Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Roman Ciąglewicz /spr./ po rozpoznaniu w dniu 14 września 2018 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku E. J. i A. K. o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji w sprawie ze skargi kasacyjnej E. J. i A. K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 kwietnia 2018 r., sygn. akt VII SA/Wa 15/18 w sprawie ze skargi E. J. i A. K. na decyzję Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia [...] października 2017 r. znak: [...] w przedmiocie zezwolenia na realizację inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych postanawia: odmówić wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji.
Wyrokiem z dnia 10 kwietnia 2018 r., sygn. akt VII SA/Wa 15/18 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę E. J. i A. K. na decyzję Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia [...] października 2017 r. znak: [...] w przedmiocie zezwolenia na realizację inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych.
W skardze kasacyjnej od powyższego wyroku E. J. i A. K. zawarli wniosek o wstrzymanie zaskarżonej decyzji, w zakresie punktu II decyzji - dotyczącego zajęcia czasowego działki nr A/1 oraz w zakresie punktu III dotyczącego przejścia działki nr A/2 na własność Skarbu Państwa.
W uzasadnieniu wniosku wskazali, że wykonanie decyzji może doprowadzić do bezzasadnego zajęcia i przejęcia na rzecz Skarbu Państwa, części działki o nr A. To z kolei może prowadzić do powstania niepowetowanej szkody po stronie skarżących, albowiem brak możliwości dysponowania gruntem na cele budowlane uniemożliwia skarżącym budowę domu. Wstrzymanie tej inwestycji na lata (dom nie jest ukończony) spowoduje nie tylko degradację techniczną i późniejszą konieczność poniesienia dodatkowych kosztów, ale także straty moralne wobec braku możliwości zamieszkania w budynku, co skarżący planowali, zaraz po jego wybudowaniu.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:
Kompetencja Naczelnego Sądu Administracyjnego do wstrzymania wykonania aktu lub czynności została uregulowana w art. 61 § 3 w związku z art. 193 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2017 r., poz. 1369 ze zm. - zwanej dalej "P.p.s.a."). Sąd może na wniosek skarżącego wstrzymać wykonanie zaskarżonego aktu, jeżeli w wyniku jego wykonania zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków (art. 61 § 3 P.p.s.a.).
Instytucja wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji powołana została do tymczasowej ochrony przed negatywnymi i nieodwracalnymi skutkami, jakie mogłaby dla strony wywołać taka decyzja, zanim zostanie zbadana przez sąd administracyjny pod kątem legalności. Odnosi się ona do sytuacji szczególnego i wyjątkowego zagrożenia, która wymaga zastosowania specjalnego rodzaju tymczasowej ochrony strony postępowania. Warunkiem wstrzymania wykonania zaskarżonego aktu lub czynności jest wykazanie we wniosku o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji, że zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków w wyniku jej wykonania. Sąd orzeka, bowiem w kwestii wstrzymania wykonania na podstawie przytoczonych we wniosku okoliczności, uwzględniając indywidualny charakter każdej sprawy i możliwość wystąpienia dla skarżącego niebezpieczeństw, o których mowa w art. 61 § 3 P.p.s.a. Ciężar dowodu w zakresie wykazania powyższych okoliczności, stanowiących podstawę do wstrzymania wykonania zaskarżanego aktu spoczywa na wnioskodawcy.
W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego wniosek skarżących nie został poparty żadnymi szczególnymi okolicznościami, które mogłyby uzasadnić wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji w sprawie dotyczącej zezwolenia na realizację inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych. Niewątpliwie w wyniku wykonania zaskarżonego aktu dojdzie do władczej ingerencji władzy publicznej w zakres przysługującego stronie dotychczas prawa własności jej nieruchomości. Okoliczność ta nie jest jednak przesądzająca o wstrzymaniu wykonania wskazanych decyzji. Skarżący powinny mieć na względzie, że w przedmiotowej sprawie zaskarżona decyzja, jak i decyzja organu pierwszej instancji zostały wydane m.in. na podstawie przepisów ustawy z dnia 8 lipca 2010 r. o szczególnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1377, ze zm. - obecnie: Dz. U. z 2018 r. poz. 433). Ustawa ta ma szczególny charakter, gdyż jej celem jest stworzenie prawnych instrumentów zapewniających sprawny przebieg inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych. Specyfika uregulowań ustawowych wyraża się głównie w uproszczeniu postępowania administracyjnego w sprawach związanych z nabyciem nieruchomości oraz dysponowania nimi przez inwestora na cele budowy budowli przeciwpowodziowych. Wydanie decyzji na podstawie tej ustawy nie wyłącza co do zasady możliwości wstrzymania wykonania decyzji. Jednak regulacje zawarte w ustawie istotnie ograniczają możliwość udzielenia ochrony tymczasowej poprzez bardziej restrykcyjną ocenę sytuacji strony w takim przypadku. W omawianym akcie prawnym, interesowi społecznemu i gospodarczemu przyznano prymat nad słusznym interesem strony z uwagi na konieczność zapewnienia szybkiej i skutecznej budowy budowli przeciwpowodziowych.
Odnosząc się do twierdzeń skarżących, którzy powołują się na znaczną szkodę polegające w istocie na ingerencji w prawo własności nieruchomości skarżących w związku z realizacją przedmiotowej inwestycji, wyjaśnić należy, że są to zwykłe następstwa wykonania decyzji zezwalającej na realizację inwestycji budowli przeciwpowodziowych, które mogą się wiązać m.in. z wywłaszczeniem, za odszkodowaniem, części nieruchomości - co wynika wprost z przepisów wskazanej ustawy. Dlatego też z samej istoty wywłaszczenia nie można upatrywać negatywnych skutków lub niebezpieczeństwa wyrządzenia znacznej szkody, tym bardziej, że stronie przysługuje odszkodowanie, stanowiące rekompensatę za wywłaszczoną nieruchomość i chroniące interesy jej dotychczasowego właściciela.
Należy dodatkowo podkreślić, że zagwarantowanie prawa własności nie oznacza, że jest ono nienaruszalne. Już chociażby z art. 21 ust. 2 i art. 64 ust. 3 Konstytucji RP wynika, że prawo własności nie ma charakteru absolutnego i może dojść na naruszenia prawa własności, a nawet jego pozbawienia w drodze wywłaszczenia. Mogą bowiem zaistnieć sytuacje, w których niezbędne jest ograniczenie lub pozbawienie tego prawa, co jednak z mocy prawa podlega odszkodowaniu - w okolicznościach niniejszej sprawy zgodnie z art. 20 ust. 1 specustawy.
Mając na uwadze powyższe Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. art. 61 § 3 w związku z art. 193 P.p.s.a., postanowił jak w sentencji.