Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Anna Mierzejewska, Sędzia WSA Eugeniusz Wasilewski, Sędzia WSA Joanna Kube (spraw.), Protokolant Bartosz Piwoński, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 lipca 2009 r. sprawy ze skargi S.L. na postanowienie Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu z dnia [...] grudnia 2008 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia uchybienia terminu do wniesienia odwołania 1. uchyla zaskarżone postanowienie, 2. zaskarżone postanowienie nie podlega wykonaniu w całości.
Prezes Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu postanowieniem z dnia [...] grudnia 2008 r. nr [...], na mocy art. 134 w związku z art. 129 § 1 i § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.), zwanej dalej k.p.a., stwierdził uchybienie terminu do wniesienia odwołania od decyzji Dyrektora Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w K. z dnia [...] lutego 2008 r. nr [...] w przedmiocie odmowy S.L. udostępnienia dokumentów na podstawie art. 31 w związku z art. 30 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz. U. z 2007 r. Nr 63, poz. 424 ze zm.), dalej w skrócie ustawa o IPN, w związku z art. 63 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (Dz. U. z 2007 r. Nr 63, poz. 425 ze zm.).
Organ uzasadniając postanowienie z dnia [...] grudnia 2008 r. wskazał, że odwołanie od decyzji Dyrektora Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w K. z dnia [...] lutego 2008 r. wniesiono z uchybieniem 14 dniowego terminu, ponieważ niniejsze postanowienie S.L. otrzymał w dniu 10 marca 2008 r., a środek odwoławczy nadał w urzędzie pocztowym w dniu 8 kwietnia 2008 r., a więc po terminie przewidzianym w przepisach. Wskazano, że ostatnim dniem do wniesienia środka zaskarżenia od tego postanowienia był dzień 24 marca 2008 r., oraz że powołana decyzja zawiera prawidłowe pouczenie o możliwości jej zaskarżenia.
Prezes Instytutu Pamięci Narodowej podkreślił, że S.L. nie złożył wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania. Nie podał w odwołaniu, aby uchybienie terminu nastąpiło z przyczyn spowodowanych jego złym stanem zdrowia. Dopiero w piśmie z dnia 18 września 2008 r. powołał się na problemy zdrowotne wskazując, że odwołanie z dnia 8 kwietnia 2008 r. złożył zgodnie z otrzymanym pouczeniem oraz możliwościami zdrowotnymi. Do pisma tego załączył zaświadczenie z poradni [...] z dnia 17 września 2008 r., z którego wynikało, pozostawanie na leczeniu w tej poradni od 1999 r. Zdaniem organu, samo ogólne wskazanie, że ktoś pozostaje na leczeniu w poradni [...] nieuprawdopodabnia, iż uchybienie terminu nastąpiło bez jego winy.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie S.L. zakwestionował zaskarżone postanowienie i wniósł o jego uchylenie, wskazując na naruszenie art. 129 i art. 134 k.p.a. Podniósł, że od 1999 r. wymaga stałego leczenia [...], przy równoczesnym unikaniu stresu i wysiłku fizycznego, dlatego odwołanie od decyzji organu I instancji wniósł w pierwszym możliwym terminie w dniu 8 kwietnia 2008 r.
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując argumentację wyrażoną w zaskarżonym postanowieniu.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:
W myśl art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym stosownie do § 2 art. 1 powołanej ustawy kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.