Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Alicja Plucińska-Filipowicz Sędziowie Sędzia NSA Wojciech Chróścielewski /spr./ Sędzia WSA del. Aleksandra Łaskarzewska Protokolant Agnieszka Majewska po rozpoznaniu w dniu 27 lutego 2008 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Gminy Z. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 12 września 2007 r. sygn. akt III SA/Wr 258/07 w sprawie ze skargi [...] na uchwałę Rady Gminy Z. z dnia [...] lutego 2007 r., nr [...] w przedmiocie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu radnego oddala skargę kasacyjną
II OSK 1746/07
Uzasadnienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu wyrokiem z dnia 12 września 2007 r., III SA/Wr 2589/07 stwierdził nieważność uchwały Rady Gminy Z. z dnia [...] lutego 2007 r. Nr [...] w przedmiocie wygaśnięcia mandatu radnego. Wyrok został wydany w następujących okolicznościach sprawy. Zaskarżoną uchwałą Rada Gminy Z. stwierdziła wygaśnięcie mandatu radnego Rady Gminy Z. [...] z powodu nie złożenia w terminie oświadczenia majątkowego. Pismem z dnia [...] marca 2007 r. [...] wezwał Radę Gminy do usunięcia naruszenia prawa bowiem podjęcie kwestionowanej uchwały odbyło się z naruszeniem prawa. Wobec nie podjęcia wnioskowanej uchwały [...] zaskarżył uchwałę w sprawie wygaśnięcia mandatu radnego do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. W jego ocenie zaskarżona uchwała została podjęta z naruszeniem prawa polegającym na pozbawieniu go mandatu, do czego nie było podstaw w świetle wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 marca 2007 r., K 8/07. Gdy wezwał Radę Gminy do usunięcia naruszenia prawa, a w dniu 2 kwietnia 2007 r. otrzymał pismo Przewodniczącego Rady Gminy Z. z dnia [...] marca 2007 r. informujące go, że uchwała została podjęta zgodnie z obowiązującym wówczas prawem, to jest art. 190 ust. 1 pkt 1a i ust. 2 i 4 ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województwa.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w uzasadnieniu swego wyroku podniósł, że podstawą prawną zaskarżonej uchwały były przepisy art. 190 ust. 1 pkt 1a i ust. 2 ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (Dz. U. nr 159, poz. 1547 z późn. zm.) w związku z art. 24h ust. 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 nr 142, poz. 1591 z późn. zm.). Zgodnie z art. 190 ust.1 pkt 1a wygaśnięcie mandatu radnego następuje wskutek nie złożenia w terminach, określonych w odrębnych przepisach, oświadczenia o swoim stanie majątkowym, oświadczenia o działalności gospodarczej prowadzonej przez małżonka, oświadczenia o umowach cywilnoprawnych zawartych przez małżonka lub informacji o zatrudnieniu, rozpoczęciu świadczenia pracy lub wykonywania czynności zarobkowych albo zmianie stanowiska małżonka. Stosownie do ust. 2 wygaśnięcie mandatu radnego w przypadkach określonych w ust. 1 stwierdza rada w drodze uchwały najpóźniej w 3 miesiące od wystąpienia przyczyny wygaśnięcia mandatu. Art. 24h ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym stanowi, że radny i wójt składają pierwsze oświadczenie majątkowe w terminie 30 dni od dnia złożenia ślubowania. Skarżący uzyskał mandat radnego Rady Gminy Z. w wyborach samorządowych w 2006 r. i nie dopełnił powinności złożenia oświadczenia majątkowego w terminie 30 dni od dnia złożenia ślubowania, tj. najpóźniej do 27 grudnia 2006 r., Rada Gminy wobec tego podjęła zaskarżoną uchwałę stwierdzając wygaśnięcie mandatu.
Powołany jako zasadnicza podstawa prawna zakwestionowanej uchwały przepis art. 190 ust.1 pkt 1a ustawy Ordynacja wyborcza ..., został uznany za niezgodny z art. 31 ust. 3 oraz z art. 2 Konstytucji RP, wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 marca 2007 r. (Dz. U. z 2007 r. nr 48, poz. 327). Wymieniony wyżej przepis stracił moc z datą ogłoszenia wyroku, to jest w dniu 19 marca 2007 r. Sąd uznał, że rozstrzygnięcie sprawy wymaga w pierwszym rzędzie oceny prawnych konsekwencji powołanego wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Co do zasady sąd administracyjny ma obowiązek oceny legalności zaskarżonej decyzji, aktu, czy też czynności, według stanu prawnego z dnia ich podjęcia, to jednak nie może pominąć zdarzenia, jakim jest wejście w życie powołanego wyroku Trybunału Konstytucyjnego w okresie między podjęciem przez radę gminy zaskarżonej uchwały, a rozpoznawaniem niniejszej sprawy. Niewątpliwie stan ten stwarza nową sytuację prawną. W świetle art. 190 ust. 1 Konstytucji RP orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne, co oznacza, że wiążą one wszystkich adresatów, w tym sądy, a zatem winny być przez nie respektowane. W ujęciu ust. 3 powołanego artykułu, orzeczenie Trybunału wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, jednak Trybunał może określić inny termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego.