Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący SNSA Jerzy Solarski Sędziowie NSA Stanisław Śliwa /spr./ WSA Marcin Kamiński Protokolant sekretarz sądowy Joanna Kulasa po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 października 2022 r. sprawy ze skargi Rady Miejskiej w Baranowie Sandomierskim na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Podkarpackiego z dnia 25 marca 2022 r. nr P-II.4131.2.77.2022 w przedmiocie stwierdzenia nieważności uchwały w sprawie ustalenia zasad wynajmowania lokali mieszkalnych wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Gminy Baranów Sandomierski - skargę oddala -
Rada Miejska w Baranowie Sandomierskim zaskarżyła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Podkarpackiego z dnia 25 marca 2022 r. nr P-II.4131.2.77.2022 stwierdzające nieważność uchwały Nr XLI/341/22 Rady Miejskiej w Baranowie Sandomierskim z dnia 23 lutego 2022r. w sprawie ustalenia zasad wynajmowania lokali mieszkalnych wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Gminy Baranów Sandomierski. W podstawie prawnej Organ nadzoru powołał art. 85, art. 86 i art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2021r. poz. 1372 ze zm.), zwanej dalej "u.s.g." oraz art. 21 ust. 3 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2022r. poz. 172), określanej w dalszej części jako "u.o.p.l.".
Zakwestionowana uchwała uregulowała zasady wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Gminy Baranów Sandomierski, a wydano ją na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 i art. 40 ust. 1 u.s.g. oraz art. 21 ust. 1, 2 i 3 u.o.p.l. Stwierdzając jej nieważność Wojewoda wskazał, że tego rodzaju akt, w świetle brzmienia art. 21 ust. 3 u.s.g., musi regulować wszystkie wskazane w tym przepisie zagadnienia, a ponadto rada może zamieścić w uchwale jeszcze inne, dodatkowe regulacje związane z najmem. Pominięcie przez radę któregoś z obligatoryjnych elementów uchwały skutkuje natomiast brakiem pełnej realizacji upoważnienia ustawowego i ma istotny wpływ na ocenę zgodności z prawem podjętego aktu. Rada gminy obowiązana jest bowiem przestrzegać zakresu upoważnienia udzielonego jej przez ustawę. Niewyczerpanie zakresu przedmiotowego przekazanego przez ustawodawcę do uregulowania w drodze uchwały, skutkuje istotnym naruszeniem prawa. W ocenie Wojewody, kontrolowana przez niego uchwała nie obejmuje swym zakresem wszystkich wymienionych w powołanym przepisie kwestii. Nie zamieszczono w niej bowiem regulacji dotyczącej: określenia wysokości dochodu gospodarstwa domowego uzasadniającej stosowanie obniżek czynszu (art. 21 ust. 3 pkt 1 u.o.p.l.), warunków dokonywania zamiany lokali pomiędzy najemcami lokali należących do zasobu a osobami zajmującymi lokale w innych zasobach (art. 21 ust. 3 pkt 4 u.o.p.l.), sposobu poddania kontroli społecznej spraw rozpatrywanych i załatwianych z wniosków o najem lokali zawierany na czas nieoznaczony i najem socjalny lokali (art. 21 ust. 3 pkt 5 u.o.p.l.). Ponadto, zdaniem Wojewody, badany akt zwiera jeszcze inne naruszenia prawa. W rozdziale 2 uchwały zatytułowanym "Dochód i jego wysokość jako przesłanka oddania w najem lub podnajem lokalu na czas nieoznaczony i najmu socjalnego lokalu w § 3 ust.2 pkt 1 zawarto bowiem zapis o treści: "Uprawnionym do najmu lokalu socjalnego są osoby, które nabyły prawo do wynajęcia takiego lokalu na podstawie orzeczenia sądu." Następnie, w rozdziale 4 uchwały określającym kryteria wyboru osób, którym przysługuje pierwszeństwo zawarcia umowy najmu lokalu na czas nieoznaczony i najmu socjalnego lokalu zamieszczono zapis, w myśl którego pierwszeństwo do zawarcia umowy lokalu mieszkalnego przysługuje osobom "które są uprawnione do otrzymania lokalu zamiennego na podstawie przepisów ustawy lub orzeczenia sądowego". Wojewoda zaznaczył, że zgodnie z art. 14 ust. 1 u.o.p.l., w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu sąd orzeka o uprawnieniu do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu albo braku takiego uprawnienia wobec osób, których nakaz dotyczy. Obowiązek zapewnienia najmu socjalnego lokalu ciąży na gminie właściwej ze względu na miejsce położenia lokalu podlegającego opróżnieniu. Dlatego też, zdaniem Organu nadzoru, materia dotycząca możliwości zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego z osobą upoważnioną do tego na mocy wyroku sądu, stanowi materię uregulowaną w ustawie i leży poza kompetencją uchwałodawczą rady gminy. W sytuacji, gdy nie istnieją regulacje wskazujące, aby osoby eksmitowane, z przyznanym lokalem socjalnym były w jakikolwiek sposób uprzywilejowane, w porównaniu do innych osób oczekujących na lokal socjalny, to gmina nie ma podstaw prawnych aby w uchwale w tym zakresie przyznawać wskazanym podmiotom pierwszeństwo. Artykuł 21 ust. 3 pkt 3 u.o.p.l., przyznający radzie gminy kompetencje do ustalenia zasad pierwszeństwa wynajmowania lokali socjalnych i lokali na czas nieoznaczony, dotyczy wyłącznie kształtowania przesłanek zawierania umów najmu takich lokali na zasadach ogólnych, a nie na podstawie art. 14 ustawy. Ten ostatni przepis ma bowiem w stosunku do art. 21 ust. 3 pkt 3 u.o.p.l. charakter przepisu szczególnego wyłączającego stosowanie art. 21 ust. 3 pkt 3 u.o.p.l. do przypadków przyznania uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego na podstawie wyroku sądu.