Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Paweł Miładowski Sędziowie WSA Bożena Popowska (spr.) WSA Izabela Kucznerowicz Protokolant St. sekr. sąd. Małgorzata Błoszyk po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 03 grudnia 2009 r. sprawy ze skargi Wojewody Wielkopolskiego na uchwałę Rady Miejskiej w Trzemesznie z dnia 27 sierpnia 2008 r. nr XXXIII/178/2008 w przedmiocie ponoszenia odpłatności za pobyt w Środowiskowym Domu Samopomocy, 1. stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały, 2. zasądza od Miasta Trzemeszna na rzecz Wojewody Wielkopolskiego kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, 3. określa, że zaskarżony akt nie może być wykonany /-/I. Kucznerowicz /-/P.Miładowski /-/B. Popowska
Uchwałą z dnia 27 sierpnia 2008 r. nr XXXIII/178/2008 Rada Miejska w Trzemesznie uchwaliła szczegółowe zasady ponoszenia odpłatności za pobyt w Środowiskowym Domu Samopomocy w Trzemesznie (dalej jako ŚDS). Uchwała została podjęta na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15, art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 08 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591 ze zm., dalej ustawa o samorządzie gminnym) oraz na podstawie art. 97 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. nr 64 poz. 593 ze zm., dalej ustawa o pomocy społecznej). Uchwała różnicowała odpłatność za pobyt w ŚDS w zależności od posiadanego kryterium dochodowego określonego w art. 8 ustawy o pomocy społecznej. Wysokość opłaty za pobyt w ŚDP ustalana będzie na podstawie wywiadu środowiskowego, w drodze decyzji administracyjnej Kierownika ŚDS. Na określonych w uchwale warunkach osoba korzystająca z usług ŚDS może być w całości lub w części zwolniona z ponoszenia opłat. Wykonanie uchwały powierzono Burmistrzowi Miasta i Gminy Trzemeszno (§ 3 uchwały). Zastrzeżono, że "uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni po opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Wielkopolskiego, z mocą obowiązującą od 01 września 2009 r." (§ 4 uchwały). W uzasadnieniu do uchwały wskazano, że jej podjęcie było niezbędne w związku z uruchomieniem od dnia 01 sierpnia 2008 r. ŚDS, który jest ośrodkiem wsparcia pobytu dziennego, przeznaczonego dla osób z zaburzeniami i chorych psychicznie. Ustalając opłatę w dziennych ośrodkach wsparcia zasadnym jest wprowadzenie gradacji. Ponieważ ŚDS został utworzony od 01 sierpnia 2008 r., zaś pierwsi uczestnicy zajęć zostaną przyjęci od dnia 01 września 2008 r., konieczne jest, aby uchwała weszła w życie z mocą obowiązującą od dnia 01 września 2008 r.
Na opisaną uchwałę skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu złożył Wojewoda Wielkopolski. Wojewoda wniósł o stwierdzenie nieważności uchwały Rady Miejskiej w Trzemesznie z dnia 27 sierpnia 2008 r. nr XXXIII/178/2008, wstrzymanie wykonania tej uchwały oraz zasądzenie na rzecz skarżącego Wojewody kosztów postępowania, w tym w kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Organ nadzoru podniósł, iż uchwała została podjęta bez podstawy prawnej; podstawą taką nie jest przywołany art. 97 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej. Wojewoda wskazał, że z uzasadnienia uchwały wynika, iż przedmiotowy ŚDS jest ośrodkiem wsparcia pobytu dziennego, przeznaczonym dla osób z zaburzeniami i chorych psychicznie. W myśl postanowień art. 97 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej, rada gminy w drodze uchwały ustala, w zakresie zadań własnych, szczegółowe zasady ponoszenia odpłatności za pobyt w ośrodkach wsparcia i mieszkaniach chronionych. Zgodnie z treścią art. 166 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, zadaniami własnymi są zadania publiczne służące zaspokojeniu potrzeb wspólnoty samorządowej. Samorząd wykonuje je w imieniu własnym i w interesie lokalnym. Środki na ich realizację pochodzą z dochodów własnych samorządu lub z subwencji. Natomiast w przypadku uzasadnionych potrzeb państwa, ustawa może zlecić jednostkom samorządu terytorialnego wykonywanie określonych zadań publicznych (art. 166 ust. 2 Konstytucji). Przepis art. 18 ustawy o pomocy społecznej wylicza taksatywnie zadania zlecone z zakresu administracji rządowej, które między innymi wyznaczają konkretne obowiązki gmin dotyczącej pomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Ustawa określa również tryb zlecania takich zadań gminie i tryb zabezpieczania na ten cel środków finansowych. Zadania zlecone gmina wykonuje więc w imieniu i na rzecz podmiotu zlecającego, który zajmuje się również finansowaniem zadań.