Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Stahl po rozpoznaniu w dniu 16 kwietnia 2008 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia Stowarzyszenia [...] na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 11 lutego 2008 r., sygn. akt IV SA/Gl 820/07 w zakresie odmowy przyznania prawa pomocy w sprawie ze skargi L. G. i Stowarzyszenia [...] na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...]., nr [...] w przedmiocie świadczenia pieniężnego z tytułu pracy przymusowej postanawia: oddalić zażalenie
Postanowieniem z dnia 11 lutego 2008 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach odmówił przyznania prawa pomocy Stowarzyszeniu [...] w sprawie ze skargi L. G. i Stowarzyszenia na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...]. W uzasadnieniu postanowienia Sąd podkreślił, że w myśl art. 246 § 2 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) przyznanie Stowarzyszeniu prawa pomocy w tym postępowaniu nie było zasadne. Instytucja prawa pomocy powinna mieć zastosowanie tylko i wyłącznie wówczas, gdy zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie jej udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe. Zdaniem Sądu sytuacja materialna Stowarzyszenia nie uprawnia do skorzystania z prawa pomocy, oświadczenie o stanie majątkowym dowodzi , że Stowarzyszenie dysponuje wolnymi środkami finansowymi, pozwalającymi na pokrycie powstałych na tym etapie postępowania kosztów sądowych, które obejmują wyłącznie wpis od skargi w wysokości 200 zł. Okoliczności dotyczące trudnej sytuacji materialnej nie zostały w żaden sposób udowodnione, zaś z akt wynika, że w 2006 r. Stowarzyszenie osiągnęło zysk w wysokości [...] zł. i posiada na rachunku kwotę [...] zł. Twierdzenie, że działalność w 2007 r. przyniosła straty nie zostało zaś niczym poparte.
W zażaleniu na to postanowienie Stowarzyszenie wniosło o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od opłat sądowych, zarzucając w uzasadnieniu zażalenia błędną ocenę stanu faktycznego. Stowarzyszenie wskazało, że [...] Zarząd Wojewódzki Stowarzyszenia [...] podlega Zarządowi Głównemu w W., dysponuje ograniczoną samodzielnością finansową, utrzymuje się wyłącznie ze składek członkowskich, a wpływy z roku na rok maleją bowiem członkami Stowarzyszenia są osoby starsze i schorowane. Ponadto koszty działalności Stowarzyszenia, w tym koszty sądowe w sprawach, w których Stowarzyszenie występuje są znaczne, nie można zaś wymagać, aby dla załatwienia sprawy jednego członka Stowarzyszenie wydawało środki wnoszone przez innych członków nie mających swego interesu w danym sporze.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie nie posiada usprawiedliwionych podstaw.
Celem instytucji prawa pomocy jest bowiem udzielenie niezbędnej pomocy państwa w zakresie dostępu do sądu. Pomoc ta nie może jednak sprowadzać się do udzielania zwolnienia od kosztów sądowych wszystkim podmiotom. Zgodnie z generalną zasadą postępowania przed sądami administracyjnymi, każdy podmiot wszczynający postępowanie przed sądem musi liczyć się z koniecznością poniesienia kosztów tego postępowania. Przyznanie prawa pomocy powinno zatem sprowadzać się do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest obiektywnie niemożliwe. Pomoc finansowa ze strony Państwa przysługiwać będzie jedynie podmiotom, które nie mogą - z powodów od siebie niezależnych - pozyskać środków koniecznych do prowadzenia postępowania sądowego, a nie podmiotom, które dobrowolnie zaniechały pozyskiwania tych środków, bądź środków tych przeznaczyć na poczet kosztów sądowych nie chcą. Stowarzyszenie mające w działalności statutowej wpisaną działalność na rzecz członków Stowarzyszenia dochodzących swoich praw, musi przeznaczać na to środki Całkowicie nieuprawnione jest zatem twierdzenie, że nie można zaś wymagać, aby dla załatwienia sprawy jednego członka Stowarzyszenie wydawało środki wnoszone przez innych członków nie mających swego interesu w danym sporze. Z wniosku o przyznanie prawa pomocy wynika, że Stowarzyszenie posiada możliwość pokrycia kosztów niniejszego postępowania, od których zwolnienia się domagało, już same środki zgromadzone na rachunku bankowym stanowią, jak słusznie zauważył Sąd I instancji, środki wystarczające na pokrycie kosztów sądowych. Okoliczności dotyczące zrzeszonych członków nie mają znaczenia dla oceny sytuacji samego Stowarzyszenia.
Z powyższych przyczyn Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł, jak w sentencji postanowienia.