Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Zbigniew Ślusarczyk Sędziowie: Sędzia NSA Małgorzata Borowiec Sędzia del. WSA Teresa Kurcyusz-Furmanik (spr.) po rozpoznaniu w dniu 20 listopada 2020 roku na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Burmistrza Miasta i Gminy W. o rozstrzygnięcie sporu o właściwość pomiędzy Burmistrzem Miasta i Gminy W. a Prezydentem Miasta L. w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania wniosku S.K. o skierowanie do domu pomocy społecznej i ustalenia odpłatności za pobyt postanawia: wskazać Prezydenta Miasta L. jako organ właściwy w sprawie.
Burmistrz Miasta i Gminy W., wystąpił do Naczelnego Sądu Administracyjnego o rozstrzygnięcie sporu o właściwość pomiędzy nim a Prezydentem Miasta L. w przedmiocie wskazania organu właściwego do załatwienia wniosku S.K. (dalej "strona") o skierowanie do domu pomocy społecznej i ustalenie odpłatności za pobyt.
W uzasadnieniu wniosku organ wyjaśnił, że strona przebywa obecnie w zakładzie opiekuńczo-leczniczym we W. Z informacji zakładu wynika, że okres pobytu związany jest z jej stanem zdrowia i uzależniony jest od jego poprawy, a także może tam przebywać do czasu uzyskania miejsca w domu pomocy społecznej. Przed przyjęciem jej do szpitala zamieszkiwała w lokalu przy ul. [...] w L., którego była właścicielką do 2011 r. Po jego sprzedaży nadal tam zamieszkiwała bez zameldowania, płacąc czynsz. Jest osobą schorowaną.
Wniosek o skierowanie do domu pomocy społecznej złożony został Prezydentowi Miasta L. Organ ten uznał się za niewłaściwy przekazując sprawę do jej rozpatrzenia Burmistrzowi Miasta i Gminy W. Jego zdaniem, obecnym miejscem zamieszkania strony, determinującym właściwość Gminy W. jest zakład opiekuńczo leczniczy.
W tak przedstawionym stanie faktycznym Burmistrz Miasta i Gminy W. uznał za niezasadne przekazanie mu przez Prezydenta Miasta L. wniosku strony do rozpatrzenia.
Odnosząc się do stanu prawnego wskazał art. 59 ust. 3 ustawy z dnia 12 marca 2020 r. o pomocy społecznej, zgodnie z którym decyzję o skierowaniu do domu pomocy społecznej i decyzję ustalającą opłatę mieszkańca domu za jego pobyt w domu pomocy społecznej wydaje organ gminy właściwej dla tej osoby w dniu jej kierowania do domu pomocy społecznej. Wyjaśnił nadto, że właściwość miejscową gminy ustala się, co do zasady, według miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie, o czym stanowi art. 101 ust. 1 i 2 ustawy o pomocy społecznej. W przypadku natomiast osoby bezdomnej właściwą miejscowo jest gmina ostatniego miejsca zameldowania tej osoby na pobyt stały.
Burmistrz Miasta i Gminy W. dokonał także wykładni niezdefiniowanego w ustawie o pomocy społecznej pojęcia "miejsce zamieszkania" odwołując się, zgodnie ze stanowiskiem orzecznictwa, do art. 25 K.c. Na podstawie wskazanego przepisu stwierdził, że o miejscu zamieszkania decydują dwa czynniki: zewnętrzny (fakt przebywania) i wewnętrzny (zamiar stałego pobytu). Wyrażenie zamiaru stałego pobytu nie jest czynnością prawną, a tym samym nie wymaga złożenia stosownego oświadczenia woli. Wystarczy, że zamiar taki wynika z zachowania danej osoby polegającej na ześrodkowaniu jej czynności życiowych w danej miejscowości. Samo zameldowanie nie dowodzi zamieszkiwania w danej miejscowości, czyli adres zameldowania nie przesądza o miejscu zamieszkania osoby fizycznej. O zamiarze stałego pobytu można mówić wówczas, gdy występują okoliczności pozwalające przeciętnemu obserwatorowi na wyciągnięcie wniosku, że określona miejscowość jest głównym ośrodkiem działalności dorosłej osoby fizycznej.
W ocenie Burmistrza Miasta i Gminy W. pobyt strony w zakładzie opiekuńczo-leczniczym ma charakter pobytu czasowego uzależnionego od skierowania do domu pomocy społecznej. Brak jakichkolwiek przesłanek do przyjęcia, że strona ma miejsce zamieszkania we W., co wskazywałoby na właściwość tej Gminy do załatwienia sprawy. Nie zostały także spełnione przesłanki do uznania strony za bezdomną. Nie może świadczyć o tym jej wymeldowanie się ze stałego miejsca zamieszkania po sprzedaży lokalu. Z lokalem tym nie zerwała więzi, a jedynie stan zdrowia zmusił do pobytu w zakładzie leczniczo-opiekuńczym.