I. Uchwała w sprawie ustalenia wysokości ekwiwalentu pieniężnego dla członków Ochotniczych Straży Pożarnych nie może zostać uznana za akt kierownictwa wewnętrznego, gdyż dotyczy podmiotów niezależnych od gminy, będących w stosunku do niej podmiotami zewnętrznymi. Przesądza o tym treść art. 19 ustawy o ochronie przeciwpożarowej, w myśl którego ochotnicza straż pożarna i związek ochotniczych straży pożarnych funkcjonują w oparciu o przepisy ustawy - Prawo o stowarzyszeniach (ust.1) oraz samodzielnie określają swoje cele i struktury organizacyjne w statucie (ust. 2), jak też uchwalają akty wewnętrzne dotyczące swej działalności.
II. W świetle zasad równości i niedyskryminacji, wyrażonych w art. 32 Konstytucji RP, uprawniony jest pogląd, że uzależnienie wysokości ekwiwalentu od faktu pozostawania przez członka OSP w stosunku zatrudnienia godzi w zasadę równości, a przyznanie ekwiwalentu pieniężnego w niższej kwocie osobom, które nie są w stosunku pracy (np. bezrobotnych, rolników, emerytów, studentów) prowadzi do dyskryminacji tych osób.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Grażyna Jeżewska (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Krzysztof Bogusz Sędzia WSA Elżbieta Naumowicz Protokolant St. sekretarz sądowy Joanna Szyndrowska po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 3 grudnia 2009 r. sprawy ze skargi Wojewody Opolskiego na uchwałę Rady Gminy Tarnów Opolski z dnia 30 lipca 2009 r. Nr XXXI/233/09 w przedmiocie ekwiwalentu dla członka ochotniczej straży pożarnej za udział w działaniu ratowniczym i udział w szkoleniu pożarniczym 1) stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały w całości, 2) określa, że zaskarżona uchwała nie podlega wykonaniu w całości.
Uchwałą z dnia 30 lipca 2009 r., nr XXXI/233/09 w sprawie ustalenia wysokości ekwiwalentu pieniężnego dla członków Ochotniczych Straży Pożarnych, podjętą na podstawie art. 28 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1229 z późn. zm.) w związku z przepisem art. 18 ust 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) Rada Gminy Tarnów Opolski uchwaliła w § 1, że z zastrzeżeniem ust. 2, członek ochotniczej straży pożarnej, który uczestniczył w działaniu ratowniczym lub szkoleniu pożarniczym organizowanym przez Państwową Straż Pożarną lub gminę, otrzymuje ekwiwalent pieniężny w wysokości:
1) 10 zł za godzinę udziału w działaniu ratowniczym,
2) 5 zł za godzinę udziału w szkoleniu pożarniczym.
W ustępie 2 powyższej uchwały wskazano, iż "członek ochotniczej straży pożarnej, który w czasie nieobecności w pracy, za który nie uzyskał wynagrodzenia, a uczestniczył w działaniu ratowniczym otrzymuje ekwiwalent w wysokości równej wysokość utraconego zarobku, nie więcej jednak niż 18 zł za każdą godzinę udziału w działaniu ratowniczym lub szkoleniu pożarniczym." Wykonanie uchwały powierzono Wójtowi Gminy ( § 2). W myśl § 3 utraciła moc uchwała nr XXX/229/09 Rady Gminy z dnia 22 czerwca 2009 r. w sprawie ustalenia wysokości ekwiwalentu pieniężnego dla członków Ochotniczych Straży Pożarnych. Natomiast w świetle § 4 uchwała weszła w życie z dniem jej podjęcia.
Wojewoda Opolski, działając na podstawie art. 93 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) wniósł do tut. Sądu skargę na powyższą uchwałę, domagając się stwierdzenia nieważności w uchwale Rady Gminy Tarnów Opolski z dnia 30 lipca 2009 r. słów: "Z zastrzeżeniem ust. 2," w § 1 ust. 1 oraz § 1 ust. 2 uchwały.
