Mając na uwadze, że zwolnienie od kosztów sądowych stanowi rodzaj ulgi w daninie publicznej koszty utrzymania koniecznie dla osoby fizycznej i jej rodziny /art. 246 par. 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz.U. nr 153 poz. 1270/ należy odnosić do kosztów minimalnych w skali kraju, a nie kosztów jakie ponosi dana rodzina.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia Witolda W. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 10 sierpnia 2004 r., I SA/Łd 237/04 oddalające wniosek o przyznanie prawa pomocy w sprawie ze skargi Witolda W. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Ł. z dnia 16 lutego 2004 r. (...) w przedmiocie podatku od towarów i usług za miesiąc grudzień 1996 r. postanawia: oddalić zażalenie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi postanowieniem z dnia 10 sierpnia 2004 r. I SA/Łd 237/04, wydanym po rozpoznaniu wniosku Witolda W. o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych, na skutek wniesienia sprzeciwu od postanowienia referendarza sądowego z dnia 7 lipca 2004 r. oddalającego ten wniosek, również oddalił wniosek o przyznanie prawa pomocy.
W uzasadnieniu Sąd, powołując się na art. 243 par. 1, art. 244 par. 1, art. 245, art. 246 i art. 255 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270 ze zm./, stwierdził, że uiszczenie wpisu sądowego w wysokości 1500 zł nie spowoduje uszczerbku w środkach koniecznych do utrzymania i nie przekroczy majątkowych możliwości skarżącego. Z jego oświadczenia o stanie rodzinnym i majątkowym wynika bowiem, że pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z żoną i studiującym synem; otrzymuje wynagrodzenie za pracę w wysokości 3.500 zł miesięcznie brutto, małżonka pobiera wynagrodzenie w kwocie 2.200 zł miesięcznie; ponadto rodzina uzyskuje stały dochód z najmu w wysokości ok. 300 zł miesięcznie. Skarżący posiada także nieruchomości - dom o powierzchni 120 m2 oraz 25 procent udziału we współwłasności pofabrycznego budynku.
Od tego postanowienia, które doręczono pełnomocnikowi skarżącego dnia 31 sierpnia 2004 r., pełnomocnik złożył dnia 7 września 2004 r. zażalenie do Naczelnego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, domagając się przyznania skarżącemu prawa pomocy i zwolnienia go od kosztów sądowych zgodnie ze złożonym wnioskiem. Zarzucił postanowieniu niewłaściwą ocenę ze strony sądu rzeczywistego stanu prawnego i faktycznego skarżącego się przez uznanie, że jest on w stanie ponieść ciężar zapłaty wpisu sądowego bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla niego i rodziny oraz brak merytorycznej i wnikliwej analizy przedstawionego przez skarżącego jego stanu w zakresie dochodów, przez co naruszony został art. 246 par. 2 i art. 255 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Uzasadniając zarzuty pełnomocnik podniósł, że w stanowisku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego zabrakło odniesienia do analizy sytuacji finansowej skarżącego zestawionej z kosztami postępowania, przedstawionej we wniosku. Dlatego też nie wiadomo na jakiej podstawie Sąd uznał, że skarżący jest w stanie ponieść te koszty. Ponadto Sąd nie uwzględnił, że kwota dochodów podana przez skarżącego jest kwotą brutto. Sąd nie wziął również pod uwagę, że po odliczeniu stałych i koniecznych wydatków /mieszkanie, leki i lekarze, koszty transportu, telekomunikacji, studiów syna/ na bieżące utrzymanie na osobę w rodzinie z kwoty 1.750 zł pozostaje kwota około 500 zł netto, która nie pozwala na pokrycie w całości kosztów wpisu sądowego.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie nie ma usprawiedliwionych podstaw. Zaskarżone postanowienie odpowiada bowiem art. 246 par. 1 pkt 2 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Zgodnie z tym przepisem przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie częściowym /a taki charakter ma domaganie się zwolnienia tylko od kosztów sądowych - art. 245 par. 3 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi/ - gdy wnioskodawca wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Przy czym przy ocenie sytuacji skarżącego z punktu widzenia tego przepisu uwzględnia się nie tylko bieżące dochody i wydatki jego i rodziny, ale również stan majątkowy. Posiadanie majątku, w tym nieruchomości, rzutuje bowiem na ocenę potencjalnych możliwości płatniczych skarżącego np. jego zdolność kredytową czy możliwość zaciągania pożyczek.