Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący sędzia NSA Anna Łukaszewska-Macioch, Sędzia NSA Ewa Dzbeńska, Sędzia del. NSA Roman Ciąglewicz (spr.), Protokolant asyst. sędz. Anna Pośpiech-Kłak, po rozpoznaniu w dniu 27 października 2011 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Ministra Infrastruktury od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 lipca 2010 r. sygn. akt I SA/Wa 1807/09 w sprawie ze skargi J. S., M. S., H. Ś. i innych na decyzję Ministra Infrastruktury z dnia [...] sierpnia 2009 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia wydania decyzji z naruszeniem prawa 1) oddala skargę kasacyjną co do punktu 1 i 2 zaskarżonego wyroku; 2) uchyla zaskarżony wyrok w punkcie 3 i zasądza od Ministra Infrastruktury na rzecz skarżących solidarnie kwotę 200 (dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Warszawie oraz odmawia zasądzenia od Ministra Infrastruktury na rzecz skarżących zwrotu kosztów zastępstwa procesowego przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Warszawie.
Wyrokiem z dnia 30 lipca 2010 r., sygn. akt I SA/Wa 1807/09, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, w sprawie ze skargi J. S., M. S., H. Ś., Z. T. - A., i innych na decyzję Ministra Infrastruktury z dnia [...] sierpnia 2009 r., nr [...], w przedmiocie stwierdzenia wydania decyzji z naruszeniem prawa, stwierdził nieważność zaskarżonej decyzji oraz decyzji Ministra Transportu i Budownictwa z dnia [...] marca 2006 r. nr [...].
Wyrok został wydany w następujących okolicznościach sprawy.
Decyzją z dnia [...] marca 2006 r., nr [...], Minister Transportu i Budownictwa, po wznowieniu z urzędu postępowania w sprawie zakończonej ostateczną decyzją Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast, z dnia [...] listopada 2002 r., nr [...], o odmowie przyznania odszkodowania, umorzył postępowanie jako bezprzedmiotowe. Wskazał, iż Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast, decyzją z dnia [...] listopada 2002 r., odmówił przyznania spadkobiercom byłych właścicieli nieruchomości warszawskiej, położonej przy ul. [...], odszkodowania za szkodę, jaką ponieśli w związku z wydaniem przez Ministerstwo Gospodarki Komunalnej decyzji z dnia [...] maja 1951 r., utrzymującej w mocy orzeczenie administracyjne Prezydium Rady Narodowej w m. st. Warszawie, z dnia [...] stycznia 1951 r., nr [...], o odmowie przyznania dotychczasowym właścicielom prawa własności czasowej do gruntu opisanej nieruchomości. W dniu [...] grudnia 2002 r. organ uzyskał informację o śmierci I. G. - jednej ze stron postępowania odszkodowawczego zakończonego w/w decyzją z dnia [...] listopada 2002 r. W związku z tą informacją, Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast, postanowieniem z dnia [...] stycznia 2003 r., wznowił z urzędu postępowanie zakończone ostateczną decyzją z dnia [...] listopada 2002 r. Zdaniem Ministra Transportu i Budownictwa, wznowienie postępowania może nastąpić jedynie w sprawie zakończonej decyzją ostateczną. Od decyzji wydanej na podstawie art. 160 K.p.a., orzekającej o odmowie przyznania odszkodowania, nie przysługuje natomiast ani odwołanie, ani wniosek o ponowne rozpoznanie sprawy, a zatem decyzja taka nie ma przymiotu decyzji ostatecznej. Tym samym brak jest przesłanki przedmiotowej dopuszczającej wznowienie postępowania.
Nie zgadzając się z tym rozstrzygnięciem, J. S. złożył wniosek o ponowne rozpoznanie sprawy rozstrzygniętej decyzją z dnia [...] marca 2006 r. W uzasadnieniu wniósł o jej uchylenie oraz o uchylenie decyzji z dnia [...] listopada 2002 r. o odmowie przyznania odszkodowania.
