Do likwidacji oddziału czy szkoły filialnej nie mają zastosowania zasady przewidziane w art. 59 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty /t.j. Dz.U. 1996 nr 67 poz. 329 ze zm./.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skargi grupy mieszkańców wsi T. i W. na uchwałę Rady Gminy M.-P. z dnia 21 czerwca 2000 r. (...) w przedmiocie zmian w uchwale Rady Gminy M.-P. z dnia 4 marca 1999 r. (...) - oddala skargę.
Działając na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 8 i art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym /t.j. Dz.U. 1996 nr 13 poz. 74 ze zm./ w zw. z art. 5 ust. 1 i 2 pkt 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty /t.j. Dz.U. 1996 nr 67 poz. 329 ze zm./ oraz art. 63 ust. 2 ustawy z dnia 21 stycznia 2000 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem administracji publicznej /Dz.U. nr 12 poz. 136/ Rada Gminy M.-P. w dniu 21 stycznia 2000 r. podjęła uchwałę (...) w sprawie zmian w uchwale dotyczącej założenia gimnazjum, ustalenia planu sieci oraz granic jego obwodu w Gminie M.-P. mocą której w uchwale (...) Rady Gminy M.-P. z dnia 4 marca 1999 r. w sprawie założenia gimnazjum, ustalenia planu sieci oraz granic jego obwodu w Gminie M.-P. wprowadzono zmiany polegające na tym, że w tytule uchwały po wyrazie "gimnazjum" skreśla się wyrazy "ustalenia planu sieci", w jej par. 1 skreśla się wyrazy "z oddziałami w T. i w R.", w par. 2 skreśla się ust. 2 oraz skreśla się jej par. 3, nadmieniając przy tym że wykonanie uchwały zleca się Zarządowi Gminy i że uchwała ta wchodzi w życie z dniem 1 września 2000 r. i podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa P.
W związku z podjęciem tej uchwały zawiązał się Komitet Protestacyjny mieszkańców wsi T. i W., który w dniu 12 września 2000 r. wezwał Radę Gminy M.-P. do usunięcia naruszenia interesu prawnego i uprawnień mieszkańców wsi T. i W. dokonanych wymienioną uchwałą, zarzucając naruszenie przepisów art. 7 ust. 1 pkt 8 i art. 89 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym oraz art. 1 ust. 1 pkt 1 i 7, a także art. 59 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty i wnosząc na podstawie art. 101 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym o jej uchylenie jako sprzecznej z prawem.
W uzasadnieniu wezwania wzywający podnieśli, iż w preambule do ustawy o systemie oświaty jak również w jej art. 1 ust. 1 i 7 ustawodawca nałożył na gminę określone obowiązki w zakresie oświaty. Również art. 7 ust. 1 pkt 8 ustawy o samorządzie gminnym obliguje gminę do realizacji w ramach zadań własnych zaspokojenia zbiorowych potrzeb wspólnoty w sprawach oświaty, obejmując powyższym szkoły podstawowe, przedszkola i inne placówki oświatowo-wychowawcze. Uprawnienie i jednocześnie obowiązek do prowadzenia, zakładania i likwidacji szkół nie oznacza dowolności w tym zakresie, albowiem ograniczają je przepisy ustawowe, co wyraźnie wynika z art. 58 ust. 1 ustawy o systemie oświaty, który stanowi, że szkołę lub placówkę publiczną zakłada się na podstawie aktu założycielskiego, określającego jej typ, nazwę i siedzibę. Oznacza to obowiązek założenia szkoły, gdyż ustawodawca użył tu zwrotu "zakłada się". Ust. 2 powołanego przepisu prawa określa minimum, które powinno być zawarte w treści aktu założycielskiego szkoły publicznej, a w szczególności jej zasięg terytorialny /obwód/ i nazwy miejscowości należących do obwodu, a także podporządkowane jej organizacyjnie szkoły filialne. Utworzone na podstawie uchwały Rady Gminy M.-P. (...) z dnia 4 marca 1999 r. jednostki, nazwane w jej par. 2 ust. 2 pkt 1 i 2 oddziałami Publicznego Gimnazjum w M.-P., są w rozumieniu ustawy o systemie oświaty, podporządkowanymi organizacyjnie szkołami filialnymi. Z uwagi zaś na brak zdefiniowania w ustawie takich pojęć jak "szkoła filialna" czy "oddział" należy przyjąć, iż są to pojęcia znaczeniowo tożsame. Tym ostatnio wymienionym pojęciem posługuje się prawodawca dopiero w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 1999 r. w sprawie sposobu i terminów dostosowania działalności dotychczasowych szkół podstawowych do wymogów nowego systemu szkolnego oraz tworzenia gimnazjów /Dz.U. nr 14 poz. 124/, a więc w akcie normatywnym niższego rzędu. W świetle powyższego wzywający przyjmują, że zakwestionowana uchwała w istocie zmierza do likwidacji "oddziałów", czyli filii w T. i R. Publicznego Gimnazjum w M.-P. Proces likwidacji szkoły publicznej, którą również jest szkoła filialna szczegółowo uregulowany został w ustawie o systemie oświaty. Stosownie do zawartych w niej zapisów szkoła publiczna może być zlikwidowana z końcem roku szkolnego przez organ prowadzący szkołę, po zapewnieniu przez ten organ uczniom możliwości kontynuowania nauki w innej szkole publicznej, a nadto organ prowadzący szkołę publiczną jest zobowiązany na sześć miesięcy przed przewidywanym terminem likwidacji szkoły do powiadomienia rodziców uczniów o powyższym i do uzyskania pozytywnej opinii kuratora oświaty. Wymienione wyżej zasady zostały zupełnie pominięte w tym przypadku. W szczególności brak jest uchwały Rady Gminy o zamiarze i przyczynach likwidacji szkoły podjętej w odpowiednim czasie, a zakwestionowana uchwała ich nie przytacza. Brak jest również zgody kuratora oświaty na likwidację, a rodzice o zamiarze likwidacji, bez podania przyczyn zostali powiadomieni pismem z dnia 28 sierpnia 2000 r. Takie działania Gminy rażąco naruszają prawo, gdy zważy się że w ten sposób pozbawia się uprawnień tak dzieci jak i rodziców. Brak zachowania wymienionych wyżej, przewidzianych procedurą reguł w konsekwencji prowadzić musi do stwierdzenia nieważności zakwestionowanej uchwały.