Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Daria Sachanbińska Sędziowie Sędzia WSA Krzysztof Bogusz Sędzia NSA Jerzy Krupiński (spr.) Protokolant Referent stażysta Katarzyna Działek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 grudnia 2018 r. sprawy ze skargi Wojewody Opolskiego na uchwałę Rady Gminy Chrząstowice z dnia 26 lipca 2017 r., Nr XXV.197.2017 w przedmiocie zasad przysługiwania sołtysom diet oraz zwrotu kosztów podróży służbowych 1) stwierdza, że zaskarżona uchwała została wydana z naruszeniem prawa, 2) zasądza od Gminy Chrząstowice na rzecz Wojewody Opolskiego kwotę 480 (czterysta osiemdziesiąt) złotych, tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Przedmiotem skargi wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu przez Wojewodę Opolskiego (dalej: "skarżący"), jest uchwała Rady Gminy Chrząstowice (dalej: "organ", "Rada") z dnia 26 lipca 2017 r., Nr XXV.197.2017, podjęta w sprawie ustalenia wysokości diet za pełnienie obowiązków sołtysa oraz zwrotu kosztów podróży dla sołtysów Gminy Chrząstowice.
Skarżący zarzucił istotne naruszenie prawa w § 2 ww. uchwały i wniósł o stwierdzenie nieważności tego unormowania oraz o zasądzenie kosztów postępowania sądowego.
W uzasadnieniu zarzucił, że § 2 uchwały przewiduje ryczałtowe określenie wysokości kosztów podróży służbowej sołtysów, podczas gdy zgodnie z art. 37b ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2018 r., poz. 994 ze zm.), zwanej dalej: "u.s.g.", winne to być koszty związane z rekompensowaniem faktycznie poniesionych wydatków dotyczących odbytych podróży służbowych podejmowanych w celu realizacji zadań wynikających z pełnionej funkcji. Z uwagi na to, że pozostałe regulacje zakwestionowanego przepisu są powiązane ze wskazaną wadliwą regulacją, w ocenie skarżącego, wyeliminowany powinien być cały § 2 uchwały.
W odpowiedzi na skargę organ poinformował, że podjął kroki w celu wyeliminowania wadliwego przepisu i w tym celu w dniu 18 września 2018 r. Rada dokona zmiany lub uchylenia wadliwego zapisu.
Pismem z dnia 4 października 2018 r. organ poinformował Sąd i organ nadzoru o podjęciu w dniu 19 września 2018 r. uchwały Nr XXXIII.265.2018, która w § 7 uchyliła uchwałę z dnia 26 lipca 2017 r., Nr XXV.197.2017.
Pismem procesowym z dnia 15 października 2018 r. skarżący podtrzymał skargę podnosząc, że zaskarżona uchwała wywołała określone skutki prawne, co powoduje, że wniesionej skargi nie można uznać za bezprzedmiotową.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu zważył, co następuje:
Skarga zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 3 § 1 pkt 5 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r. poz. 1302 ze zm.), zwanej dalej P.p.s.a., w związku z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 2107), sądy administracyjne właściwe są do kontroli zgodności z prawem aktów organów jednostek samorządu terytorialnego stanowiących przepisy prawa miejscowego. Wobec uregulowania zawartego w art. 147 § 1 P.p.s.a. w zw. z art. 3 § 3 P.p.s.a., akty prawa podejmowane przez organy jednostek samorządu terytorialnego, dla których przepisy ustaw szczególnych przewidują sądową kontrolę poddane są kognicji sądu administracyjnego. Stosownie do tego przepisu sąd, uwzględniając skargę na uchwałę lub akt, o których mowa w art. 3 § 3 P.p.s.a., stwierdza nieważność tej uchwały lub aktu w całości lub w części albo stwierdza, że zostały wydane z naruszeniem prawa, jeżeli przepis szczególny wyłącza stwierdzenie ich nieważności. Odnośnie do aktów organów gmin, ostatnio powołany przepis pozostaje w związku z art. 91 ust. 1 u.s.g., stosownie do którego nieważna jest uchwała organu jednostki samorządu terytorialnego sprzeczna z prawem. Na podstawie argumentacji a contrario do postanowień art. 91 ust. 4 powołanej ustawy o samorządzie gminnym, stanowiącego, iż w przypadku nieistotnego naruszenia prawa organ nadzoru nie stwierdza nieważności uchwały lub zarządzenia, ograniczając się do wskazania, iż uchwałę lub zarządzenie wydano z naruszeniem prawa, należy przyjąć, że każde "istotne naruszenie prawa" aktem organów gmin oznacza ich nieważność (por. Tadeusz Woś "Postępowanie sądowoadministracyjne", Wyd. Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2004, s. 310). Wobec braku ustawowej definicji pojęcia "istotnych naruszeń prawa", w orzecznictwie sądowoadministracyjnym wypracowano pogląd, że są to takie naruszenia prawa jak: naruszenie przepisów wyznaczających kompetencję do podejmowania uchwał, przepisów wyznaczających podstawę prawną podejmowania uchwał, przepisów prawa ustrojowego i prawa materialnego oraz przepisów regulujących procedurę podejmowania uchwał.