Wniosek rozpoznał Minister Infrastruktury, który decyzją z dnia [...] sierpnia 2009 r., nr [...], uchylił decyzję Ministra Transportu i Budownictwa z dnia [...] marca 2006 r. nr [...] umarzającą wznowione postępowanie w sprawie zakończonej ostateczną decyzją Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast z dnia [...] listopada 2002 r., odmawiającą przyznania odszkodowania w trybie przepisów art. 160 K.p.a., za nieruchomość warszawską położoną przy ul. [...]. Jednocześnie stwierdził, że decyzja Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast z dnia [...] listopada 2002 r. wydana została z naruszeniem prawa, jednak brak jest możliwości stwierdzenia jej nieważności z uwagi na fakt, że w wyniku wznowionego postępowania mogłaby zapaść wyłącznie decyzja odpowiadająca w swej istocie decyzji dotychczasowej. Minister Infrastruktury stwierdził, że organ naczelny słusznie wskazał w kwestionowanej decyzji z dnia [...] marca 2006 r., że decyzja orzekająca o odszkodowaniu nie podlega zaskarżeniu w administracyjnym toku instancji, zaś decyzja odmowna lub budząca niezadowolenie strony co do przyznanego odszkodowania upoważnia stronę do wniesienia powództwa do sądu powszechnego. Jednak regulacja prawna zawarta w art. 160 K.p.a. nie oznacza, że wydana w postępowaniu odszkodowawczym decyzja nie może podlegać weryfikacji w trybie nadzoru. Weryfikacja decyzji wydanej w postępowaniu w trybie powołanego przepisu może nastąpić w trybie nadzwyczajnym jakim jest postępowanie wznowieniowe przewidziane w art. 145 K.p.a. Przesłanką wznowienia z urzędu przez Ministra Transportu i Budownictwa postępowania, zakończonego decyzją z dnia [...] listopada 2002 r. odmawiającą przyznania odszkodowania, był zgonu I. G. - jednego z następców prawnych byłych właścicieli przedmiotowej nieruchomości warszawskiej. Zgodnie z treścią art. 145 § 1 pkt 5 K.p.a., w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nieznane organowi, który wydał decyzję. W niniejszej sprawie przesłanka ta niewątpliwie została spełniona, bowiem organ orzekając o odmowie przyznania odszkodowania nie posiadał wiedzy o zgonie jednej ze stron prowadzonego postępowania. Zatem akt zgonu i wynikająca z niego informacja o śmierci jednej ze stron postępowania stanowi bez wątpienia nową okoliczność w sprawie, w rozumieniu powołanego przepisu, nie jest to jednak okoliczność, która wpływa na treść merytorycznego rozstrzygnięcia w kwestii przyznania bądź odmowy przyznania odszkodowania. Bez względu na to, czy organ naczelny prowadziłby postępowanie z udziałem I. G., czy też z udziałem jego następców prawnych, wniosek o przyznanie odszkodowania podlegałby ocenie na podstawie tych samych dowodów i tych samych przepisów prawa. Tym samym, nie uległaby zmianie ani podstawa prawna wydania przedmiotowej decyzji, ani materiał dowodowy, na bazie którego orzekał Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast. Dodatkowo Minister podniósł, że nie wszystkie wady postępowania administracyjnego mają znaczący wpływ na treść rozstrzygnięcia. Wyjawienie tych wad i ich usunięcie we wznowionym postępowaniu prowadzi często do konstatacji, że pomimo usunięcia tych wad, treść rozstrzygnięcia winna pozostać niezmieniona, gdyż jest zgodna z prawem - jak to ma miejsce w niniejszej sprawie. W takim przypadku nie uchyla się zaskarżonej decyzji, ale w uzasadnieniu decyzji wydanej w trybie art. 151 § 2 K.p.a., należy wskazać, jakiego naruszenia prawa procesowego dopuścił się organ w poprzednim postępowaniu oraz że naruszenia te nie miały żadnego wpływu na treść podjętego w sprawie merytorycznego rozstrzygnięcia. Minister podkreślił, że okoliczności sprawy potwierdzają zasadność odmowy odszkodowania orzeczonej decyzją z dnia [...] listopada 2002 r. Tym samym, skoro rozstrzygnięcie to było zasadne i obecna decyzja odpowiadałaby decyzji dotychczasowej, to z uwagi na zgon jednej ze stron postępowania przed wydaniem decyzji z dnia [...] listopada 2002 r., organ zobligowany jest do stwierdzenia wydania decyzji z naruszeniem prawa z uwagi na naruszenie procedury.