Dnia 4 września 2012 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Stanisław Śliwa po rozpoznaniu w dniu 4 września 2012 roku w Rzeszowie na posiedzeniu niejawnym wniosku A.S. o przyznanie prawa pomocy obejmującego ustanowienie adwokata z urzędu w sprawie ze skargi A.S. przeciwko Wójtowi Gminy O. w przedmiocie protestu przeciwko ważności wyborów - postanawia - odmówić ustanowienia adwokata z urzędu
Postanowieniem z dnia [...] czerwca 2012r., sygn. jak wyżej Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie odrzucił skargę A.S. przeciwko Wójtowi Gminy O. w przedmiocie protestu przeciwko ważności wyborów. W dniu 24 lipca 2012r. do Sądu wpłynął wniosek skarżącego o przyznanie prawa pomocy poprzez ustanowienie adwokata. W treści złożonego wniosku PPF wskazał, że prowadzi wraz z żoną dwuosobowe gospodarstwo domowe. Rodzina zamieszkuje w domu o pow. 150 m² oraz posiada nieruchomość rolną o pow. 1,005 ha. Wskazana nieruchomość została wydzierżawiona na 10 lat za opłacanie podatku rolnego. A.S. z tytułu zatrudnienia otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 1500 zł, natomiast G.S. otrzymuje 920 zł z tytułu pobieranego świadczenia przedemerytalnego. Referendarz Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie postanowieniem z dnia 8 sierpnia 2012r. odmówił ustanowienia adwokata z urzędu dla skarżącego.
W sprzeciwie od powyższego postanowienia skarżący wniósł o ponowne rozpatrzenie prośby o ustanowienia adwokata z urzędu. Wskazał, że dochód jego i jego żony wynosi 2. 420 zł brutto, koszty utrzymania są wysokie, w tym sam opał na zimę to kwota 10. 000 zł. Podał, że nieruchomość wydzierżawił z powodu choroby. Ponadto wskazał, że koszty związane z "wynajęciem" adwokata z wyboru to kwota 2. 500 zł, a nie 240 zł.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie zważył, co następuje:
Stosownie do treści art. 260 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2012r., poz. 270), dalej P.p.s.a. w przypadku skutecznego wniesienia sprzeciwu postanowienie referendarza w przedmiocie udzielenia pomocy prawnej traci moc. Sąd rozpoznaje wniosek na nowo.
Przechodząc do jego merytorycznej oceny należy wyjaśnić, iż treść oraz warunki przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym ustanowienie adwokata z urzędu określa art. 245 § 3 i art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a. Stosownie do treści ostatniego z powołanych przepisów przyznanie osobie fizycznej prawa pomocy w zakresie częściowym, następuje wówczas, gdy osoba ta wykaże, iż nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. W ten sposób, prawodawca stara się chronić podstawy zachowania minimalnej egzystencji osoby fizycznej. Prawo pomocy jest więc instytucją polegającą na dofinansowaniu osób o niskich dochodach w celu zapewnienia im dostępu do sądu i nie ma ono charakteru uznaniowego, lecz podlega określonym regułom. Przyznanie prawa pomocy poprzez ustanowienie adwokata z urzędu jest z jednej strony realizacją prawa obywateli do sądu, a z drugiej uszczupleniem dochodów państwa poprzez odstąpienie od ogólnej zasady odpłatności postępowania - art. 199 P.p.s.a. - na rzecz konstytucyjnego prawa do sądu, w sytuacjach, gdy strona nie jest w stanie partycypować w kosztach związanych z rozpoznaniem wniesionej przez nią skargi.
Podkreślić należy, że kryterium ekonomiczne jest jedynym, na podstawie którego ocenia się zdolność osób fizycznych do poniesienia związanych ze sprawą kosztów postępowania, przy czym wykazanie spełnienia przesłanki do przyznania prawa pomocy obciąża wnioskodawcę, na którym spoczywa ciężar przekonania Sądu o zasadności swojego wniosku.