Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Barbara Adamiak, Sędziowie Sędzia NSA Jerzy Stelmasiak (spr.), Sędzia del. WSA Małgorzata Roleder, po rozpoznaniu w dniu 3 października 2017 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Starosty Rzeszowskiego z [...] maja 2017 r. Nr [...] o rozstrzygnięcie sporu o właściwość pomiędzy Starostą Rzeszowskim a Burmistrzem Głogowa Małopolskiego przez wskazanie organu właściwego do rozpoznania wniosku w sprawie naruszenia stanu wody na gruncie postanawia: oddalić wniosek.
Pismem z 10 maja 2017 r. Starosta Rzeszowski wniósł o rozstrzygnięcie sporu o właściwość i wskazanie Burmistrza Głogowa Małopolskiego jako organu właściwego do rozpatrzenia wniosku T.T. (dalej jako "wnioskodawca") w sprawie naruszenia stanu wody na gruncie.
W uzasadnieniu Starosta Rzeszowski wskazał, że wnioskodawca zwrócił się do Burmistrza Głogowa Małopolskiego o wszczęcie postępowania na podstawie art. 29 ustawy z 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz.U. z 2015 r., poz. 469, obecnie Dz.U. z 2017 r., poz. 1121 ze zm.) w celu przywrócenia stanu poprzedniego lub nakazania właścicielom nieruchomości sąsiednich wykonania urządzeń zapobiegających szkodom. Wnioskodawca wyjaśnił, że pomimo udrożnienia przepustu usytuowanego pod zjazdem komunikacyjnym z drogi powiatowej nr 1373R na nieruchomość gruntową, przepust ten nadal jest niedrożny. Zdaniem wnioskodawcy niedrożność przepustu wiąże się z posadowieniem przez właścicieli sąsiednich nieruchomości infrastruktury odpływowej skierowanej bezpośrednio do rowu przydrożnego. Powoduje to, że do tego rowu odprowadzana jest zwiększona ilość wody.
Burmistrz Głogowa Małopolskiego przekazał wniosek Staroście Rzeszowskiego wskazując, że dotyczy on zmiany stanu wody na gruntach sąsiednich przez nienależyte utrzymanie urządzeń melioracji wodnych szczegółowych.
Starosta Rzeszowski nie podzielił stanowiska Burmistrza wskazując, że urządzenia, których dotyczy wniosek nie są urządzeniami melioracji wodnych szczegółowych, co wynika z analizy przepisów ustawy Prawo wodne.
W odpowiedzi na wniosek Starosty Rzeszowskiego, Burmistrz Głogowa Małopolskiego podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:
Stosownie do art. 4 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2017 r., poz. 1369 ze zm., dalej jako "p.p.s.a.") sądy administracyjne rozstrzygają spory o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i między samorządowymi kolegiami odwoławczymi, o ile odrębna ustawa nie stanowi inaczej oraz spory kompetencyjne między organami tych jednostek a organami administracji rządowej. Zgodnie z art. 15 § 1 pkt 4 p.p.s.a. do rozstrzygania sporów, o których mowa w art. 4 stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu przed wojewódzkim sądem administracyjnym. Spory, o których mowa w art. 4, Naczelny Sąd Administracyjny rozstrzyga na wniosek postanowieniem przez wskazanie organu właściwego do rozpoznania sprawy. Postanowienie wydaje sąd w składzie trzech sędziów na posiedzeniu niejawnym.
W niniejszej sprawie spór o właściwość nie mógł zostać rozstrzygnięty, ponieważ został oparty o nieprecyzyjnie ustalony stan faktyczny sprawy.
Ogólna właściwość organów w sprawach z zakresu prawa wodnego została określona w art. 4 ustawy Prawo wodne. W odniesieniu do poszczególnych kategorii spraw i poszczególnych zadań, właściwe organy określone są przez dalsze przepisy ustawy.
W pierwszej kolejności dla rozstrzygnięcia tego rodzaju sprawy konieczna jest ocena prawna relacji przepisów art. 29 oraz art. 77 ustawy Prawo wodne. Norma art. 29 ust. 1 ustawy Prawo wodne stanowi, że właściciel gruntu, o ile przepisy ustawy nie stanowią inaczej, nie może zmieniać stanu wody na gruncie, a zwłaszcza kierunku odpływu znajdującej się na jego gruncie wody opadowej ani kierunku odpływu ze źródeł - ze szkodą dla gruntów sąsiednich (pkt 1) oraz odprowadzać wód oraz ścieków na grunty sąsiednie (pkt 2). Na właścicielu gruntu ciąży obowiązek usunięcia przeszkód oraz zmian w odpływie wody, powstałych na jego gruncie wskutek przypadku lub działania osób trzecich, ze szkodą dla gruntów sąsiednich (art. 29 ust. 2). Natomiast jeżeli spowodowane przez właściciela gruntu zmiany stanu wody na gruncie szkodliwie wpływają na grunty sąsiednie, wójt, burmistrz lub prezydent miasta może, w drodze decyzji, nakazać właścicielowi gruntu przywrócenie stanu poprzedniego lub wykonanie urządzeń zapobiegających szkodom (art. 29 ust. 3 ustawy Prawo wodne). Z kolei art. 77 ustawy Prawo wodne jednoznacznie stanowi, że utrzymywanie urządzeń melioracji wodnych szczegółowych należy do zainteresowanych właścicieli gruntów, a jeżeli urządzenia te są objęte działalnością spółki wodnej - do tej spółki (art. 77 ust. 1). Ponadto z dyspozycji art. 77 ust. 2 ustawy Prawo wodne wynika, że jeżeli obowiązek, o którym mowa w ust. 1, nie jest wykonywany, właściwy organ do wydania pozwolenia wodnoprawnego ustala, w drodze decyzji, proporcjonalnie do odnoszonych korzyści przez właścicieli gruntu, szczegółowe zakresy i terminy jego wykonywania (art. 77 ust. 2).