Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Teresa Cisyk Sędziowie Sędzia WSA Krzysztof Bogusz Sędzia WSA Ewa Janowska - spr. Protokolant st. sekretarz sądowy Grażyna Stykała po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 12 maja 2011 r. sprawy ze skargi A Spółka Jawna na decyzję Opolskiego Wojewódzkiego Lekarza Weterynarii w Opolu z dnia [...], nr [...] w przedmiocie kary pieniężnej za niespełnienie wymagań weterynaryjnych oddala skargę.
Przedmiotem skargi wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu przez A Spółka Jawna [...], jest decyzja Opolskiego Wojewódzkiego Lekarza Weterynarii w Opolu z dnia [...], nr [...], utrzymująca w mocy decyzję Powiatowego Lekarza Weterynarii w Opolu z dnia [...], nr [...], o wymierzeniu skarżącej spółce kary pieniężnej w wysokości 10.000 zł za niespełnienie wymagań weterynaryjnych przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego. Wydanie zaskarżonej decyzji zapadło w następującym stanie faktycznym:
Na skutek nieprawidłowości, które wystąpiły podczas kontroli przeprowadzonej w dniach 28 - 29 września 2010 r., dotyczących niespełnienia zasad dobrej praktyki produkcji (GMP) oraz zasad dobrej praktyki higienicznej (GHP), w dniu 5 października 2010 r., protokołem nr [...], z A sp. j., pobrano do badań urzędowych 5 próbek produktu "boczek wędzony surowy" niepakowany, wyprodukowany przez A w dniu 1 października 2010 r. z terminem przydatności do 19 października 2010 r. W trakcie urzędowych badań mikrobiologicznych powyższego produktu, przeprowadzonych przez Zakład Higieny Weterynaryjnej Wojewódzkiego Inspektoratu Weterynarii w Opolu, stwierdzono w każdej z 5 zbadanych próbach wzrost drobnoustrojów Listerii monocytogenes w 25 gramach produktu. W związku z powyższym, Powiatowy Lekarz Weterynarii w Opolu wszczął z urzędu postępowanie w sprawie nałożenia kary pieniężnej, o czym poinformował właścicieli firmy A pismem z dnia 22 października 2010 r., doręczonym stronie 27 października 2010 r., za pisemnym pokwitowaniem na pocztowym zwrotnym potwierdzeniu odbioru. Następnie, decyzją z dnia [...], nr [...] Powiatowy Lekarz Weterynarii w Opolu wymierzył firmie A Spółka Jawna, karę pieniężną w wysokości 10.000 zł. Jako podstawę prawną wydanego rozstrzygnięcia organ wskazał przepisy art. 3 ust. 2 pkt 5 lit. a, art. 5 ust. 1 pkt 3, art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz.U. z 2010 r., Nr 112, poz. 744), art. 27 ust. 1 w związku z art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz.U. z 2006 r., Nr 17 poz. 127 ze zm.), § 1 pkt 8 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 maja 2010 r. w sprawie wysokości kar pieniężnych za naruszenie przepisów o produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz.U. Nr 93, poz. 600) w związku z art. 4 ust. 3 i art. 5 rozporządzenia WE nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. Urz. UE L 139 z 30 kwietnia 2004 r.), rozporządzenie Komisji WE nr 2073/2005 z dnia 15 listopada 2005 r. w sprawie kryteriów mikrobiologicznych dotyczących środków spożywczych (Dz. Urz. UE L.05.338.1 z dnia 25 grudnia 2005 r. ze zm.) oraz art. 104 K.p.a. Decyzji tej na podstawie art. 27 ust. 2 ustawy z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego nadano rygor natychmiastowej wykonalności.
