Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Sławomir Antoniuk, Sędzia WSA Joanna Kube (spr.), Sędzia WSA Przemysław Szustakiewicz, Protokolant Agnieszka Kolasa, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 czerwca 2009 r. sprawy ze skargi Z.S. na decyzję Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej z dnia [...] grudnia 2008 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie wydania zaświadczenia potwierdzającego status pokrzywdzonego - oddala skargę -
Stan faktyczny sprawy ze skargi Z.S. na decyzję Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu z dnia [...] grudnia 2008 r. nr [...], utrzymującą w mocy swoją decyzję z dnia [...] września 2008 r. nr [...], wydaną na podstawie art. 105 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.); zwanej dalej k.p.a. oraz art. 63 ust. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (Dz. U. z 2007 r. Nr 25, poz. 162) w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie wydania zaświadczenia potwierdzającego status pokrzywdzonego, przedstawia się następująco:
Z.S. w dniu 30 stycznia 2003 r. złożył do Instytutu Pamięci Narodowej wniosek o udostępnienie dokumentów/zapytanie o status pokrzywdzonego na podstawie art. 6 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz. U. z 1998 r. Nr 155, poz. 1016 ze zm.), zwanej dalej ustawą o IPN.
Prezes Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu postanowieniem z dnia [...] sierpnia 2005 r. nr [...], po rozpoznaniu wniosku Z.S. o ponowne rozpatrzenie sprawy, utrzymał w mocy swoje postanowienie z dnia [...] kwietnia 2005 r. nr [...] odmawiające wydania zaświadczenia potwierdzającego status pokrzywdzonego.
Po rozpoznaniu skargi Z.S. od powyższego postanowienia, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 20 lutego 2006 r., sygn. akt IV SA/Wa 2008/05 uchylił obydwa postanowienia.
Sąd w uzasadnieniu wyroku uznał, iż przedmiotowe postanowienia zostały wydane z naruszeniem prawa materialnego - art. 6 ust. 1 i 3 ustawy o IPN. Organ administracji nie dokonał bowiem konkretyzacji normy prawa materialnego w formie decyzji administracyjnej, błędnie stosując w to miejsce procedurę przewidzianą dla wydania zaświadczeń. Sąd podkreślił, że odmowa wydania skarżącemu żądanego przez niego zaświadczenia, iż był on pokrzywdzonym jest równoznaczna w skutkach z wydaniem przez organ decyzji odmawiającej skarżącemu przyznania statusu pokrzywdzonego. Zaskarżone postanowienie wydane zostało w postępowaniu w przedmiocie wydawania zaświadczeń, które to postępowanie miało inny przedmiot aniżeli postępowanie w przedmiocie wydania decyzji administracyjnej. Zgodnie ze swoją istotą wynikającą z art. 217 § 2 k.p.a., ogranicza się ono bowiem wyłącznie do badania literalnych zapisów archiwalnych IPN, bez prowadzenia postępowania wyjaśniającego co do rzeczywistego spełnienia się przesłanek materialnoprawnych, o których mowa w art. 6 ustawy o IPN.
Od wskazanego wyżej wyroku Prezes Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu złożył skargę kasacyjną, którą Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 15 czerwca 2007 r., sygn. akt I OSK 699/06 oddalił.
Niewykonanie wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 lutego 2006 r., sygn. akt IV SA/Wa 2008/05 stało się przedmiotem skargi Z.S. do tego Sądu, który wyrokiem z dnia 8 lipca 2007 r., sygn. akt II SA/Wa 314/08 zobowiązał Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu do wykonania przedmiotowego wyroku w terminie 30 dni od daty uprawomocnienia się wydanego wyroku. Sąd w uzasadnieniu stwierdził, że po uchyleniu art. 6 ustawy o IPN organ wykonując wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 lutego 2006 r., na podstawie art. 105 § 1 k.p.a., powinien wydać decyzję o umorzeniu postępowania wywołanego wnioskiem Z.S..