Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Marek Stojanowski Sędziowie: Sędzia NSA Jan Paweł Tarno Sędzia del. WSA Rafał Wolnik (spr.) po rozpoznaniu w dniu 22 sierpnia 2018 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. o rozstrzygniecie sporu o kompetencyjnego pomiędzy Samorządowym Kolegium Odwoławczym w P. a Wojewodą Wielkopolskim w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania wniosku Burmistrza N. o stwierdzenie nieważności decyzji, w której wyznaczono drogę publiczną i przyznano odszkodowanie za grunt przejęty pod drogę postanawia: wskazać Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. jako organ właściwy w sprawie.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. (dalej: SKO) wniosło o rozstrzygnięcie sporu o właściwość pomiędzy tym Kolegium, a Wojewodą Wielkopolskim (dalej: Wojewoda) w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania wniosku Burmistrza N. o stwierdzenie nieważności decyzji Naczelnika Miasta i Gminy N. z dnia [...] sierpnia 1977 r., nr [...], w której wyznaczono drogę publiczną i przyznano odszkodowanie za grunt przejęty pod drogę publiczną.
W uzasadnieniu wniosku SKO wskazało, że podstawę prawną wydania decyzji Naczelnika Miasta i Gminy N. z dnia [...] sierpnia 1977 r. stanowił art. 4 pkt 4 ustawy z dnia 29 marca 1962 r. o drogach publicznych, ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych oraz art. 97 k.p.a. Zdaniem SKO w ww. decyzji zamieszczono trzy uzupełniające się rozstrzygnięcia tj. uznano drogę za drogę publiczną, zobowiązano Wojewódzkie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych w P., aby dokonało pomiaru drogi na koszt gminy oraz nakazano wypłacić odszkodowanie za grunty przejęte pod drogę publiczną. SKO wskazało, że zgodnie z art. 112 ust. 4 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (obecnie: Dz. U. z 2018 r. poz. 121 ze zm.), zwanej dalej u.g.n., organem właściwym w sprawach wywłaszczenia jest starosta, wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej. Z kolei zgodnie z art. 9a u.g.n., organem wyższego stopnia w sprawach określonych w ustawie, rozstrzyganych w drodze decyzji przez starostę wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej, jest wojewoda. Mając na uwadze powyższe, organem właściwym w niniejszej sprawie jest wojewoda bowiem samorządowe kolegia odwoławcze nigdy nie były organami uprawnionymi do orzekania w sprawach wywłaszczenia nieruchomości.
W odpowiedzi na wniosek Wojewoda wskazał, że organ, który wydał kwestionowaną decyzję, tj. Naczelnik Miasta i Gminy, nie istnieje już w strukturze administracji publicznej. Na dzień wydania tej decyzji (tj. [...] sierpnia 1977 r.) zgodnie z art. 44 ust. 1 pkt 7 ustawy z 25 stycznia 1958 r. o radach narodowych (Dz. U. z 1975 r., Nr 26, poz. 139, oraz z 1977 r., Nr 11, poz. 44), naczelnik miasta i gminy był jednym z terenowych organów administracji państwowej. Stosownie zaś do art. 44 ust. 2 tej ustawy, naczelnik miasta i gminy został zaliczony do terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego. Na mocy art. 125 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 20 lipca 1983 r. o systemie rad narodowych i samorządu terytorialnego (Dz. U. z 1984 r., Nr 41, poz. 185), która uchyliła ww. ustawę o radach narodowych, w jednostkach terytorialnych stopnia podstawowego, z wyjątkiem miast liczących powyżej 50000 mieszkańców oraz będących siedzibą wojewódzkiej rady narodowej, terenowym organem państwowym o właściwości ogólnej był naczelnik miasta lub gminy. W myśl art. 125 ust. 2 tej ustawy naczelnik miasta lub gminy został zaliczony do terenowych organów administracji państwowej o właściwości ogólnej stopnia podstawowego.