Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Izabella Kulig-Maciszewska (spr.), Sędziowie NSA Anna Lech, Zbigniew Rausz, Protokolant Kamil Wertyński, po rozpoznaniu w dniu 25 maja 2006 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Spółdzielni Mieszkaniowej [...] w [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 4 sierpnia 2004 r. sygn. akt SA/Rz 2280/02 w sprawie ze skargi Z. i J. K. na decyzję Wojewody Podkarpackiego z dnia [...] Nr / w przedmiocie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości oddala skargę kasacyjną
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie z dnia 4 sierpnia 2004 r. sygn. akt SA/Rz 228/02 uwzględnił zaskarżoną przez Z. i J. K. decyzję Wojewody Podkarpackiego z dnia [...] Nr [...], w przedmiocie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości, uchylając zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] Nr [...].
Wyrok ten zapadł w następujących okolicznościach sprawy:
Wojewoda Podkarpacki zaskarżoną decyzją, działając na podstawie art. 127 § 2 i art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a. oraz art. 9a ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2000 r. Nr 46, poz. 543), po rozpatrzeniu odwołania Z. i J. K. od decyzji Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] umarzającej jako bezprzedmiotowe postępowanie w sprawie zwrotu nieruchomości, uchylił zaskarżoną decyzję w całości i orzekł o odmowie zwrotu nieruchomości położonej w [...] oznaczonej jako działka ewidencyjna nr 219/2 o powierzchni 19a 21m2 obr. 208 [...], objętej Kw nr 68516, stanowiącej własność Gminy Miasta [...] i pozostającej w użytkowaniu wieczystym Spółdzielni Mieszkaniowej [...] w [...].
W uzasadnieniu decyzji wyjaśnił, że po rozpatrzeniu wniosku Z. i J. K. decyzją z dnia [...] Prezydent Miasta [...] umorzył jako bezprzedmiotowe postępowanie o zwrot nieruchomości położonej w [...], oznaczonej jako działka ewidencyjna nr 219/2 o powierzchni 19a 21m2 obr. 208 [...], stanowiącej własność Gminy Miasta [...], pozostających w użytkowaniu wieczystym Spółdzielni Mieszkaniowej [...] w [...].
Po rozpatrzeniu odwołania od tej decyzji Z. i J. K. organ odwoławczy stwierdził, że sprzedaż działki nr 219/2 o powierzchni 19a 21m2 położonej w [...], nastąpiła w oparciu o art. 8 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, zatem w drodze umowy cywilnoprawnej (akt notarialny z dnia 19 października 1988 r. Rep. A 3286/88 PBN w [...]). Przepisy obecnie obowiązującej ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami nie dają żadnych podstaw do żądania zwrotu nieruchomości zbytej na podstawie art. 8 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości. Podzielając stanowisko organu I instancji, że żądanie zwrotu nieruchomości na podstawie przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami jest pozbawione podstawy prawnej, uznał jednak, że prowadzi to do wydania decyzji odmawiającej zwrotu nieruchomości - a nie do umorzenia postępowania administracyjnego - bowiem stanowi o tym materialnoprawna przesłanka. Dodatkowym argumentem przemawiającym za negatywnym rozstrzygnięciem sprawy zwrotu przedmiotowej nieruchomości jest fakt, że przekazano ją w użytkowanie wieczyste aktem notarialnym Rep. A Nr 2983 z dnia 20 czerwca 1991 r. Spółdzielni Mieszkaniowej [...] w [...], co wypełnia przesłanki art. 229 cyt. ustawy o gospodarce nieruchomościami. Powołany w odwołaniu art. 34 tej ustawy nie znajduje zastosowania w sprawie (reguluje zupełnie inną materię).
Z. i J. K. wnieśli skargę na tę decyzję.
Rozpoznając skargę Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie stwierdził, że zgodnie z art. 142 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami w tego typu sprawach o zasadności wniosku - bądź jego braku - w pierwszej instancji rozstrzyga w formie decyzji starosta. Stronami tego postępowania jest właściciel (w kontrolowanej sprawie Gmina Miasta K.), wnioskodawca i ewentualnie inne podmioty posiadające prawnorzeczowy tytuł do nieruchomości objętej postępowaniem. W przypadku zaś, gdy status starosty łączy się jednocześnie ze statusem Prezydenta Miasta, a dotyczy to sytuacji, gdy w ramach istniejących struktur samorządowych nie wyodrębniono struktur powiatowych, tak jak ma to miejsce w odniesieniu do Prezydenta Miasta [...], zachodzi zbieg kompetencji w ręku jednego podmiotu, a mianowicie funkcji związanej z ochroną i reprezentacją interesów strony (właściciela nieruchomości) i funkcji orzeczniczej (organu powołanego z mocy przepisów prawa materialnego do prowadzenia postępowania w tej sprawie).