Starszy Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie - Agnieszka Góra po rozpoznaniu w dniu 3 lutego 2016r na posiedzeniu niejawnym wniosku D. N. o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie radcy prawnego w sprawie skargi na uchwałę Rady Gminy Gołcza z dnia 26 lutego 2015r. Nr V/23/15 w przedmiocie nienaruszenia zasad zagospodarowania przestrzennego ujętych w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Gołcza p o s t a n a w i a I. zwolnić skarżącą od kosztów sądowych, II. ustanowić dla skarżącej radcę prawnego, którego wyznaczy Okręgowa Izba Radców Prawnych w K.
W dniu 29 stycznia 2016r. skarżąca D. N. złożyła wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie radcy w sprawie swej skargi na uchwałę Rady Gminy Gołcza z dnia 26 lutego 2015r. wydaną w przedmiocie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.
Skarżąca domaga się zwolnienia z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych z uwagi na niskie dochody, podeszły wiek, zły stan zdrowia i wydatki z tym związane. Wskazuje, iż utrzymuje się jedynie z emerytury w wysokości 852,67 zł. Podnosi, iż otrzymywana kwota ledwie wystarcza na opłacenie mediów i wyżywienie. Jest osobą schorowaną, ze stwierdzoną [...] grupą inwalidzką.
Zdaniem orzekającego, wniosek skarżącej zasługuje na uwzględnienie.
Z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy wynika, iż skarżąca prowadzi gospodarstwo domowe samodzielnie. Źródłem utrzymania jest emerytura w wysokości 852,67 zł, na dowód czego przedstawia odcinek za listopad 2015 zł. Wskazuje na zwyczajowe opłaty za media, opał na zimę, koszty leczenia.
Z oświadczenia skarżącej znajdujących się w aktach sprawy wynika także, iż posiada ona dom o pow. 60 m2 o wartości 150000 zł. Wykazuje również nieruchomość o pow. 0,38 ha o wartości ok. 10 000 zł. Skarżąca nie wykazuje faktu posiadania cennych ruchomości ani oszczędności.
Instytucja zwolnienia od kosztów sądowych stanowi w istocie pomoc państwa dla osób, które z uwagi na ich trudną sytuację materialną nie mogą uiścić kosztów bez wywołania uszczerbku w koniecznych kosztach utrzymania siebie i rodziny. Ubiegający się o taką pomoc winien więc w każdym wypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa.
Zgodnie z art. 246 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - prawo pomocy w zakresie całkowitym może być przyznane osobie, która wykaże, iż nie ma jakichkolwiek dochodów do pokrycia kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym - gdy wykaże, iż nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku w koniecznym utrzymaniu siebie i rodziny.
Użyte w art. 246 ustawy sformułowanie "gdy osoba wykaże" oznacza, iż to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, iż znajduje się w sytuacji uzasadniającej przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym. Powołany przepis nie pozostawia wątpliwości co do tego, że inicjatywa dowodowa zmierzająca do wykazania, iż zachodzą przesłanki pozytywne dla uwzględnienia wniosku, spoczywa na wnioskodawcy.
Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest więc formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe. Kluczową zaś rolę dla oceny możliwości płatniczych skarżącego ma fakt, iż zasadność wniosku o przyznanie prawa pomocy powinna być rozpatrywana w dwóch aspektach - z uwzględnieniem z jednej strony wysokości obciążeń finansowych, jakie strona musi ponieść w konkretnym postępowaniu, z drugiej strony jej możliwości finansowych.