływania na działalność nadzorowanego podmiotu, narusza gwarantowaną ustawowo samodzielność instytucji kultury oraz przepis art. 18 a ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, zgodnie z którym działalność gminnych jednostek organizacyjnych, kontroluje rada gminy, która w tym celu powołuje komisję rewizyjną.