Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie Karolina Kisielewicz - Malec po rozpoznaniu w dniu 29 grudnia 2011 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku P. S. o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym ustanowienie adwokata w sprawie ze skargi P. S. na pismo Rady Gminy S. z dnia [...] lutego 2011 r. Nr [...] w przedmiocie zmiany przeznaczenia w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego postanawia: odmówić przyznania prawa pomocy
Zgodnie z przepisem art. 246 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), dalej powoływanej również jako ppsa, przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje: w zakresie całkowitym - gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania (pkt 1), zaś w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (pkt 2).
Z treści tego przepisu wynikają dwa wnioski mające wpływ na rozstrzygnięcie niniejszej sprawy. Po pierwsze, Sąd w przypadku wykazania przez stronę niemożności pokrycia kosztów postępowania (w tym kosztów zastępstwa adwokackiego) jest zobligowany do przyznania stronie prawa pomocy. Przesądza o tym zwrot "przyznanie [...] prawa pomocy następuje". Po drugie jednak, oczekiwany przez stronę efekt nastąpi, o ile "wykaże" ona, że wymagana przez przepis niemożność pokrycia kosztów postępowania w rzeczywistości istnieje. Jest to oczywiste, zważywszy, że postępowanie w przedmiocie przyznania prawa pomocy jest wszczynane wyłącznie na wniosek (zasada bezwzględnej skargowości). W związku z tym ustawodawca w art. 252 § 1 p.p.s.a. wskazał obligatoryjne elementy wniosku o przyznanie prawa pomocy. W odniesieniu do osób fizycznych wniosek powinien zawierać oświadczenie strony obejmujące dokładne dane o stanie majątkowym i dochodach, a ponadto dokładne dane o stanie rodzinnym.
Biorąc pod uwagę powyższe wywody, nie powinno budzić wątpliwości, że Sąd rozstrzygający kwestię przyznania prawa pomocy, orzeka przede wszystkim w oparciu o informacje zawarte przez stronę w złożonym wniosku, w tym na podstawie jej oświadczeń co do stanu majątkowego i rodzinnego (osoby fizyczne). Dlatego jest ważne, aby wnioskodawca w miarę jak najdokładniej przedstawił swoją (i swojej rodziny) aktualną sytuację życiową. Podkreślić bowiem trzeba, że Sąd może uzupełnić "obraz" sytuacji bytowej strony jedynie o informacje znane mu z urzędu lub dane wynikające z akt sprawy (np. informacje dotyczące postępowania egzekucyjnego).
Nie zawsze jednak informacje zawarte we wniosku o przyznanie prawa pomocy będą na tyle kompletne, aby Sąd mógł po ich lekturze orzec co do zasadności żądań strony. Jeżeli oświadczenie strony zawarte we wniosku okaże się niewystarczające do oceny jej rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych oraz stanu rodzinnego lub budzi wątpliwości, to w świetle art. 255 p.p.s.a. strona jest obowiązana złożyć na wezwanie, w zakreślonym terminie, dodatkowe oświadczenie lub przedłożyć dokumenty źródłowe dotyczące jej stanu majątkowego, dochodów lub stanu rodzinnego. Należy podkreślić, iż w sprawach prawa pomocy postępowanie rozpoznawcze ogranicza się do dokumentów źródłowych i oświadczeń składanych przez stronę ubiegającą się o prawo pomocy (art. 255 P.p.s.a.). Rozpoznając wniosek referendarz nie może prowadzić postępowania poza granice wyznaczone przez art. 255 p.p.s.a. w tym nie może występować do innych organów i instytucji o dostarczenie dokumentów mogących mieć wpływ na ocenę wniosku strony ubiegającej się o prawo pomocy. Postępowanie w tym przedmiocie opiera się na zasadzie kontradyktoryjności o czy świadczy nie tylko art. 255 p.p.s.a. a przede wszystkim art. 246 tej ustawy.