Jeżeli osoba fizyczna zgłosiła obowiązek uiszczenia opłaty skarbowej od zawartej umowy sprzedaży akcji, obliczyła ją i uiściła w Urzędzie Skarbowym to błędny jest pogląd Izby Skarbowej, że wymiaru opłaty dokonano w prawnej formie decyzji. Zgodnie bowiem z art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych /Dz.U. nr 27 poz. 111 ze zm./ w związku z art. 5 ust. 4 ustawy o opłacie skarbowej obowiązek ten powstaje z mocy prawa z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej.
Skoro więc osoba fizyczna sama wykonała ciążące na niej z mocy prawa zobowiązanie do uiszczenia opłaty, to brak jest podstaw do uznania, że wydana została decyzja. Jeśli zaś w postępowaniu pierwszoinstancyjnym nie wydano decyzji, to brak jest podstaw do wszczęcia postępowania odwoławczego, gdyż odwołanie służy tylko od decyzji wydanej w pierwszej instancji /art. 127 par. 1 Kpa/.
S. O. pismem z dnia 18 listopada 1992 r. skierowanym do Urzędu Skarbowego w K. domagała się zwrotu połowy opłaty skarbowej, którą uiściła w dniu 5 listopada 1992 r. w wysokości 256.000 zł od umowy sprzedaży akcji.
Izba Skarbowa w P. decyzją z dnia 22 stycznia 1993 r. wydaną na podstawie art. 138 par. 1 pkt 1 Kpa utrzymała w mocy decyzję Urzędu Skarbowego w K. z dnia 5 listopada 1992 r., którą wymierzono opłatę skarbową od umowy sprzedaży ratalnej akcji. W motywach tej decyzji podano, że w związku z przedłożoną w dniu 5 listopada 1992 r. w Urzędzie Skarbowym w K. umową sprzedaży ratalnej akcji, zawartej pomiędzy Spółką "P." S.A. a S. O. dokonano wymiaru opłaty skarbowej według stawki 2 procent w kwocie 256.000 zł, zgodnie z par. 58 ust. 1 pkt rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 czerwca 1992 r. w sprawie opłaty skarbowej /Dz.U. nr 53 poz. 253/. Spółka "P." jest jednoosobową spółką Skarbu Państwa i jako odrębny podmiot nie korzysta ze zwolnienia od opłaty skarbowej, o którym mowa w par. 62 ust. 1 pkt 4 powołanego rozporządzenia.
W skardze do Sądu S. O. zarzuciła naruszenie par. 62 ust. 2 cytowanego rozporządzenia z 1992 r. i wniosła o uchylenie decyzji organu odwoławczego. Z treści zawartej bowiem umowy wynika, że stroną tej umowy jest Skarb Państwa reprezentowany przez Ministra Przekształceń Własnościowych, w imieniu którego występuje Spółka "P.".
Zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych /Dz.U. nr 51 poz. 298 ze zm./ zbywanie akcji należących do Skarbu w spółkach powstałych w wyniku przekształceń państwowych następuje na zasadzie Kodeksu handlowego.
W odpowiedzi na skargę strona przeciwna nie znalazła podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji.
Rozpatrując skargę w granicach zakreślonych art. 206 Kpa, Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Z treści zaskarżonej decyzji wynika, że została ona podjęta z rażącym naruszeniem prawa, co spowodować musiało stwierdzenie jej nieważności w postępowaniu przed Sądem.
Niesporne jest w sprawie, że S. O. zgłosiła obowiązek uiszczenia opłaty skarbowej od zawartej umowy sprzedaży akcji i stosownie do art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o opłacie skarbowej /Dz.U. nr 4 poz. 23 ze zm./ oraz par. 8 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 zarządzenia Ministra Finansów z dnia 21 lipca 1989 r. w sprawie sposobu pobierania, uiszczania i zwrotu opłaty skarbowej oraz prowadzenia rejestrów tej opłaty /M.P. nr 25 poz. 193/ obliczyła ją i uiściła w Urzędzie Skarbowym w K. w dniu 5 listopada 1992 r. Wbrew poglądowi Izby Skarbowej w P., wymiaru opłaty skarbowej w rozpoznawanej sprawie nie dokonano w prawnej formie decyzji. Zgodnie bowiem z art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych /Dz.U. nr 27 poz. 111 ze zm./ w związku z art. 5 pkt 4 ustawy o opłacie skarbowej powstaje z mocy prawa z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej. Skoro więc Stanisława O. sama wykonała ciążące na niej z mocy prawa zobowiązanie do uiszczenia opłaty, to brak było podstaw do uznania, że wydana została decyzja, a tym również deklaratoryjna na podstawie art. 5 ust. 3 ustawy o zobowiązaniach podatkowych. Jeśli zaś w postępowaniu pierwszoinstancyjnym nie wydano decyzji, to brak było podstaw do uruchomienia postępowania odwoławczego, gdyż odwołanie służy tylko od decyzji wydanej w pierwszej instancji /art. 127 par. 1 Kpa/. W konsekwencji więc uznanie, iż pismo S. O. z 18 listopada 1992 r. jest odwołaniem i rozpoznanie zawartego w nim żądania zwrotu części uiszczonej opłaty skarbowej w postępowaniu odwoławczym stanowiło rażące naruszenie art. 127 par. 1 Kpa.
W tym stanie rzeczy, na mocy art. 207 par. 1 i 3 w związku z art. 156 pkt 2 oraz art. 208 Kpa orzeczono, jak w sentencji wyroku.
Wobec treści niniejszego wyroku - rzeczą właściwego organu podatkowego będzie rozpoznanie żądania S. O. w trybie art. 13 ustawy o opłacie skarbowej.