Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym : Przewodniczący Sędzia NSA Szczepan Prax (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Teresa Kurcyusz - Furmanik Sędzia WSA Andrzej Matan Protokolant Monika Rał po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 lutego 2014 r. sprawy ze skargi L. B. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie dodatku mieszkaniowego uchyla zaskarżoną decyzję i zasądza od wymienionego Kolegium na rzecz skarżącej kwotę 18 złotych (słownie: osiemnaście złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów podróży.
Decyzją z dnia [...] r. Prezydent Miasta P. odmówił przyznania L. B. dodatku mieszkaniowego. W podstawie prawnej decyzji wskazano art. 2, 3 ust. 1-4, 4-8 i art. 16 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. nr 71, poz. 734 ze zm.). Natomiast negatywne rozstrzygnięcie uzasadniono przekroczeniem kryterium dochodowego. Mianowicie ustalono, że łączny dochód jednoosobowego gospodarstwa domowego strony osiągnięty w okresie trzech miesięcy poprzedzających złożenie wniosku wyniósł [...] zł, czyli miesięcznie [...] zł, natomiast 175 % najniższej emerytury wynosi [...] zł. Z kolei wydatki przyjęte do naliczenia dodatku to kwota [...] zł, a wydatki na normatywną powierzchnię lokalu - [...] zł + [...] zł za brak ciepłej wody = [...] zł. 20 % wydatków pokrywanych przez gospodarstwo domowe to kwota [...] zł, a kwota nadwyżki dochodu wynosi [...] zł, co przekracza wysokość obliczonego dodatku w kwocie [...] zł. Taki stan rzeczy powoduje odmowę przyznania dodatku mieszkaniowego.
W odwołaniu wnioskodawczyni zakwestionowała ustalenia dotyczące jej dochodu.
Zaskarżoną decyzją Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. w trybie art. 138 § 1 pkt 1 kpa utrzymało w mocy decyzję I instancji, zasadniczo podzielając jej ustalenia i wnioski. Dokonując drobnych korekt w zakresie wysokości wydatków mieszkaniowych Kolegium potwierdziło, że występująca nadwyżka dochodu nad 175 % najniższej emerytury, wynosząca [...] zł, jest wyższa od obliczonej wysokości dodatku mieszkaniowego. Niespełnienie przesłanek ustawowych uzasadniało zatem wydanie odmownej decyzji.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego L. B. wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji. Zarzuciła w szczególności, że ustalenia organów administracyjnych nie są zgodne z prawdą materialną. Nie uwzględniają bowiem okoliczności wynikających z dołączonego do wniosku rozliczenia dokonanego przez biuro rachunkowe, z którego wynika, że w okresie branym pod uwagę przy ustalaniu prawa do dodatku mieszkaniowego skarżąca poniosła stratę, a nie dochód. Rzeczywisty jej miesięczny dochód wynosił [...] zł i pochodził z otrzymywanych alimentów. Natomiast w deklaracji o dochodach popełniła błąd, którego nie skorygowano, ani nie pozwolono jej poprawić, co doprowadziło do błędnego określenia jej dochodu, a w konsekwencji - odmowy przyznania dodatku.
