Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Maria Taniewska-Banacka (spr.), Sędziowie Sędzia NSA Bonifacy Bronkowski, Sędzia WSA Elżbieta Kaznowska, Protokolant Bartosz Otorowski, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 czerwca 2010 r. sprawy ze skargi Gminy O. na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody [...] z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie wyrażenia opinii przez mieszkańców w sprawie wyboru wariantów przebiegu połączenia kolejowego oddala skargę.
W dniu [...]r. Rada Gminy O. podjęła uchwałę Nr [...] w sprawie wyrażenia opinii przez Mieszkańców Gminy O. nt. wyboru wariantów przebiegu połączenia kolejowego do MPL. W § 1 uchwały Rada Gminy wyraziła głębokie zaniepokojenie naruszającym prawa mieszkańców dotychczasowym sposobem, trybem i formą przeprowadzonych roboczych spotkań z mieszkańcami gminy, w czasie których warianty przebiegu połączenia były im przedstawiane chaotycznie, bez przedstawienia rzetelnych argumentów faktycznych, finansowych i społecznych. W kolejnych paragrafach uchwały Rada Gminy zwraca się do mieszkańców o aktywny udział w dokonaniu wyboru jednego z pięciu wariantów połączenia, a następnie określa kiedy i w jaki sposób składać można podpisy opowiadając się za konkretnym wariantem. § 4 stwierdza, że wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy O. W kolejnym paragrafie widnieje wykaz podmiotów, którym uchwała zostanie przesłana, zaś finalny § 6 stanowi, że uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Jako podstawę prawną uchwały wskazano art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U z 2001 r., Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.).
Rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia [...]r. Wojewoda [...], działając na podstawie art. 91 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy o samorządzie gminny, stwierdził nieważność uchwały Rady Gminy O. z dnia [...]r. w części określonej w § 2 i 3 uchwały jako niezgodnej z art. 18 ust. 1 i art. 5a ustawy o samorządzie gminnym w związku z art. 7 Konstytucji RP. W uzasadnieniu Wojewoda [...] podniósł, iż w ramach upoważnienia wynikającego z przepisu art. 18 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym nie mieszczą się określone w przepisie § 2 przedmiotowej uchwały zasady dokonania wyboru jednego z pięciu przedstawionych wariantów przebiegu połączenia kolejowego do MPL, czy wskazane w przepisie § 3 uchwały kategorie podmiotów uprawnionych do zbierania podpisów na listach oraz określenie terminu, w którym owe listy będą zbierane. Powyższa materia, zdaniem organu nadzoru, została uregulowana w przepisie art. 5a ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym. Przepis ten stanowi normę kompetencyjną do podejmowania uchwał przez radę gminy w sprawach określenia zasad i trybu przeprowadzenia konsultacji z mieszkańcami gminy, które mogą być przeprowadzone w wypadkach przewidzianych ustawą oraz w innych sprawach ważnych dla gminy (art. 5a ust 1). Tak więc chcąc uzyskać opinię mieszkańców O. odnośnie wyboru wariantów przebiegu połączenia kolejowego do Międzynarodowego Portu Lotniczego Rada Gminy winna podjąć uchwałę w tej sprawie na zasadach określonych przepisem art. 5a ustawy o samorządzie gminnym, czego Rada nie uczyniła. Przepis art. 18 ust. 1 ustawy nie może bowiem stanowić podstawy prawnej dla podejmowania działań wymienionych w przepisach § 2 i § 3 ww. uchwały. Rada Gminy może natomiast na podstawie ww. przepisu, podjąć działania np. o charakterze intencyjnym, programowym, stąd organ nadzoru nie zakwestionował § 1 przedmiotowej uchwały.
Pismem z dnia [...]r. Wójt Gminy O. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach skargę na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody [...], wnosząc o jego uchylenie w całości. Zaskarżonemu rozstrzygnięciu zarzucił naruszenie art. 18 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym polegające na błędnym uznaniu, że Rada Gminy nie miała podstaw w trybie powołanego powyżej przepisu do uzyskania opinii mieszkańców gminy w przedmiocie wyboru wariantów przebiegu połączenia kolejowego do MPL, oraz naruszenie art. 91 ust. 1 tejże ustawy poprzez przyjęcie, że przedmiotowa uchwała jest sprzeczna z prawem. W uzasadnieniu Wójt Gminy O. szeroko opisał intencje jakie powodowały Radą przy podejmowaniu uchwały (chęć przekazania mieszkańcom rzetelnej informacji o wariantach przebiegu połączenia kolejowego oraz chęć umożliwienia społeczności lokalnej zaprezentowania własnej oceny poprzez złożenie podpisu pod konkretnym wariantem), a następnie wskazał, że jako podstawę prawną uchwały podano przepis art. 18 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym jako ten, który zawiera regułę prawną, iż właściwością rady objęte są wszystkie sprawy pozostające w zakresie działań gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej. Poza gestią rady znajdują się zatem tylko te sprawy lokalne o znaczeniu publicznym, które z mocy ustawy samorządowej lub innych ustaw należą do właściwości innych organów. Przypadek ten jednak nie dotyczy przedmiotowej uchwały. Zdaniem Wójta Gminy O. nie istnieje nadto istotna sprzeczność pomiędzy przywołanym w uchwale art. 18 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, a nie przywołanym w tej uchwale art. 5a ust. 1 i 2 wspomnianej ustawy. Wszystkie istotne elementy, o których mowa w art. 5a ust. 1 ustawy zostały bowiem zawarte w kryteriach określających sposób zbierania opinii od mieszkańców gminy. W istocie zresztą sama uchwała, jak i ustalenia dotyczące wyrażanej przez mieszkańców woli co do sposobu przebiegu połączenia kolejowego mają charakter intencyjny, bowiem ich rezultat nie ma bezpośredniego wpływu na wewnętrzny tok prac koncepcyjnych i projektowych, które realizowane są odrębnym reżimem prawnym zarówno co do właściwości organów podejmujących w tej sprawie decyzje, jak i szczególnej procedury zapewniającej udział społeczeństwa w tym postępowaniu wynikający z przepisów ustawy z dnia [...]r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.). Zdaniem zatem Wójta Gminy O. mimo nie powołania art. 5a ustawy o samorządzie gminnym jako podstawy prawnej uchwały de facto tryb postępowania określony w tym przepisie został zastosowany. W konsekwencji niewskazanie w treści uchwały tego przepisu jako podstawy prawnej jej podjęcia można zakwalifikować jedynie jako nieistotne naruszenie prawa zwłaszcza, że organ nadzoru nie zakwestionował w swoim rozstrzygnięciu naruszenia jakiejkolwiek przesłanki materialnoprawnej, która wskazywać by mogła na niezgodność § 2 i § 3 uchwały Gminy Rady O. z dnia [...] r. z normą prawną wyrażoną w art. 5a ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym. Z uzasadnienia rozstrzygnięcia nadzorczego wynika jedynie, że "art. 18 ust. 1 nie może stanowić podstawy prawnej dla podejmowania działań wymienionych w przepisach § 2 i § 3 uchwały". Wójt Gminy O. zaakcentował także, że organ nadzoru dokonując ustalenia zgodności z prawem zaskarżonej uchwały lub zarządzenia organu gminy obowiązany jest wywieść z przepisu prawa określony rodzaj naruszenia prawa. Ten wywód w zakresie naruszenia przepisu prawa jest obligatoryjnym elementem rozstrzygnięcia nadzorczego. Wojewoda natomiast, zdaniem strony skarżącej, wymogów tych nie wypełnił.