Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Joanna Runge-Lissowska (spr.) sędzia NSA Ewa Dzbeńska sędzia del. WSA Iwona Niżnik-Dobosz po rozpoznaniu w dniu 23 lutego 2016 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Burmistrza Wadowic o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy Burmistrzem Wadowic a Wójtem Gminy Milówka w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania wniosku J.R. o przyznanie zasiłku stałego i składki na ubezpieczenie społeczne postanawia: wskazać Burmistrza Wadowic jako organ właściwy do załatwienia wniosku J.R.
Wnioskiem z dnia 5 listopada 2015 r. (data stempla pocztowego) Burmistrz Wadowic wystąpił o rozstrzygnięcie sporu o właściwość między tym organem, a Wójtem Gminy Milówka, w sprawie wniosku J. R. o przyznanie zasiłku stałego i składki na ubezpieczenie społeczne.
W uzasadnieniu wniosku Burmistrz wskazał, iż z przeprowadzonego wywiadu środowiskowego wynika, że J. R. jest osobą bezdomną, utrzymującą się z zasiłku stałego wypłacanego przez Gminę Milówka oraz zbierania odpadów. Wprawdzie przebywa on na terenie Wadowic, jednak nie ma żadnego miejsca zamieszkania, nocując między innymi pod mostem na rzece Skawa. Burmistrz podkreślił, iż ostatnim miejscem zameldowania strony na pobyt stały była Gmina Milówka i to ona winna być właściwa do przyznania J. R. żądanej przez niego pomocy.
Odpowiadając na wniosek, Wójt Gminy Milówka wskazał, że J. R. nie przebywa na terenie gminy od 20 lat. Świadczenia wypłacane przez Gminę przelewane były na rachunek sklepu w Wadowicach, w którym odbierał środki spożywcze. Ponadto J. R. podjął leczenie w Poradni Zdrowia Psychicznego w Wadowicach, pozostaje także pod stałą opieką lekarską w tym mieście, jak również zadeklarował chęć poddania się tam leczeniu odwykowemu. Zdaniem Wójta oznacza to, że J. R. ześrodkował swoje czynności życiowe w Wadowicach.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 15 § 1 pkt 4 i § 2 w zw. z art. 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), dalej jako "P.p.s.a.", Naczelny Sąd Administracyjny właściwy jest do rozstrzygania sporów o właściwość. W niniejszej sprawie występuje spór negatywny w zakresie właściwości miejscowej organu, albowiem zarówno Burmistrz Wadowic jak i Wójt Gminy Milówka uznali się za niewłaściwych do rozpoznania wniosku J. R..
Co do zasady, właściwość miejscową gminy zobowiązanej do rozpoznania sprawy dotyczącej świadczenia z pomocy społecznej, zgodnie z art. 101 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r., poz. 182 ze zm.), ustala się według miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie. Według art. 101 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej w przypadku osoby bezdomnej właściwą miejscowo jest gmina ostatniego miejsca zameldowania tej osoby na pobyt stały, zaś art. 101 ust. 3 przewiduje, że w przypadkach szczególnie uzasadnionych sytuacją osobistą osoby ubiegającej się o świadczenie oraz w sprawach niecierpiących zwłoki, właściwą miejscowo jest gmina miejsca pobytu osoby ubiegającej się o świadczenie. Przepisy ustawy o pomocy społecznej nie zawierają definicji miejsca zamieszkania, jednak w orzecznictwie utrwalone jest stanowisko, iż przez miejsce zamieszkania rozumie się miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Pogląd ten odwołuje się do przepisów ogólnych Kodeksu cywilnego i zawartej w art. 25 tego Kodeksu definicji miejsca zamieszkania.
Uznać zatem należy, że na miejsce zamieszkania, w świetle art. 101 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej w związku z art. 25 K.c., wskazują dwa czynniki: zewnętrzny - fakt przebywania i wewnętrzny - zamiar stałego pobytu. Przyjmuje się, że o zamiarze stałego pobytu można mówić wówczas, gdy występują okoliczności pozwalające przeciętnemu obserwatorowi na wyciągnięcie wniosku, że określona miejscowość jest głównym ośrodkiem działalności danej osoby, tam też ześrodkowana jest jej aktywność życiowa. Należy jednocześnie zauważyć, że samo zameldowanie, będące kategorią prawa administracyjnego, nie przesądza o miejscu zamieszkania w rozumieniu prawa cywilnego (patrz postanowienie NSA z dnia 14 stycznia 2010 r., sygn. akt I OW 154/09).
Z akt sprawy wynika, że J. R. przebywa na terenie miasta Wadowice, gdzie nocował on, w momencie sporządzenia wywiadu środowiskowego, pod mostem na rzece Skawa. Wskazać trzeba też, iż pozostaje on pod opieką lekarską świadczoną przez ośrodki w Wadowicach od września 2015 r., podjął leczenie odwykowe w Klubie Abstynentów "Victoria", ponadto poddany jest leczeniu zaburzeń psychicznych w Poradni Zdrowia Psychicznego w Wadowicach. J. R. nie zadeklarował też w żaden sposób chęci opuszczenia Wadowic, zatem przyjąć można, że uczynił on to właśnie miasto ośrodkiem swojej aktywności życiowej, koncentrując w nim swoje interesy.
Wobec powyższego wskazać należało na Burmistrza Wadowic jako na organ właściwy do rozpoznania wniosku J. R., o czym orzeczono jak w sentencji niniejszego postanowienia, na podstawie art. 15 § 1 pkt 4 i § 2 w zw. z art. 4 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.