Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Barbara Adamiak po rozpoznaniu w dniu 7 września 2017 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia Stowarzyszenia [...] z siedzibą w O. M. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 15 maja 2017 r., sygn. akt IV SA/Wa 837/17 w przedmiocie dopuszczenia do udziału w postępowaniu w sprawie ze skargi Województwa Mazowieckiego na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Mazowieckiego z [...] stycznia 2017 r., nr [...] w przedmiocie uchwały w sprawie uchwalenia planu gospodarki odpadami dla województwa mazowieckiego [...] postanawia: oddalić zażalenie.
Postanowieniem z 15 maja 2017 r., sygn. akt IV SA/Wa 837/17 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odmówił dopuszczenia Stowarzyszenia [...] z siedzibą w O. M. w charakterze uczestnika postępowania w sprawie ze skargi Województwa Mazowieckiego na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Mazowieckiego na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Mazowieckiego z [...] stycznia 2017 r., nr [...] w przedmiocie uchwały w sprawie uchwalenia planu gospodarki odpadami dla województwa mazowieckiego [...].
W uzasadnieniu Sąd wskazał, że ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r. poz. 718 ze zm.) stanowi w art. 9, że organizacja społeczna, w zakresie swojej działalności statutowej, może brać udział w postępowaniu w przypadkach określonych w niniejszej ustawie. Według art. 25 § 4 tej ustawy, zdolność sądową mają organizacje społeczne, choćby nie posiadały osobowości prawnej, w zakresie ich statusowej działalności w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób. Przepis ten zatem przyznaje organizacjom społecznym zdolność sądową w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób, zaś art. 33 § 2 powołanej ustawy stanowi o uprawnieniach procesowych w granicach tej zdolności, w świetle którego udział w charakterze uczestnika może zgłosić także organizacja społeczna, o której mowa w art. 25 § 4, w sprawach innych osób, jeżeli sprawa dotyczy zakresu jej statutowej działalności.
Udział organizacji społecznych w postępowaniach administracyjnych i sądowych ma na celu umożliwianie tym organizacjom prezentowania własnego stanowiska w kwestiach, które mają znaczenie dla sposobu załatwienia sprawy. W samym założeniu więc celem udziału organizacji społecznej w postępowaniu jest nie tyle wspieranie strony, której interesu prawnego sprawa dotyczy, co przedstawianie własnego stanowiska w rozpoznawanej sprawie, z wykorzystaniem środków procesowych przysługujących stronie. Taki też jest cel udziału organizacji społecznej w postępowaniu sądowoadministracyjnym na podstawie art. 25 § 4 i art. 33 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Mimo, że zasada sprawiedliwości społecznej nakazuje tak kształtować reguły procesowe, aby nie dawały wyższości interesu społecznego nad interesem indywidualnym, wprowadzenie do postępowania sądowoadministracyjnego podmiotów, których występowanie nie zawsze jest zgodne z interesem indywidualnym, narusza prawo do sprawiedliwej procedury sądowej. Wykładnia funkcjonalna i celowościowa wywodzona z istoty sądownictwa administracyjnego jako instytucji prawnej, której podstawowym celem jest ochrona praw podmiotowych jednostki, powinna być podstawą przy interpretacji przepisów prawa procesowego.
Zgodnie z treścią art. 32 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, w postępowaniu w sprawie sądowoadministracyjnej stronami są skarżący oraz organ, którego działanie lub bezczynność jest przedmiotem skargi. W myśl art. 12 tej ustawy przez stronę rozumie się również uczestnika postępowania. Natomiast dokonując wykładni art. 33 § 2 powołanej ustawy - w świetle którego udział w charakterze uczestnika może zgłosić także organizacja społeczna, o której mowa w art. 25 § 4, w sprawach innych osób, jeżeli sprawa dotyczy zakresu jej statutowej działalności - oprócz literalnego brzmienia tego przepisu, należy uwzględniać także jego wykładnię systemową. Oznacza to, że organizacja społeczna może brać udział w charakterze uczestnika postępowania przed sądem administracyjnym jedynie w takich sprawach, w których przepisy prawa dopuszczają jej udział w postępowaniu administracyjnym, zakończonym wydaniem decyzji.