Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie: Przewodniczący sędzia WSA Włodzimierz Kubik po rozpoznaniu w dniu 23 listopada 2007 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi A. H. na decyzję Wojewody z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie odszkodowania za nieruchomość zajętą pod drogę publiczną p o s t a n a w i a 1. zwolnić skarżącego od kosztów sądowych w całości, 2. ustanowić dla skarżącego adwokata z urzędu.
Postanowieniem referendarza sądowego z dnia 3 października 2007 r. zwolniono skarżącego od kosztów sądowych oraz oddalono wniosek o przyznanie prawa pomocy w pozostałym zakresie.
W motywach rozstrzygnięcia wskazano przede wszystkim, iż źródłem utrzymania skarżącego i jego małżonki jest dochód uzyskiwany z tytułu renty inwalidzkiej i emerytury w łącznej kwocie [...] zł. Skarżący prowadzi gospodarstwo domowe zamieszkując wraz z małżonką w lokalu spółdzielczym o pow. [...] m2. Nadto w skład jego majątku wchodzi również nieruchomość rolna o pow. [...] m.2 W związku z powyższym, w ocenie referendarza sądowego skarżący jest osobą zasługującą na uwzględnienie jego wniosku o przyznanie prawa pomocy tylko w części, tj. w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych.
Od powyższego postanowienia w ustawowym terminie skarżący wniósł sprzeciw, w którym zwrócił się ponownie o przyznanie prawa pomocy w zakresie ustanowienia adwokata z urzędu.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Stosownie do treści art. 260 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., zwanej dalej p.p.s.a.) w razie wniesienia sprzeciwu, który nie został odrzucony, postanowienie, przeciwko któremu został on wniesiony, traci moc, a sprawa będąca przedmiotem sprzeciwu podlega rozpoznaniu przez sąd na posiedzeniu niejawnym.
Zgodnie z treścią art. 245 § 1 p.p.s.a., strona może się ubiegać o przyznanie jej prawa pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (art. 245 § 2 p.p.s.a.). Przepis art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a. stanowi zaś, że przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej w zakresie całkowitym następuje wówczas, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania.
Instytucja prawa pomocy stanowi przy tym wyjątek od zasady odpłatności postępowań sądowych i stosowana być winna jedynie w przypadkach uzasadniających pokrycie kosztów procesu przez Skarb Państwa.
Odnosząc przywołaną wyżej regulację prawną do realiów rozpatrywanej sprawy stwierdzić należy, że przewidziana w art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a. przesłanka zwolnienia skarżącego od kosztów sądowych (tj. opłat sądowych i wydatków) oraz ustanowienia w sprawie fachowego pełnomocnika procesowego w osobie adwokata z urzędu została spełniona w stopniu pozwalającym na uwzględnienie złożonego wniosku w całości.
Biorąc pod uwagę wskazaną we wniosku o przyznanie prawa pomocy sytuację materialną skarżącego, jak również stan zdrowia skarżącego, skarżący jest bowiem osobą niepełnosprawną, u której stwierdzono inwalidztwo I grupy ze względu na [...], uznać przyjdzie, iż wniosek ten zasługuje na uwzględnienie. Zarówno stan majątkowy skarżącego, jak i wysokość uzyskiwanych przez niego, jak i przez małżonkę skarżącego świadczeń, przemawia za przyjęciem poglądu, iż nie jest on w stanie ponieść kosztów postępowania i kosztów zastępstwa procesowego. Jak wynika bowiem z dokumentów nadesłanych przez skarżącego, jedynym źródłem utrzymania się skarżącego i jego żony jest dochód uzyskiwany z tytułu renty inwalidzkiej i emerytury w wysokości [...] zł. Znaczną cześć dochodu skarżący przeznacza na pokrycie wydatków związanych z utrzymaniem siebie i żony, także koszty utrzymania mieszkania ([...] zł) oraz opłaty za prąd, wodę, telefon i media (ok. [...] zł). Tym samym, po opłaceniu wszystkich stałych opłat, skarżącemu i jego rodzinie pozostaje do dyspozycji kwota około [...] zł, z czego znaczną część przeznacza na zakup niezbędnych lekarstw. W odniesieniu zaś do posiadanej przez skarżącego nieruchomości rolnej o pow. [...] m,2 skarżący oświadczył, iż znaczna część tej nieruchomości została zawłaszczona na rzecz Gminy Z., wobec czego obecnie do dyspozycji skarżącego pozostaje jedynie niecałe [...] m2 gruntu, w stosunku do którego kierują swoje roszczenia osoby trzecie.
Dokonana w tym kontekście analiza stanu majątkowego wnioskodawcy - przeprowadzona w oparciu o podniesione w sprawie okoliczności - prowadzi do wniosku, iż skarżący wykazał w dostateczny i przekonujący sposób, iż nie jest w stanie, bez uszczerbku koniecznego utrzymania siebie i rodziny, ponieść kosztów sądowych, w tym kosztów wynagrodzenia adwokata.
Mając na uwadze podniesione wyżej okoliczności postanowiono jak w sentencji w oparciu o art. 245 § 1 i § 2 p.p.s.a. w związku z art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a., działając na podstawie art. 254 § 1 i art. 258 § 2 pkt 2 p.p.s.a.