Czynność Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego udzielająca lub odmawiająca sędziemu Sądu Najwyższego w stanie spoczynku zgody na podjęcie zatrudnienia nie jest czynnością o charakterze cywilnoprawnym z zakresu prawa pracy, a nosi znamiona czynności wymienionej w art. 16 ust. 1 pkt 4 ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym, czyli czynności z zakresu administracji publicznej. Publicznoprawny akt, w sprawie zgody na podjęcie dodatkowego zatrudnienia przez sędziego w stanie spoczynku podlega kontroli Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu na rozprawie sprawy ze skargi Mariana W. na uchwałę Kolegium Sądu Okręgowego w R. z dnia 10 stycznia 2001 r. w przedmiocie odmowy wyrażenia zgody na podjęcie dodatkowego zatrudnienia uchyla zaskarżoną uchwałę i poprzedzające ją rozstrzygnięcie Prezesa Sądu Okręgowego w R. z dnia 4 grudnia 2000 r. (...).
Marian W. sędzia w stanie spoczynku Sądu Okręgowego w R., pismem z dnia 21 listopada 2000 r. wystąpił do Prezesa tego Sądu o wyrażenie zgody na podjęcie zatrudnienia w charakterze radcy prawnego. Powołując się na art. 68 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych /Dz.U. 1994 nr 7 poz. 25 ze zm./ wskazał, że wymienione wyżej zatrudnienie nie będzie przeszkadzało w pełnieniu obowiązków sędziego w rozumieniu art. 68 par. 2 powyższej ustawy, a zgoda jest mu potrzebna do uzyskania wpisu na listę radców prawnych warunkującego rozpoczęcie wykonywania obsługi prawnej.
Prezes Sądu Okręgowego w R. pismem z dnia 4 grudnia 2000 r. (...) zawiadomił Mariana W., że na podstawie art. 68 par. 1-3 oraz art. 68[3] - Prawo o ustroju sądów powszechnych /Dz.U. 1994 nr 7 poz. 25 ze zm./ prośbę dotyczącą wyrażenia zgody na podjęcie zatrudnienia w charakterze radcy prawnego załatwił odmownie.
W odwołaniu od tej decyzji Prezesa Sądu Okręgowego w R. Marian W. wniósł o jej zmianę i wyrażenie zgody na podjęcie zatrudnienia w charakterze radcy prawnego, a także o wezwanie go na posiedzenie Kolegium celem złożenia wyjaśnień i umożliwienia mu obrony własnych praw.
Pismem z dnia 15 stycznia 2001 r. (...) Prezesa Sądu Okręgowego w R. Marian W. zawiadomiony został, iż Kolegium Sądu Okręgowego postanowiło jednogłośnie uchwałą podjętą w dniu 10 stycznia 2001 r. w trybie art. 41 par. 1 pkt 9 - Prawo o ustroju sądów powszechnych /Dz.U. 1994 nr 7 poz. 25 ze zm./ nie uwzględnić odwołania od decyzji z dnia 4 grudnia 2000 r. w przedmiocie odmowy wyrażenia zgody na podjęcie dodatkowego zatrudnienia w charakterze radcy prawnego.
W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego Marian W. wniósł o uchylenie uchwały Kolegium Sądu Okręgowego w Rzeszowie z dnia 10 stycznia 2001 r. oraz poprzedzającej ją decyzji Prezesa Sądu Okręgowego w R. z dnia 4 grudnia 2000 r. w sprawie odmowy wyrażenia zgody na podjęcie dodatkowego zatrudnienia, względnie o stwierdzenie ich nieważności. W skardze zarzucono podjęcie zaskarżonej uchwały i poprzedzającej ją decyzji Prezesa Sądu Okręgowego z dnia 4 grudnia 2000 r. z naruszeniem art. 2, art. 32 i art. 65 Konstytucji RP, art. 1, art. 6-7, art. 9-10, art. 28, art. 77, art. 107 i art. 127 Kpa oraz art. 68 ustroju sądów powszechnych.
Uzasadniając skargę Marian W. zwrócił w szczególności uwagę, że ani decyzja Prezesa, ani uchwała Kolegium Sądu Okręgowego w R. nie zawierają uzasadnienia i w związku z tym trudno zorientować się jakimi motywami kierowano się przy ich podejmowaniu. Do sędziego w stanie spoczynku stosuje się odpowiednio przepis art. 68 par. 1 ustawy o ustroju sądów powszechnych, który stanowi, że sędzia nie może podejmować dodatkowego zatrudnienia bez uprzedniej zgody prezesa właściwego sądu. Zatem w sprawie mamy do czynienia z uznaniem administracyjnym uregulowanym w art. 7 Kpa. Według skarżącego mimo braku uzasadnienia zaskarżonych decyzji należy domniemywać, że wyłączono możliwość podjęcia przez sędziego w stanie spoczynku jakiegokolwiek zatrudnienia. Takie stanowisko stanowi jednak zaprzeczenie art. 68 ustawy o ustroju sądów powszechnych, który nawet w stosunku do sędziów w stanie czynnym przewiduje taką możliwość. Odwołując się do licznych orzeczeń Naczelnego Sądu Administracyjnego, jak i Sądu Najwyższego na temat uznania w postępowaniu administracyjnym skarżący podkreślił za nimi, że uznanie nie tworzy uprawnienia do dowolności. Jego zdaniem dotychczasowe rozstrzygnięcia budzą poważne zastrzeżenia co do merytorycznego rozpoznania, jak i zastosowanych form procesowych /zwłaszcza sporządzenia uchwały Kolegium do protokołu/. Skarżący wskazał również, że przykładem charakteru uznania administracyjnego przy rozpoznawaniu stosunku publicznoprawnego sędziego może być wyrok NSA w Warszawie z dnia 20 czerwca 1994 r. II SA 105/94 /ONSA 1995 Nr 2 poz. 86/, obszernie w skardze cytowany, w sprawie sędziego Eugeniusza F. w związku ze skargą na uchwałę Krajowej Rady Sądownictwa.