Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym : Przewodniczący Sędzia NSA Adam Mikusiński (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Stanisław Nitecki Sędzia WSA Małgorzata Walentek Protokolant st. sekr. sąd. Magdalena Nowacka-Brzeźniak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 listopada 2009 r. sprawy ze skargi Gminy R. na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody [...] z dnia [...]nr [...] w przedmiocie szkół i placówek oświatowo-wychowawczych oddala skargę.
Uchwałą Nr [...] z dnia [...] r., Rada Miejska w R. ustaliła miesięczną opłatę wnoszoną przez rodziców lub opiekunów prawnych dzieci korzystających z usług przedszkoli publicznych prowadzonych przez Miasto R. W treści uchwały wskazano, iż rzeczona opłata obejmuje dodatkowe usługi opiekuńczo-wychowawcze z wyłączeniem usług dotyczących przygotowania posiłków) - ponad obowiązkową podstawę programową wychowania przedszkolnego określoną odrębnymi przepisami oraz ustalono, że wynosi ona od [...] zł do [...] zł, w zależności od czasu, jaki dziecko przebywa dziennie w przedszkolu. Równocześnie określono, że opłata podlega zwrotowi tylko w przypadku niekorzystania przez dziecko z usług przedszkola przez wszystkie dni miesiąca, kiedy przedszkole prowadziło działalność opiekuńczo-wychowawczą. Przewidziano także możliwość otrzymania zniżki w wysokości 50% opłaty - na drugie dziecko z jednej rodziny korzystające również z przedszkola a nadto zwolnienie z obowiązku jej ponoszenia - na trzecie i następne dziecko z jednej rodziny, jeżeli dwoje pozostałych korzysta z przedszkola oraz na dzieci, których wyżywienie jest finansowane przez ośrodek pomocy społecznej.
Rozstrzygnięciem nadzorczym nr [...], wydanym w dniu [...] r., Wojewoda [...], działając na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r., Nr 142, poz. 1591 ze zm.) stwierdził nieważność powyższej uchwały podnosząc, że jest ona z sprzeczna z obowiązującym prawem, a w szczególności z art. 14 ust. 5 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r., Nr 256, poz. 2572 ze zm.).
W uzasadnieniu wywiódł, iż zgodnie z treścią tego przepisu, rada gminy ustala opłaty za świadczenia prowadzonych przez gminę przedszkoli publicznych z uwzględnieniem art. 6 pkt 1 wspomnianej ustawy, który określa, że przedszkole publiczne prowadzi bezpłatne nauczanie i wychowanie w zakresie co najmniej podstawy programowej wychowania przedszkolnego. W konsekwencji, przywołany art. 14 ust. 5 ustawy z dnia 7 września 1991 r. zawiera upoważnienie do wydania aktu prawa miejscowego w rozumieniu art. 40 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, ustalającego opłaty za świadczenia wykraczające poza podstawę programową. W tym miejscu organ nadzoru wywiódł, iż przedmiotowe opłaty nie stanowią w jego ocenie daniny publicznej, lecz należy je traktować jako ceny (wynagrodzenie) za wykonane usługi, które powinny być ustalane w oparciu o kalkulację ekonomiczną kosztów ponoszonych przez przedszkole w związku z ich udzielaniem oraz z uwzględnieniem zasady ekwiwalentności świadczeń.
Mając na uwadze powyższe Wojewoda [...] powołał się na stanowisko orzecznictwa sądowego podkreślając, że rada gminy podejmując uchwałę na podstawie art. 14 ust. 5 ustawy o systemie oświaty powinna po pierwsze - wskazać w niej, że opłaty dotyczą świadczeń wykraczających poza podstawę programową i po drugie - określić szczegółowo, za jakiego rodzaju świadczenia są one pobierane. Sposób ustalenia jej wysokości powinien być przy tym przekonujący, racjonalny i stosownie uzasadniony. W rezultacie, opłata ponoszona w konkretnym przypadku, wyliczona na podstawie takiej uchwały, musi zależeć od rozmiaru i charakteru dodatkowych usług opiekuńczo-wychowawczych świadczonych przez konkretne przedszkole publiczne dla danego dziecka. Nie może ona natomiast mieć charakteru stałego i zryczałtowanego, gdyż wówczas obowiązek jej ponoszenia istniałby w każdym przypadku uczęszczania przez dziecko do przedszkola nie uwzględniając rodzaju świadczeń, ich czasu trwania ani jakości.