Dnia 11 sierpnia 2020 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA: Zbigniew Ślusarczyk (spr.), Sędzia NSA: Elżbieta Kremer, Ewa Kręcichwost-Durchowska, Sędzia del. WSA:, po rozpoznaniu w dniu 11 sierpnia 2020 roku na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Burmistrza W. o rozstrzygnięcie sporu o właściwość pomiędzy Burmistrzem W. a Wójtem Gminy R. w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania wniosku W. B. o umieszczenie w domu pomocy społecznej postanawia: wskazać Burmistrza W. jako organ właściwy w sprawie.
Dyrektor Ośrodka Pomocy Społecznej w W. działająca z upoważnienia Burmistrza W. wnioskiem z 3 marca 2020 r. zwróciła się do Naczelnego Sądu Administracyjnego o rozstrzygnięcie sporu o właściwość między Burmistrzem W. a Wójtem Gminy R. poprzez wskazanie tego ostatniego jako właściwego do rozpoznania wniosku W. B. o umieszczenie w domu pomocy społecznej.
W uzasadnieniu wskazano, że we wniosku o umieszczenie w domu pomocy społecznej W. B. podała, że od trzech lat zamieszkuje u zięcia J. K. pod adresem [...], R., natomiast stały meldunek posiada we wsi D. W ocenie organu gmina R. stała się centrum życiowym wnioskodawczyni. Podkreślono, że w tej gminie ma zapewnioną pomoc i opiekę, tam korzysta ze świadczeń opieki zdrowotnej, zaś wiek i stan zdrowia uniemożliwiają jej samodzielne funkcjonowanie w środowisku, a tym samym powrót do poprzedniego miejsca zamieszkania.
W odpowiedzi na wniosek działająca z upoważnienia Wójta Gminy R. Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w R. wniosła o wskazanie Burmistrza W. jako organu właściwego w sprawie. Zdaniem tego organu pobyt wnioskodawczyni na terenie gminy R. jest jedynie tymczasowy. W. B. nigdy nie nosiła się z zamiarem stałego zamieszkania w tej gminie. Wyrażała chęć powrotu do swojego miejsca zamieszkania, tj. do wsi D., w której posiada dom jednopiętrowy i działkę ogrodową, ponosi za utrzymanie tej nieruchomości bieżące opłaty. Ponadto oczekiwała, że zaopiekuje się nią syn W. B.. W gminie R. jest zameldowana jedynie na pobyt czasowy, do października 2020 r.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Naczelny Sąd Administracyjny rozstrzyga spory o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i między samorządowymi kolegiami odwoławczymi, o ile odrębna ustawa nie stanowi inaczej, oraz spory kompetencyjne między organami tych jednostek a organami administracji rządowej - art. 15 § 1 pkt 4 w związku z art. 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.) dalej zwanej "p.p.s.a." Przez spór o właściwość, o którym mowa w art. 4 p.p.s.a., należy rozumieć sytuację, w której przynajmniej dwa organy administracji publicznej uważają się za właściwe w sprawie (spór pozytywny), względnie dochodzi między tymi organami do sporu negatywnego, kiedy każdy z nich uważa się za niewłaściwy. Z takim właśnie sporem o właściwość w ujęciu negatywnym mamy do czynienia w niniejszej sprawie, bowiem żaden z organów nie uznaje swojej właściwości w sprawie rozpatrzenia wniosku W. B. o umieszczenie w domu pomocy społecznej.
Stosownie do art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. 2019, poz. 1507 ze zm.) dalej zwanej "u.p.s." decyzję o skierowaniu do domu pomocy społecznej i decyzję ustalającą opłatę mieszkańca domu za jego pobyt w domu pomocy społecznej wydaje organ gminy właściwej dla tej osoby w dniu jej kierowania do domu pomocy społecznej. Natomiast w myśl art. 101 ust. 1 cytowanej ustawy właściwość miejscową gminy ustala się według miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie, przy czym ustawa nie definiuje pojęcia "miejsce zamieszkania", co oznacza, że należy je rozumieć zgodnie z ogólną definicją tego terminu, zawartą w przepisach Kodeksu cywilnego, który w art. 25 stanowi, że miejscem zamieszkania osoby jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. O miejscu zamieszkania w świetle wskazanego wyżej przepisu decydują zatem dwa czynniki, które muszą wystąpić łącznie: zewnętrzny, czyli fakt przebywania i wewnętrzny, czyli zamiar stałego pobytu, przy czym ustalenie tego zamiaru powinno być oparte o kryteria zobiektywizowane.