W uzasadnieniu skargi podniósł, że pismem z dnia 9 września 2009 r., znak NK.III-AP-0713-1-249/09, skierowanym do Wójta Gminy, wskazał na potrzebę uchylenia zapisów uchwały będących przedmiotem niniejszej skargi. W odpowiedzi na powyższe pismo Wójt Gminy Tarnów Opolski odmówił podjęcia inicjatywy uchwałodawczej stwierdzając, iż podjęte unormowania mieszczą się w dyspozycji art. 28 ustawy o ochronie przeciwpożarowej, a zróżnicowanie wysokości ekwiwalentu w zależności od statusu członka ochotniczej straży pożarnej nie stanowi naruszenia Konstytucji.
Wojewoda Opolski nie zgodził się z tym stanowiskiem. Przytaczając treść art. 28 ust. 1 ustawy o ochronie przeciwpożarowej wywiódł, że członek ochotniczej straży pożarnej, który uczestniczył w działaniu ratowniczym lub szkoleniu organizowanym przez Państwową Straż Pożarną lub gminę, otrzymuje ekwiwalent. Natomiast wysokość ekwiwalentu ustala rada gminy w drodze uchwały. W analizowanym przypadku organ stwierdził, że Rada Gminy Tarnów Opolski przyznała ekwiwalent pieniężny członkom ochotniczej straży pożarnej, uzależniając jednakże jego wysokość od pozostawania przez członka OSP w stosunku pracy. Dokonując takiego rozróżnienia Rada wykroczyła poza zakres delegacji wynikającej z art. 28 ustawy o ochronie przeciwpożarowej. Wojewoda, powołując się na wyrok Sądu Rejonowego w Brzesku z dnia 23 stycznia 2007 r., sygn. akt 08/07, wyrok Sądu Okręgowego w Tarnowie z dnia 5 czerwca 2008 r., sygn. akt l Ca 141/08, wyrok WSA w Gliwicach z 22 czerwca 2009 r., sygn. IV SA/Gl 236/09, jak też na uzasadnienie do projektu zmiany ustawy o ochronie przeciwpożarowej podniósł, że ekwiwalent, o jakim mowa w art. 28 wskazanej ustawy stanowi równoważnik, odpowiednik wkładu wniesionego przez członka OSP, w postaci czasu, wysiłku i zdrowia, w ochronę przeciwpożarową, a nie rekompensatę za utracone zarobki. Wskazany przepis ustawy o ochronie przeciwpożarowej upoważnia radę gminy jedynie do ustalenia wysokości ekwiwalentu pieniężnego, bez dokonywania jakiegokolwiek rozróżnień podmiotowych. Zdaniem skarżącego, uzależnienie wysokości ekwiwalentu od statusu członka OSP w sposób istotny narusza zasadę równości ustaloną w art. 32 Konstytucji. Zasada ta bowiem zostaje naruszona wówczas, gdy jedna grupa adresatów normy jest inaczej traktowana w porównaniu z inną grupą, a istniejące między nimi różnice są tego rodzaju, że nie mogą uzasadniać nierównego traktowania podczas gdy, wspólną cechą podmiotów, których dotyczy kwestionowana uchwała jest przynależność do Ochotniczej Straży Pożarnej. Z punktu widzenia sprawowanych funkcji i wykonywanych zadań fakt czy dany członek OSP pozostaje w stosunku pracy jest nieistotny, albowiem każdy wnosi taki sam wkład w postaci czasu, wysiłku i zdrowia w ochronę przeciwpożarową. Zatem uzależnienie przez Radę Gminy Tarnów Opolski wysokości ekwiwalentu od faktu pozostawania przez członka OSP w stosunku zatrudnienia prowadzi do dyskryminacji osób, które nie są stroną stosunku pracy (np. bezrobotnych, rolników, emerytów) poprzez przyznanie im ekwiwalentu w niższej kwocie.