Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Gabriela Nowak (spr.) Sędziowie WSA Emilia Lewandowska WSA Dariusz Pirogowicz Protokolant sekretarz sądowy Tomasz Noske po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 listopada 2017 r. sprawy ze skargi Wojewody [...] na orzeczenie Komisji Regulacyjnej [...] z dnia [...] sierpnia 2015 r. nr [...] w przedmiocie przyznania odszkodowania 1. uchyla zaskarżone orzeczenie; 2. zasądza od Komisji Regulacyjnej [...] na rzecz Wojewody [...] kwotę 680 (sześćset osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Komisja Regulacyjna [...] w W. (dalej jako "Komisja Regulacyjna") orzeczeniem z [...] sierpnia 2015 r. nr [...]: 1) przyznała Parafii [...] z siedzibą w D. (dalej jako "Parafia") odszkodowanie od Skarbu Państwa - Wojewody [...] w wysokości [...] zł płatne w terminie 60 dni od daty otrzymania orzeczenia opatrzonego klauzulą wykonalności; 2) orzekła, że orzeczenie niniejsze wyczerpuje w całości roszczenie Parafii zgłoszone w niniejszym postępowaniu.
Orzeczenie wydane zostało w następującym stanie faktycznym i prawnym:
Parafia wnioskiem z 7 czerwca 2006 r. wystąpiła do Komisji Regulacyjnej o przeniesienie na jej własność nieruchomości zamiennej za utracone nieruchomości gruntowe o pow. [...] ha, które zostały przejęte pod przymusowy zarząd państwowy na podstawie dekretu z dnia 16 grudnia 1918 r. w przedmiocie przymusowego zarządu państwowego (M.P. z 1926 r. Nr 179, poz. 530) i przekazane pod zarząd Dyrekcji Lasów Państwowych w S. Jako podstawę prawną wskazano art. 47 ust. 1 pkt 1 i 5 ustawy z dnia 4 lipca 1991 r. o stosunku Państwa do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego (Dz.U. Nr 66, poz. 287 ze zm.), powoływanej dalej jako "ustawa". Do pisma załączono dokument: "kontrola regulacji hipotek przejętych nieruchomości ziemskich na rzecz Skarbu Państwa" oraz orzeczenie Prezydium Powiatowej Rady Narodowej Wydziału Rolnictwa i Leśnictwa w [...] z [...] czerwca 1958 r. W uzupełnieniu wniosku Parafia nadesłała m.in. rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Dóbr Państwowych z 4 sierpnia 1926 r. o ustanowieniu zarządu państwowego nad majątkiem pocerkiewnym w D. powiat [...] województwo [...], pismo Powiatowego Urzędu Ziemskiego w [...] z 3 września 1946 r. skierowane do Wojewódzkiego Urzędu Ziemskiego w [...], zaświadczenie Wojewódzkiego Urzędu Ziemskiego w [...] z 25 stycznia 1947 r., pismo Wojewódzkiego Urzędu Ziemskiego w [...] z 28 stycznia 1947 r., pismo Wydziału Prawnego Wojewódzkiego Urzędu Ziemskiego w [...] z 28 stycznia 1947 r. do Wydziału Urządzeń Rolnych, "Akta parcelacji majątku [...] gm. D. pow. [...]".
Komisja Regulacyjna orzeczeniem z [...] sierpnia 2015 r., na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 5, art. 48 ust. 2 pkt 3 w zw. z art. 48a ust. 11 pkt 3 i ust. 12 oraz art. 48b ustawy w zw. z art. 130 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2014 r. poz. 518 ze zm.): 1) przyznała Parafii odszkodowanie od Skarbu Państwa - Wojewody [...] w wysokości [...] zł płatne w terminie 60 dni od daty otrzymania tego orzeczenia opatrzonego klauzulą wykonalności; 2) orzekła, że orzeczenie niniejsze wyczerpuje w całości roszczenie Parafii.
W uzasadnieniu orzeczenia organ wskazał, że z pisma Powiatowego Urzędu Ziemskiego w [...] z 31 sierpnia 1945 r. skierowanego do Wojewódzkiego Urzędu Ziemskiego w [...] Wydział Urządzeń Rolnych wynika, że "w 1938 roku Dyrekcja Lasów Państwowych w S. na skutek zarządzenia Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych (Dyrekcji Naczelnej Lasów Państwowych) z dnia [...] czerwca 1938 r. znak [...] przekazała Urzędowi Wojewódzkiemu w [...] 17 majątków [...], położonych w powiecie [...]", wśród których wymieniono D. W tym samym piśmie znajduje się też informacja, że Urząd Wojewódzki pismem z 18 października 1938 r. nr [...] polecił Starostwu Powiatowemu w [...] niezwłocznie wszcząć postępowanie parcelacyjne w ww. majątkach. Prace parcelacyjne rozpoczęto w roku 1938 i 1939, lecz ze względu na wojnę nie zostały zakończone. Z zaświadczenia Wojewódzkiego Urzędu Ziemskiego w [...] z 25 stycznia 1947 r. wynika ponadto, że "nieruchomość ziemska D. [...] maj. [...] położona gm. D., pow. [...] o obszarze [...] ha, stanowiąca według danych Urzędu własność Skarbu Państwa podpada pod działanie przepisów art. 2 ust. 1 lit. a) dekretu o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz.U. R.P. z 1945 r. nr 3 poz. 13)". Podobnie w orzeczeniu Prezydium Powiatowej Rady Narodowej z [...] czerwca 1959 r. wskazano na przejęcie na rzecz Skarbu Państwa około [...] ha gruntów [...] w D. Zdaniem organu ustanowienie przymusowego zarządu państwowego nad majątkami [...], nie pozbawiało tytułu prawnego osób prawnych kościoła prawosławnego do tych ziem. "W niektórych bowiem sytuacjach zarząd nieruchomością przez organ państwowy istotnie nie mógł prowadzić do posiadania samoistnego tej nieruchomości przez Skarb Państwa, np. zarząd wykonywany na podstawie dekretu z dnia 16 grudnia 1918 r. w przedmiocie przymusowego zarządu państwowego (...). We wszystkich tych sytuacjach zarząd łączył się z faktycznym władaniem nieruchomości za właściciela lub dotychczasowego posiadacza. Władanie to nie przybierało więc nawet postaci posiadania zależnego, lecz dzierżenia art. 338 k.c (...)". (postanowienie SN, 2003.5.09, V CK 13/03, OSP 2004/4/53).