Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Elżbieta Kremer po rozpoznaniu w dniu 23 maja 2017 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku M. G. o uchylenie postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 4 grudnia 2014 r., sygn. akt II SA/Gd 703/14 wstrzymującego wykonanie decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Gdańsku z dnia [...] sierpnia 2014 r., sygn. akt [...] w przedmiocie nieważności decyzji w sprawie przekształcenia użytkowania wieczystego w prawo własności postanawia oddalić wniosek o uchylenie postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 4 grudnia 2014 r., sygn. akt II SA/Gd 703/14
B. M. i R. M. wnieśli do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku skargę na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Gdańsku z dnia [...] sierpnia 2014 r., sygn. akt [...] (dalej decyzja z [...] sierpnia 2014 r.), utrzymującą w mocy decyzję tego organu z dnia [...] marca 2014 r., sygn. akt [...], mocą której stwierdzono nieważność decyzji Prezydenta Miasta Gdańska z dnia [...] lutego 2003 r. orzekającej o przekształceniu na rzecz skarżących prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości obejmującej działkę oznaczoną nr [...] położoną w Gdańsku ul. [...], dla której Sąd Rejonowy w Gdańsku prowadzi księgę wieczystą Kw nr [...], zabudowanej domem mieszkalnym.
W skardze złożono wniosek o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji uzasadniając go tym, że decyzja z [...] sierpnia 2014 r. będzie podstawą do zainicjowania postępowania wieczystoksięgowego zmierzającego do wykreślenia ujawnionego w księdze wieczystej prawa własności skarżących do działki nr 147 i w konsekwencji może doprowadzić do ich eksmisji.
Postanowieniem z dnia 4 grudnia 2014 r. sygn. akt II SA/Gd 703/14 (dalej postanowienie z 4 grudnia 2014 r.) WSA w Gdańsku wstrzymał wykonanie decyzji z dnia [...] sierpnia 2014 r.
W uzasadnieniu Sąd I instancji wskazał, że decyzja przekształcająca prawo użytkowania wieczystego w prawo własności ma charakter konstytutywny. Przekształcenie w prawo własności dokonuje się z mocy tej decyzji, z chwilą jej uostatecznienia się. Stanowi ona również podstawę wpisu do księgi wieczystej. Wyrządzenie szkody lub trudnych do odwrócenia skutków może dotknąć przede wszystkim właściciela, ale też inne podmioty. Ponadto należy zauważyć, że wykonanie ostatecznej decyzji o stwierdzeniu nieważności decyzji przekształceniowej wiąże się z możliwością powołania się na to, iż decyzja ta została ostatecznie wyeliminowana z obrotu ze skutkiem od daty jej wydania, co może już stanowić podstawę do kolejnych postępowań, w tym do dokonania wpisu w księdze wieczystej. Decyzja stwierdzająca nieważność przekształcenia może bowiem stanowić podstawę zmiany wpisu w księdze wieczystej, który ma charakter deklaratoryjny, a nie konstytutywny. Może to doprowadzić do sytuacji, w której skutki będą trudne do odwrócenia, mając na względzie np. charakter instytucji rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych, która bezwzględnie przyjmuje przewagę stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej nad stanem rzeczywistym. W przypadku stwierdzenia nieważności decyzji przekształceniowej przywrócone zostają prawa byłego właściciela, który może podjąć działania zmierzające do realizacji przysługujących im praw własności, których skutków prawnych organ administracyjny działający w granicach swojej właściwości i kompetencji nie będzie mógł zniweczyć.
Pismem z dnia 24 kwietnia 2017 r. M. G. (dalej uczestniczka postępowania) wniosła o uchylenie (zmianę) postanowienia WSA w przedmiocie wstrzymania decyzji z [...] sierpnia 2014 r. W uzasadnieniu wskazała, że stosowanie do art. 61 § 4 p.p.s.a. nowymi okolicznościami są: negatywna ocena zasadności skargi dokonana przez Sąd I instancji, upływ czasu oraz żądanie rozliczenia nakładów zgłaszane przez skarżącego w postępowaniu cywilnym.