Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym : Przewodniczący Sędzia WSA Teresa Kurcyusz - Furmanik Sędziowie Sędzia WSA Beata Kalaga - Gajewska (spr.) Sędzia WSA Edyta Żarkiewicz Protokolant st. sekr. sąd. Agnieszka Rogowska-Bil po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 1 kwietnia 2015 r. sprawy ze skargi Wojewody [...] na uchwałę Rady Gminy M. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie przystąpienia gminy do spółki akcyjnej stwierdza niezgodność z prawem zaskarżonej uchwały i określa, że nie podlega ona wykonaniu.
Wojewoda [...], działając na podstawie art. 93 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz. 594 z późn. zm., zwanej dalej w skrócie jako: "u.s.g.") i art. 54 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity: Dz.U. z 2012 r., poz. 270 z późn. zm., zwanej dalej: "p.p.s.a."), wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, domagając się stwierdzenia nieważności uchwały Nr [...] Rady Gminy M. z dnia [...] w sprawie przystąpienia tej Gminy do spółki akcyjnej pod nazwą Przedsiębiorstwo A Spółka Akcyjna, jako niezgodnej z art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. f) w związku z art. 64 ust. 3 u.s.g. i art. 7 Konstytucji RP. Zgodnie z treścią przywołanej uchwały wyrażona została zgoda na przystąpienie Gminy M. do spółki akcyjnej pod wskazaną nazwą i objęcie jej akcji w zamian za wniesiony wkład niepieniężny, przy czym wykonanie uchwały powierzono Wójtowi Gminy M., a wejście w życie ustalono na dzień jej podjęcia. W uzasadnieniu skargi organ nadzoru podniósł, że stosownie do art. 64 ust. 1 u.s.g., w celu wspólnego wykonywania zadań publicznych gminy mogą tworzyć związki międzygminne. Jednocześnie ust. 3 tego samego artykułu stanowi, że prawa i obowiązki gmin uczestniczących w związku międzygminnym, związane z wykonywaniem zadań przekazanych związkowi, przechodzą na związek z dniem ogłoszenia statutu związku. W oparciu o art. 9 ust. 1 u.s.g. gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami. Wskazane sposoby realizacji zadań odnoszą się także do zadań przekazanych do wspólnego wykonywania przez związek międzygminny, przy czym przekazanie zadań związkowi międzygminnemu następuje na podstawie statutu i ma ten skutek, że uprawnienie do tworzenia jednostek organizacyjnych i zawierania umów z innymi podmiotami w celu wykonywania tych zadań, przechodzi na związek. Innymi słowy, konsekwencją przekazania zadań gminy związkowi międzygminnemu jest przedmiotowe ograniczenie uprawnień gminy w sferze stosowania przepisów określających formy prowadzenia gospodarki komunalnej. Art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (t. j. Dz. U. z 2011 r. nr 45, poz. 236, zwanej dalej w skrócie jako: "u.g.k."), określa zasady i formy gospodarki komunalnej jednostek samorządu terytorialnego, polegające na wykonywaniu przez te jednostki zadań własnych, w celu zaspokojenia zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej. Odpowiednie stosowanie przepisów tej ustawy do wykonywania tych zadań przez związki międzygminne nakazuje art. 5 u.g.k. Jednym z rodzajów jednostek organizacyjnych, jakie tworzyć może gmina są spółki prawa handlowego (spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne), przy czym o ile w sferze użyteczności publicznej w zasadzie ustawodawca opowiedział się za dowolnością tworzenia spółek i przystępowania do nich przez gminę, to poza tą sferą, aktywność gminy dopuszczalna jest tylko w sytuacjach, o których stanowi art. 10 u.g.k. W ocenie organu nadzoru wykładnia art. 9 i art. 10 u.g.k. nie może odbywać się z pominięciem art. 1 u.g.k., a to oznacza, że w sferze użyteczności publicznej gmina może tworzyć spółki (lub przystępować do spółek) służących wyłącznie wykonywaniu zadań własnych, w celu zaspokojenia zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej. Wnioskując a contrario - gmina w sferze użyteczności publicznej nie może tworzyć takich spółek (lub przystępować do nich), które nie służą wykonywaniu zadań gminy. Uczestnictwo w związku międzygminnym skutkuje derogacją zadań gminy, a możliwość tworzenia spółek (przystępowania do spółek) przez taką gminę należy rozpatrywać z uwzględnieniem tego, jakie zadania gminy zostały przekazane do wspólnego wykonywania. Z informacji będących w posiadaniu organu nadzoru wynika, iż 10 Gmin - są to C., K., B., M., O., P., K., R., M., M. - utworzyło Związek Komunalny Gmin do spraw Wodociągów i Kanalizacji. Związek ten został wpisany do rejestru związków międzygminnych w dniu [...] pod nr [...].