W uzasadnieniu organ podał, że w wyniku przeprowadzonych badań mikrobiologicznych boczku wędzonego surowego wyprodukowanego przez zakład stwierdzono w pięciu próbach obecność Listerii monocytogenes. W związku z powyższym w dniu 15 października 2010 r. w przedmiotowym zakładzie, Powiatowy Lekarz Weterynarii w Opolu wszczął dochodzenie, którego wyniki udokumentowano w protokole z kontroli nr 16090308/5/10. W trakcie kontroli stwierdzono niezgodności w dokumentacji zakładu dotyczącej systemu nadzoru właścicielskiego HACCP. W dokumencie "Opis produktu: Wędzonki", okres przechowywania wędzonek surowych został określony na nie dłużej niż 5 dni. Z kolei z wyjaśnień złożonych przez kierownika zakładu T. G. na etykietach podawany był okres przechowywania do 14 dni. Ponadto w dokumencie tym, brak jest informacji o możliwości pakowania "vacuum" tego produktu. Organ dodał, że z treści etykiety naklejanej na opakowanie vacuum z "boczkiem surowym wędzonym", producent określił datę spożycia, brak natomiast było oznakowania numeru partii produktu. Z kolei, z dokumentacji zakładowej - Księgi HACCP, w dokumencie "Monitoring procesu spedycji", w pkt. III " Sposób postępowania" określono, że "Numer partii na etykiecie stanowi termin przydatności produktu". W uwagach wniesionych do protokołu kierownik zakładu wyjaśnił, że zakład zakupił nową etykieciarkę, która w drukowanych etykietach połączy numer partii z terminem przydatności do spożycia, z dniem 18 października 2010. Organ wskazał, że strona skorzystała z przysługującego jej prawa i złożyła do protokołu wyjaśnienia, co do podjętych działań mających na celu: usprawnienie funkcjonowania zakładu i zlikwidowanie skutków występującego zagrożenia mikrobiologicznego. Jednocześnie organ podał, że strona zarzuciła, iż próbki pobrane przez urzędowego lekarza weterynarii K. B. zostały pobrane niezgodnie z zakładową procedurą systemu HACCP w tym również "Instrukcją pobierania prób produktów do badań II-13ghp/l", z której wynika, iż pobieranie próbek do badań powinno odbywać się w obecności przedstawiciela zakładu bądź kierownika zakładu, jak również pobierający powinien zachować niezbędne warunki higieniczne. W ocenie strony, pobierający próby K. B. nie poinformował nikogo o chęci pobrania prób, czynności tej dokonał natomiast w obecności nieupoważnionego magazyniera. Wobec treści powyższych zarzutów, pismem z dnia 4 listopada 2010 r., Powiatowy Lekarz Weterynarii w Opolu zwrócił się do urzędowego lekarza weterynarii K. B. o złożenie wyjaśnień dotyczących sposobu pobierania prób i dostarczania do Zakładu Higieny Weterynaryjnej w Opolu. W oparciu o otrzymaną w dniu 10 listopada 2010 r. odpowiedź, stwierdzono, iż próby zostały pobrane w sposób właściwy. W dalszej części uzasadnienia Powiatowy Lekarz Weterynarii w Opolu wskazał, że zgodnie z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu (WE) 852/2004 producent żywności zobowiązany jest do opracowania oraz wdrożenia zasad Dobrej Praktyki Higienicznej (GHP) i Dobrej Praktyki Produkcyjnej (GMP). Zdaniem organu, stwierdzone w trakcie kontroli nieprawidłowości, potwierdzają niespełnienie wymagań i stanowią naruszenie art. 4 ust. 3 rozporządzenia (WE) 852/2004. Ponadto stwierdzone w trakcie kontroli dowolne określenie daty przydatności do spożycia dla produktu, dla którego nie sporządzono właściwej analizy zagrożeń oraz nie przeprowadzono wymaganych badań trwałościowych tj. określenie 14 dni (dla produktu pakowanego próżniowo) stanowi niezgodność z podstawowymi zasadami nadzoru właścicielskiego HACCP, do prowadzenia, którego każdy producent żywności jest prawnie zobowiązany. W ocenie organu, prowadzenie takiej praktyki jest zafałszowaniem produktu i stanowi poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa konsumentów oraz stanowi naruszenie postanowień zawartych w ust. 1 art. 5 rozporządzenia (WE) 852/2004. Dalej organ wskazał, że stwierdzona w badaniach mikrobiologicznych w produkcie gotowym- boczku surowym wędzonym obecność drobnoustrojów Listeria monocytogenes stanowi naruszenie postanowień rozporządzenia Komisji (WE) nr 2073/2005 z dnia 15 listopada 2005 r. w sprawie kryteriów mikrobiologicznych dotyczących środków spożywczych. Organ wyjaśnił, iż w Rozdziale 1. "Kryteria bezpieczeństwa żywności" w załączniku nr I w pozycji 1.2 określono, że "Żywność gotowa do spożycia, w której możliwy jest wzrost Listerii monocytogenes, niebędąca żywnością przeznaczoną dla niemowląt ani żywnością specjalnego medycznego przeznaczenia", Listeria monocytogenes w produktach, przed wyjściem żywności spod bezpośredniej kontroli przedsiębiorstwa sektora spożywczego, które jest jego producentem, musi spełniać kryterium n - 5 próbek; c - O próbek; limit - nieobecne w 25 g. Zatem, stwierdzenie obecności Listeria monocytogenes w każdej z 5 próbek "boczku surowego wędzonego" poddanych badaniu dowodzi niespełnienia podstawowych kryteriów bezpieczeństwa żywności i stanowi naruszenie art. 4 ust. 3 wyżej przywołanego rozporządzenia (WE) 852/2004, które nakłada na przedsiębiorstwo sektora spożywczego obowiązek zapewnienia szczególnych środków ochrony - zgodności z kryteriami mikrobiologicznymi dla środków spożywczych. Stwierdzone nieprawidłowości stanowią, zatem uchybienia przepisów rozdziału II art. 4 ust.3 lit. a) i b) oraz art. 5 rozporządzenia (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych i zgodnie z art. 27 ust. 1 w zw. z art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 16 grudnia 2005 r., podlega karze pieniężnej. Wymierzając karę Powiatowy Lekarz Weterynarii w Opolu uwzględnił stopień społecznej szkodliwości czynu, którego dopuścił się podmiot oraz niebezpieczeństwo stwarzane w ten sposób dla zdrowia publicznego, jak również wyjaśnienia złożone przez właścicieli zakładu.