Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie Marcin Małek po rozpoznaniu w dniu 21 sierpnia 2013 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku J. A. o przyznanie prawa pomocy w zakresie obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata w sprawie ze skargi J. A. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w L. z dnia [...] czerwca 2013 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia zaległości podatkowych p o s t a n a w i a 1) zwolnić skarżącego od kosztów sądowych w całości; 2) ustanowić dla skarżącego adwokata z urzędu.
Wnioskiem z dnia 27 lipca 2013 r. skarżący J.. A. zwrócił się o zwolnienie z kosztów i ustanowienie adwokata. Z uzasadnienia wniosku wynika, że skarżący jest osoba bezrobotną, bez prawa do zasiłku. Utrzymuje się jedynie z otrzymywanych od organów pomocy społecznej zasiłków, których miesięczna wysokość wynosi 420 zł. Jak wskazał z kwoty tej musi dokonać opłat za czynsz, energie elektryczną i gaz. Jedyny majątek wnioskodawcy stanowi natomiast mieszkanie o pow. 29,5 m2 w którym zamieszkuje. Wnioskodawca nie posiada przy tym żadnych oszczędności, papierów wartościowych ani innych wartościowych przedmiotów. Skarżący oświadczył również, że nie zatrudnia i nie pozostaje w innym stosunku prawnym z adwokatem i radcą prawnym.
Referendarz sądowy rozpoznając przedmiotowy wniosek zważył, co następuje:
Stosownie do art. 243 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) - zwanej dalej w skrócie p.p.s.a., stronie na jej wniosek może być przyznane prawo pomocy. Z kolei zgodnie z art. 245 § 1 p.p.s.a., prawo pomocy może zostać udzielone w zakresie częściowym lub całkowitym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym, tj. takim jakiego żąda skarżący, obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (art. 245 § 2 p.p.s.a.).
Rozstrzygnięcie przedmiotowego wniosku sprowadzało się więc do zbadania, czy w niniejszej sprawie spełniona została przesłanka wynikająca z art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a. Stosownie bowiem do jego brzmienia, przyznanie osobie fizycznej prawa pomocy w zakresie całkowitym uzależnione jest od wykazania przez nią, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania.
Powyższe wskazuje, że prawo pomocy ma charakter szczególny i wyjątkowy, a skorzystać z tego uprawnienia mogą jedynie osoby w rzeczywiście ciężkiej sytuacji finansowej, pozbawione majątku, stałego miesięcznego dochodu lub uzyskujące go w takiej wysokości, że nie są w stanie uiścić najmniejszych nawet należności związanych z postępowaniem sądowym. Prawo pomocy ma bowiem służyć jedynie najuboższym, to jest podmiotom, dla których konieczność ponoszenia kosztów związanych z postępowaniem sądowym oznaczałaby faktyczne ograniczenie lub pozbawienie prawa do sądu. Tytułem przykładu można wymienić osoby bezrobotne, korzystające z pomocy społecznej czy otrzymujące bardzo niskie świadczenia emerytalno-rentowe (zob. H.Knysiak-Molczyk, Przesłanki przyznania prawa pomocy w postępowaniu sądowoadministracyjnym, Przegląd Prawa Publicznego 2007, nr 4, s. 36-39). Z dwiema pierwszymi z wymienionych sytuacji mamy właśnie do czynienia w sprawie niniejszej.
Jak wynika ze złożonego przez skarżącego wniosku jest on osobą bezrobotną, bez prawa do zasiłku dla bezrobotnych, a jego jedyne źródło dochodów stanowią zasiłki z pomocy społecznej, których wysokość pozwala jedynie na skromną egzystencję (bieżące opłaty i żywność). Skarżący prócz mieszkania nie posiada także żadnych zasobów pieniężnych ani przedmiotów wartościowych.
W tej sytuacji, w ocenie referendarza sądowego, skarżący nie ma możliwości poniesienia kosztów postępowania sądowego, w postaci opłat sądowych i kosztów ustanowienia profesjonalnego pełnomocnika. Tym samy wykazał, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania.
Zapadłe orzeczenie oznacza, że skarżący został w niniejszym postępowaniu sądowym zwolniona od kosztów sądowych, jak również przyznano mu adwokata, bez obowiązku ponoszenia przez niego kosztów zastępstwa procesowego. Adwokat ten zostanie wyznaczony przez Okręgową Radę Adwokacka w Lublinie.
Podkreślić należy, że zgodnie z treścią art. 249 p.p.s.a. przyznanie prawa pomocy może być cofnięte w całości lub w części, jeżeli okaże się, że okoliczności, na podstawie których je przyznano, nie istniały lub przestały istnieć.
Z tych względów orzeczono jak w postanowieniu na podstawie art. 245 § 1 i 2 w zw. z art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a.