Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Danuta Szydłowska (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Pamela Kuraś - Dębecka Sędzia WSA Marzena Milewska - Karczewska po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 17 sierpnia 2017 r. sprawy ze skargi P. na postanowienie Ministra Sprawiedliwości z dnia [...] marca 2017 r. Nr [...] w przedmiocie uchylenia uchwały odmawiającej wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności uchwały w sprawie wpisu na listę adwokatów oddala skargę
Zaskarżonym postanowieniem z dnia [...] marca 2017 r., Minister Sprawiedliwości, na podstawie art.138 § 2 w zw. z art. 31 § 2 i art. 144 kpa po rozpatrzeniu zażalenia stowarzyszenia zwykłego "Z." uchylił uchwałę Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej w [...] z dnia [...] grudnia 2016 r. odmawiającą wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności uchwały Wojewódzkiej Rady Adwokackiej w [...] z dnia [...] października 1978 r. o wpisaniu M. M. na listę adwokatów i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej w [...].
W uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia Minister wyjaśnił, że składając wniosek o wszczęcie w/w postępowania stowarzyszenie zwykłe "Z." powołało się na postanowienia regulaminu stowarzyszenia, określające jego cele: inicjowanie i wspieranie starań na rzecz zapewnienia Adwokaturze należytego i zgodnego z prawem składu osobowego, żądanie wszczęcia i dopuszczenia do udziału w postępowaniu o wpis na listę adwokatów i o skreślenie z listy adwokatów osób niegodnych należenia do Adwokatury.
Minister wskazał, że Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej, uchwałą z dnia [...] grudnia 2016 r., postanowiło odmówić wszczęcia postępowania, uznając, że Z., będące stowarzyszeniem zwykłym, działającym na podstawie rozdziału 6 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. - Prawo o stowarzyszeniach a zatem organizacją o uproszczonej formie, nie posiadającą osobowości prawnej, której regulamin nie podlega kontroli sądu rejestrowego, nie może być postrzegany jako organizacja społeczna, o której mowa w art. 5 § 2 pkt 5 kpa czy art. 31 kpa. Stowarzyszenie nie zdołało pozyskać dla realizacji swych celów większej grupy osób, którą można by określić jako reprezentatywną dla środowiska adwokackiego, co przemawia przeciwko uznaniu jej za organizację społeczną w rozumieniu wskazanych przepisów. Jednocześnie Prezydium NRA uznało, że dla uwzględnienia żądania wszczęcia postępowania administracyjnego zgłoszonego przez organizację społeczną na podstawie art. 31 kpa konieczne jest kumulatywne spełnienie dwóch przesłanek: wnioskodawca musi spełniać kryteria "organizacji społecznej", a ponadto za jego aktywnością ma przemawiać interes społeczny. Gdyby więc uznać wnioskujące stowarzyszenia za podmiot spełniający przesłanki z art. 5 § 2 pkt 5 kpa, to na przeszkodzie uwzględnieniu jego wniosku stoi kwestia braku interesu społecznego, pojmowanego w myśl art. 31 § 1 kpa.
Zdaniem Prezydium NRA uprawnienia podmiotu, przypisane mu samowolnie wewnętrznym aktem "regulaminu", nie mogą ingerować w sferę uprawnień jednostki, regulowaną przepisami rangi ustawowej. Dopuszczenie organizacji społecznej do postępowania dotyczącego innej osoby winno być ściśle reglamentowane, a istnienie interesu społecznego - wykazane ponad wszelką wątpliwość, w zgodzie z wymogami racjonalnie pojmowanej kontroli społecznej. Ponadto w razie sprzeczności między indywidualnym interesem strony a interesem organizacji nie ma racji dla przyznania prymatu temu drugiemu. Prezydium NRA nie dostrzegło także merytorycznych podstaw dla wszczęcia postępowania z urzędu w trybie art. 157 § 2 kpa.