Na mocy art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. "d" ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 16 poz. 95 ze zm./ w związku z art. 21 pkt 1 ustawy z dnia 14 grudnia 1990 r. o dochodach gmin i zasadach ich subwencjonowania w latach 1991-1993 oraz o zmianie ustawy o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 89 poz. 518 ze zm./ zarząd gminy może, w granicach określonych uchwałą rady gminy, zaciągać kredyty i pożyczki na bieżące finansowanie wydatków w ciągu roku budżetowego.
Oznacza to, że warunkiem zaciągnięcia przez zarząd kredytu lub pożyczki na bieżące finansowanie wydatków w ciągu roku budżetowego jest uchwała rady gminy ustalająca maksymalną wysokość takich kredytów i pożyczek.
Uchwałą z dnia 26 marca 1993 r. Rada Gminy w S. na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 1, art. 8 i art. 47 ustawy z dnia 5 stycznia 1991 r. - Prawo budżetowe /Dz.U. nr 4 poz. 18 ze zm./ oraz art. 18 ust. 2 pkt 4 i 9 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym uchwaliła dochody i wydatki budżetu na rok 1993.
W par. 2 pkt 2 uchwały upoważniła Zarząd Gminy do zaciągania kredytów budżetowych, w razie braku środków pieniężnych, do wysokości 5 procent planowanych wydatków, tj. kwoty 400.000.000 zł.
Postanowienie par. 2 pkt 2 uchwały zaskarżyła do Naczelnego Sądu Administracyjnego Regionalna Izba Obrachunkowa wnosząc o stwierdzenie nieważności uchwały w tym zakresie.
Zdaniem Izby, upoważnienie Zarządu Gminy do zaciągania kredytów budżetowych do wysokości 5 procent planowanych wydatków, nie określa, czy dotyczy kredytów na bieżące finansowanie wydatków w ciągu roku w granicach przewidywanych dochodów, czy też może te dochody przewyższać. Zakwestionowane postanowienie narusza wyraźnie przepisy art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. "c" i "d" ustawy o samorządzie terytorialnym oraz art. 21 ustawy z dnia 14 grudnia 1990 r. o dochodach gmin i zasadach ich subwencjonowania w latach 1991-1993 oraz o zmianie ustawy o samorządzie terytorialnym, które zastrzegają sprawy zaciągania kredytów do wyłącznej właściwości rady gminy. Nadto według art. 22 ust. 1 ustawy o dochodach gmin i zasadach ich subwencjonowania kredyt podlega spłaceniu wraz z odsetkami w roku, w którym został zaciągnięty, a stan zadłużenia nie może przekroczyć w pierwszym półroczu 8 procent planowanych rocznych wydatków z budżetu i 4 procent w drugim półroczu.
W odpowiedzi na skargę Gmina wniosła o oddalenie skargi i wyjaśniła, że przepis art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. "d" wyraźnie stanowi o dopuszczalności upoważnienia zarządu gminy przez radę gminy do zaciągania pożyczek krótkoterminowych w roku budżetowym. Określone w uchwale wysokości zaciąganego kredytu na sumę 400 milionów złotych winno być interpretowane łącznie z art. 22 ust. 1 ustawy o dochodach gmin i zasadach ich subwencjonowania. Wprawdzie w uchwale wyraźnie o tym nie postanowiono, jednakże było to zbędne, gdyż przepis art. 22 ust. 1 powołanej ustawy jest bezwzględnie obowiązujący i nie było potrzeby powtarzania jego treści w akcie prawnym niższego rzędu, jakim jest uchwała budżetowa gminy.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Rozbieżność poglądów organów gminy S. i Regionalnej Izby Obrachunkowej wynika z odmiennej oceny zmian wprowadzonych do ustawy o samorządzie terytorialnym przepisami ustawy z dnia 14 grudnia 1990 r. o dochodach gmin i zasadach ich subwencjonowania w latach 1991-1993 oraz o zmianie ustawy o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 89 poz. 518 ze zm./.
Według przepisów pierwotnego tekstu ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym do wyłącznej właściwości rady gminy zastrzeżone zostały m.in. zaciąganie długoterminowych pożyczek /art. 18 ust. 2 pkt 9 lit "d"/ i ustalenie maksymalnej wysokości pożyczek krótkoterminowych, zaciąganych przez zarząd gminy /art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. "a"/, a suma pożyczek krótkoterminowych nie mogła przekroczyć pięciu procent wydatków planowanych na dany rok /art. 56/.