Referendarz Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach Gabriel Radecki po rozpoznaniu w dniu 9 lipca 2015 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi A. N. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia [...]r., nr [...] w przedmiocie łącznego zobowiązania pieniężnego za 2013 r. w kwestii wniosku skarżącej o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym p o s t a n a w i a 1. odmówić skarżącej ustanowienia adwokata; 2. umorzyć postępowanie w przedmiocie wniosku o przyznanie prawa pomocy w pozostałym zakresie.
Skarżąca wniosła o przyznanie prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata. Podkreśliła, że jest matką niepełnosprawnego syna, utrzymującą się ze świadczenia socjalnego w kwocie
1500 zł brutto. Według wniosku strona pozostaje również we wspólnym gospodarstwie domowym z mężem, który nie osiąga żadnych dochodów, i nie ma majątku, poza nieruchomością rolną o powierzchni 2,5 ha.
Referendarz sądowy wezwał skarżącą do uzupełnienia w terminie siedmiu dni danych zawartych we wniosku poprzez: udokumentowanie wszelkich wydatków gospodarstwa domowego i ewentualnych zaległości w tym zakresie oraz dochodów z gospodarstwa rolnego i aktualnej wysokości pomocy społecznej, wyjaśnienie rozbieżności w oświadczeniach dotyczących powierzchni tego gospodarstwa (na wcześniejszym etapie postępowania stwierdziła, że powierzchnia ta wynosi 3,5 ha) oraz tego, czy mąż skarżącej jest zarejestrowany jako bezrobotny.
Wezwanie doręczono dnia 8 czerwca 2015 r., lecz dotąd nie zostało ono wykonane.
Skarżącą zwolniono już od kosztów sądowych w niniejszej sprawie postanowieniem z dnia 22 października 2014 r.
Mając na względzie powyższe, zważono, co następuje:
Na wstępie powtórzyć trzeba, że skarżącej przyznano już prawo pomocy i to w zakresie, którego częściowo dotyczy jej obecny wniosek. Postanowieniem z dnia 22 października 2014 r. zwolniono ją przecież od kosztów sądowych, a orzeczenie to zachowało do chwili obecnej moc obowiązującą. Podkreślić wypada, że zwolnienie wynikające z tego postanowienia odnosi się do całości kosztów sądowych, jakie związane są z postępowaniem w sprawie, w tym do tych, które łączą się z wniesieniem skargi kasacyjnej. Stosownie wszak do art. 241 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
(Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., dalej powoływanej jako P.p.s.a.) zwolnienie od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych w postanowieniu bez określenia zakresu tego zwolnienia oznacza całkowite zwolnienie z obowiązku wnoszenia zarówno opłat sądowych, jak i ponoszenia wydatków. Tym samym wniosek o zwolnienie od kosztów był w rozpatrywanej sprawie zbędny, zaś postępowanie o przyznanie prawa pomocy w tym zakresie bezprzedmiotowe i jako takie podlegało umorzeniu na podstawie art. 161 § 1 pkt 3 P.p.s.a., stosowanego w stosunku do postępowania wpadkowego w przedmiocie prawa pomocy na zasadach analogii. Dlatego orzeczono jak w punkcie drugim sentencji.
Zgodnie z kolei z art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a. przyznanie osobie fizycznej prawa pomocy w zakresie częściowym - czyli w myśl art. 245 § 2 P.p.s.a. obejmującym bądź zwolnienie od kosztów sądowych, bądź ustanowienie profesjonalnego pełnomocnika, np. adwokata - następuje, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Strona, wnosząc o przyznanie prawa pomocy w tym zakresie, powinna zatem udowodnić istnienie tego faktu, przedstawiając dokumentację źródłową.
Minimum staranności, jaką powinna ona przejawić, polega na dokładnym wykonaniu wezwania do uzupełnienia danych zawartych we wniosku. W myśl art. 255 P.p.s.a. wezwanie tego rodzaju wystosowuje się do wnioskodawcy wtedy, gdy jego oświadczenia okażą się niewystarczające do oceny jego rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych oraz stanu rodzinnego lub budzą wątpliwości, i rodzi po jego stronie obowiązek w postaci złożenia w zakreślonym terminie dodatkowych oświadczeń lub przedłożenia dokumentów źródłowych. Umożliwia ono weryfikację oświadczeń zamieszczonych we wniosku poprzez ich konfrontację z niezbędną dokumentacją źródłową, co gwarantuje wolną od wątpliwości ocenę możliwości płatniczych strony.
Tymczasem skarżąca takiego wezwania nie wykonała, nie nadsyłając żadnego z wymienionych w nim dokumentów źródłowych. Brak tych dokumentów uniemożliwia ustalenie jej aktualnej sytuacji w jakimkolwiek aspekcie, w szczególności zaś zbadanie dochodów i wydatków jej gospodarstwa domowego i rolnego. Nie można stwierdzić, czy sytuacja ta uległa zmianie w stosunku do stanu sprzed kilku miesięcy, który miano na względzie zwalniając ja od kosztów sądowych. Nie wiadomo, ile wynoszą teraz dochody gospodarstwa domowego, w tym z działalności rolniczej, a także jego wydatki. Wyjaśnienia domaga się wskazanie w rozpoznawanym wniosku mniejszej powierzchni gospodarstwa rolnego niż podana wcześniej. Nie można wszak wykluczyć, że rozbieżność ta jest wynikiem zbycia części gospodarstwa, co z kolei uzasadnia ustalenie, jaką kwotę skarżąca uzyskała i na co ją przeznaczyła. Wreszcie bez odpowiedzi pozostaje pytanie o to, czy mąż skarżący jest osobą bezrobotną, czy też znalazł jakieś zajęcie zarobkowe.
Niewykonanie wezwania wyklucza zatem uwzględnienie wniosku;
w orzecznictwie pojawił się nawet pogląd, w świetle którego w takiej sytuacji wniosku nie można rozpoznać merytorycznie, lecz trzeba pozostawić go bez rozpoznania (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 2 września 2005 r., sygn. akt I OZ 842/05, LEX nr 164157).
Mając na względzie powyższe, na podstawie art. 246 § 1 pkt 2 w związku z art. 258 § 1 i § 2 pkt 7 P.p.s.a. orzeczono jak w punkcie pierwszym sentencji.