Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Maciej Dybowski Sędziowie: Sędzia NSA Olga Żurawska- Matusiak Sędzia NSA Przemysław Szustakiewicz (spr.) Protokolant asystent sędziego Piotr Polak po rozpoznaniu w dniu 16 kwietnia 2019 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej M.O. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 marca 2017 r. sygn. akt I SA/Wa 1255/16 w sprawie ze skargi M.O. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] maja 2016 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania administracyjnego oddala skargę kasacyjną
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 7 marca 2017 r., sygn. akt I SA/Wa 1255/16, oddalił skargę M.O. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] maja 2016 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania administracyjnego w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji o stwierdzeniu nabycia z mocy prawa własności nieruchomości.
Wyrok został wydany w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy.
Wojewoda [...] decyzją z dnia [...] października 2002 r., nr [...], działając na podstawie art. 18 ust. 1 w zw. z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym oraz ustawę o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 32, poz. 191 ze zm., dalej jako ustawa komunalizacyjna), stwierdził, że Gmina R. z dniem 27 maja 1990 r. z mocy prawa nabyła nieodpłatnie prawo własności nieruchomości położonej we wsi R. przy ul. [...] położonej w jednostce ewidencyjnej R., obręb ewidencyjny R. jako działki ewidencyjne nr [...] i nr [...].
Następnie M.O. wystąpił z wnioskiem o stwierdzenie nieważności powyższej decyzji.
Minister Spraw Wewnętrznych decyzją z dnia [...] grudnia 2015 r. nr [...], wydaną na podstawie art. 157 § 1, art. 158 § 1 oraz art. 105 § 1 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267 ze zm., dalej jako K.p.a.), umorzył postępowanie wobec braku przymiotu strony M.O.
Decyzja ta została następnie utrzymana w mocy decyzją Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] maja 2016 r., nr [...]. W jej uzasadnieniu wskazano, że w postępowaniu komunalizacyjnym stroną postępowania jest Skarb Państwa i właściwa gmina. Poza tym stroną tego postępowania może być dodatkowo tylko ten podmiot, który wykaże, że w dniu, w którym nastąpiła komunalizacja spornego mienia posiadał tytuł prawny do tej nieruchomości. Zgodnie z treścią karty inwentaryzacyjnej nr [...], będącej częścią integralną decyzji Wojewody [...] z dnia [...] października 2002 r., Skarb Państwa stał się właścicielem działek nr [...] i nr [...] na podstawie aktu notarialnego z dnia [...] października 1969 r., rep. [...]. Na mocy tego aktu J.O. sprzedał R. i A. S. działkę nr [...]. Akt ten zawiera również zapis, iż działki o nr [...], [...], [...] i [...] zostają nieodpłatnie przekazane przez J. O. na rzecz Skarbu Państwa. Po odnowieniu ewidencji gruntów w 1994 r. dawne działki nr [...] i nr [...] otrzymały numery [...] i [...], które są objęte decyzją komunalizacyjną. W dniu wydania decyzji komunalizacyjnej nieruchomości te nie miały założonej księgi wieczystej. Organ wskazał, że akt notarialny z dnia [...] października 1969 r. odwołuje się do decyzji Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w [...] z dnia [...] grudnia 1966 r. nr [...] orzekającej o podziale nieruchomości, w wyniku którego powstały nieruchomości objęte tym aktem notarialnym. Podkreślił przy tym, że w dacie wydania decyzji podziałowej obowiązywała ustawa z dnia 25 czerwca 1948 r. o podziałach nieruchomości na terenie miasta i niektórych osiedli (Dz. U. z 1948 r., Nr 35, poz. 240 ze zm.), w której zgodnie z art. 13 "właściciel nieruchomości podlegającej podziałowi obowiązany jest odstąpić bezpłatnie na własność gminy grunty przeznaczone w planie zagospodarowania przestrzennego pod ulice, place, drogi - na cele użyteczności publicznej, jak również na cele przyszłej polityki osiedla w ilości nie przekraczającej 20% wartości wszystkich działek, obliczonej w myśl art. 16". Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 5 grudnia 2008 r., sygn. akt I OSK 1919/07, ustawodawca normując w tym przepisie kwestię "odstąpienia" nieruchomości nie wskazał sposobu w jaki odstąpienie to ma być zrealizowane. W rezultacie uprawniony jest pogląd, że każda czynność prawna bez względu na jej charakter, o ile zachowana jest forma aktu notarialnego, której celem jest bezpłatne przeniesienie własności nieruchomości na rzecz gminy, stanowić może odstąpienie nieruchomości.