Przedmiotem kontroli Naczelnego Sądu Administracyjnego jest również orzeczenie wojskowej komisji lekarskiej rozstrzygające o związku chorób i ułomności żołnierzy oraz śmierci ze służbą wojskową, jak również o stopniu trwałego uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku pozostającego w związku z pełnieniem czynnej służby wojskowej lub choroby powstałej w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami tej służby.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skargi Bartosza K. na decyzję Okręgowej Wojskowej Komisji Lekarskiej we W. z dnia 8 sierpnia 1996 r. , (...) w przedmiocie ustalenia związku pomiędzy chorobą a służbą wojskową - uchyla zaskarżoną decyzję i decyzję Rejonowej Komisji Lekarskiej we W. z 19.06.1997 r. (...); (...).
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
W uchwale Składu Siedmiu Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 stycznia 1998 r. OPS 8/97 /ONSA 1998 nr 2 poz. 39/ stwierdził, że "Naczelny Sąd Administracyjny jest właściwy w sprawach skarg na orzeczenia wojskowych komisji lekarskich, o których mowa w art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej /Dz.U. 1992 nr 4 poz. 16 ze zm./, na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./".
Na zasadzie art. 29 ust. 1 powołanej wyżej ustawy wojskowe komisje lekarskie orzekają w sprawie zdolności do czynnej służby wojskowej poborowych w okresie, kiedy nie urzęduje rejonowa komisja lekarska, żołnierzy pełniących czynną służbę wojskową, żołnierzy rezerwy.
Natomiast na mocy art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 16 grudnia 1972 r. o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą wojskową /Dz.U. nr 53 poz. 342 ze zm./ wojskowe komisje lekarskie powołane są również do orzekania o stopniu uszczerbku na zdrowiu żołnierza wskutek wypadku pozostającego w związku z pełnieniem czynnej służby wojskowej albo wskutek choroby powstałej w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby wojskowej.
Z par. 19 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 10 czerwca 1992 r. w sprawie zasad określania zdolności do czynnej służby wojskowej oraz właściwości i trybu postępowania wojskowych komisji lekarskich w tych sprawach /Dz.U. nr 57 poz. 278 ze zm./ wynika, że orzekają o ustaleniu kategorii zdolności do czynnej służby wojskowej, wojskowe komisje lekarskie w razie stwierdzenia chorób lub ułomności żołnierz określają ich związek ze służbą. (...)
Oznacza to, że przedmiotem kontroli Naczelnego Sądu Administracyjnego jest również orzeczenie wojskowej komisji lekarskiej rozstrzygające o związku chorób i ułomności żołnierzy oraz śmierci ze służbą wojskową, jak również o stopniu trwałego uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku pozostającego w związku z pełnieniem czynnej służby wojskowej lub choroby powstałej w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami tej służby.
Pogląd ten wyrażony już został w wyroku NSA z dnia 16 listopada 1995 r. SA/Gd 1655/95 /OSP 1997 z. 7-8 poz. 135 str. 368 z glosą Janusza Borkowskiego/. (...)
Nieustalenie związku pomiędzy rozpoznanymi chorobami, a szczególnymi właściwościami i warunkami służby wojskowej uzasadniono jedynie przez ogólnikowe odwołanie się do ustalonych przez Ministra Obrony Narodowej szczególnych właściwości i warunków, określonych w rubryce trzeciej wykazu, które do żołnierzy niezawodowych zastosowania nie mają, (...).
Orzeczenia Rejonowej i Okręgowej Wojskowej Komisji Lekarskiej nie spełniają zatem wymagań przewidzianych w art. 7, art. 11 i art. 107 par. 3 Kpa. (...)
Na zasadzie art. 22 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o NSA /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ należało orzec jak wyżej.