Naczelny Sąd Administracyjny w składzie Przewodniczący: Sędzia NSA Zygmunt Zgierski (spr.) Sędziowie NSA Aleksandra Łaskarzewska del. WSA Agnieszka Miernik po rozpoznaniu w dniu 10 marca 2022 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy Samorządowym Kolegium Odwoławczym w K. a Wojewodą [...] przez wskazanie organu właściwego do rozpoznania wniosku o stwierdzenie nieważności zaświadczenia o przejściu na rzecz Skarbu Państwa prawa własności nieruchomości rolnej postanawia: wskazać Wojewodę [...] jako organ właściwy w sprawie.
Pismem z [...] grudnia 2021 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. wystąpiło do Naczelnego Sądu Administracyjnego z wnioskiem o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego zaistniałego między tym organem a Wojewodą [...] w przedmiocie ustalenia organu właściwego do rozpoznania wniosku o stwierdzenie nieważności zaświadczenia Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w R. z [...] stycznia 1960 r. przez wskazanie Wojewody [...] jako organu właściwego w sprawie. Kolegium zaznaczyło przy tym, że w sprawie nie ma możliwości wydania rozstrzygnięcia merytorycznego, ale spór pozostaje aktualny ze względu na konieczność podjęcia rozstrzygnięcia formalnego.
W uzasadnieniu organ wskazał, że pismem z [...] października 2017 r., uzupełnionym pismem z [...] lutego 2018 r., A. P. zwróciła się do Prezydenta Miasta Z. z wnioskiem o stwierdzenie nieważności zaświadczenia Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w R. z [...] stycznia 1960 r. o przejściu na rzecz Skarbu Państwa prawa własności nieruchomości objętych księgą wieczystą [...] tom I wyk. 3. Organ przekazał przedmiotowy wniosek Wojewodzie [...], który pismem z [...] listopada 2021 r. przekazał go Samorządowemu Kolegium Odwoławczemu w K., wskazując, że wojewoda jest organem wyższego stopnia w stosunku do rozstrzygnięć wydanych przez jednostki samorządu terytorialnego wyłącznie w tych przypadkach, w których wyraźnie wskazano to przepisem szczególnym.
W ocenie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. sprawy o nabycie nieruchomości na własność na podstawie dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz.U. z 1945 r. Nr 3 poz. 13) i o wpisy do ksiąg wieczystych na podstawie dekretu z dnia 8 sierpnia 1946 r. o wpisywaniu w księgach hipotecznych (gruntowych) prawa własności nieruchomości przejętych na cele reformy rolnej (Dz.U. Nr 39 poz. 233, z późn. zm.) w pierwszej instancji należą do właściwości starosty realizującego zadania z zakresu administracji rządowej. Wnioskodawca podkreślił, że kolegia nigdy nie były organami właściwymi dla rozstrzygnięcia o prawnorzeczowych skutkach przejęcia własności nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa, a współcześnie brak jest takich przepisów. Kolegium odnotowało, że organem właściwym do wydania decyzji o podleganiu pod działanie art. 2 ust. 1 lit. e dekretu z 1944 r. jest w pierwszej instancji wojewoda, a w drugiej minister ds. rolnictwa i rozwoju wsi. W ocenie Kolegium brak jest postaw do uznania, że w sprawach, dla których podstawą był art. 2 ust. 1 lit. a-d dekretu z 1944 r., właściwy jest inny organ.
W odpowiedzi na wniosek Wojewoda [...] wniósł o wskazanie Kolegium jako organu właściwego w sprawie. Uzasadniając swoje stanowisko wskazał, że zgodnie z zasadami ogólnymi organem wyższego stopnia w stosunku do starosty jest samorządowe kolegium odwoławcze, o ile przepisy szczególne nie przewidują odmiennego rozwiązania. Zaznaczył, że obowiązujące przepisy nie zawierają regulacji, która wskazywałaby wojewodę jako organ wyższego stopnia w stosunku do organu jednostki samorządu terytorialnego w sprawach przejmowania nieruchomości w trybie przepisów dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej. Zdaniem Wojewody dla stanowiska tego nie ma znaczenia czy rozstrzygnięcie starosty wydawane jest w ramach realizacji zadań z zakresu administracji rządowej. Również stanowisko Kolegium co do zróżnicowania właściwości organów w zależności od podstawy prawnej na gruncie art. 2 ust. 1 dekretu z 1944 r. nie zasługiwało na uwzględnienie. Wojewoda wskazał, że postępowanie administracyjne prowadzone było wyłącznie w sprawach przejęcia nieruchomości na podstawie art. 2 ust. 1 lit. e tego dekretu.