Odpowiadając na skargę organ odwoławczy postulował jej oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko. Dodatkowo podniósł, że przy ustalaniu dochodu kierował się złożoną przez skarżącą deklaracją, stosownie do § 5 pkt 2 rozporządzenia z dnia 28 grudnia 2011 r. w sprawie dodatków mieszkaniowych (Dz. U. Nr 156, poz. 1817 ze zm.). Jednak - zdaniem organu - nawet przyjęcie sugerowanej przez skarżącą korekty dochodu o [...] zł z tytułu straty poniesionej w lipcu 2012 r., także nie niweluje ustalonej nadwyżki dochodu ponad 175 % kwoty najniższej emerytury, przekraczającej wysokość obliczonego dodatku mieszkaniowego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga zasługuje na uwzględnienie, gdyż z naruszeniem art. 7 i 77 § 1 kpa sprawa nie została należycie wyjaśniona w dotychczas przeprowadzonym postępowaniu administracyjnym. Istotą zastrzeżeń podniesionych w jego trakcie przez skarżącą była kwestia wysokości jej dochodu. Organ odwoławczy odniósł się do niej właściwie dopiero w odpowiedzi na skargę, ale i tak uczynił to w sposób nie zyskujący akceptacji. W sytuacji bowiem, gdy istnieje rozbieżność między złożoną przez stronę deklaracją dochodową, a dołączonymi do wniosku innymi dokumentami, to organ nie może formalistycznie oprzeć się wyłącznie na deklaracji z pominięciem owej rozbieżności, zwłaszcza gdy strona wskazuje na stan rzeczy odmienny od danych z deklaracji dochodowej. W niniejszej sprawie skarżąca już w pierwszym odwołaniu zakwestionowała wyliczenie jej dochodu bez odliczenia kosztów. Przy ponownym rozpatrywaniu sprawy organy obu instancji zobowiązane więc były do zajęcia w tej mierze stosownego stanowiska. Tymczasem nie wynika ono nawet z odpowiedzi na skargę. Kolegium wprawdzie rozważa wariant z odliczeniem od dochodu kwoty [...] zł, ale tym samym wypacza nie tylko sens zarzutu skarżącej, lecz także treść zaświadczenia o dochodach sporządzonego przez biuro rachunkowe. Podana w nim kwota [...] zł nie wyraża bowiem, wbrew twierdzeniu Kolegium, straty poniesionej przez skarżącą w lipcu 2012 r., lecz stanowi różnicę między łącznym przychodem za lipiec i sierpień 2012 r. (w tabelce błędnie wskazano 2011 r.), a suma kosztów i składek za ten okres, lub też - w ujęciu pionowym tabelki - ujemny bilans dochodu za te dwa miesiące. Strata za lipiec 2012 r. o jakiej mówi Kolegium nie wynosi więc [...] zł lecz [...] zł. Jej uwzględnienie zupełnie zmieniłoby wyliczenia stanowiącego podstawę do określenia wysokości dodatku mieszkaniowego. W istocie zatem sprawa nie została należycie wyjaśniona i rozważona pod kątem przesłanek z art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o dodatkach mieszkaniowych. Ustęp 3 definiuje dochód jako wszelkie przychody po odliczeniu kosztów ich uzyskania oraz po odliczeniu innych wymienionych w tym przepisie składników i określa jakie składniki nie są wliczone do dochodu. Natomiast ust. 1 wiąże prawo do dodatku ze średnim miesięcznym dochodem na osobę w okresie 3 miesięcy poprzedzających datę złożenia wniosku. Tak więc dla oceny uprawnień nie jest istotny wymiar dochodu w poszczególnych trzech miesiącach lecz łączny dochód z tych miesięcy, na podstawie którego oblicza się średnią miesięczną dochodu i w następnej kolejności średni miesięczny dochód na jednego członka gospodarstwa domowego. W przypadku gospodarstw jednoosobowych te obie średnie są oczywiście tożsame. Ten łączny 3-miesięczny dochód oblicza się z kolei przez sumowanie wszelkich przychodów za ten okres i odejmowanie poniesionych w tym czasie kosztów ich uzyskania oraz pozostałych składników wymienionych w art. 3 ust. 3 zd. 1 cyt. ustawy. Cel tego uregulowania polega na tym, aby dodatek był przyznawany w oparciu o rzeczywistą sytuację dochodową strony, która lepiej jest zobrazowana z perspektywy dłuższego odcinka czasowego. W szczególności w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej jej wyniki finansowe często bywają zmienne, w związku z czym ich uśrednienie w okresie 3-miesiecznym umożliwia w pewnym stopniu zobiektywizować sytuację dochodową strony. Nie może to jednak odbywać się jednostronnie przez uwzględnienie tylko zmienności przychodów, lecz owo uśrednienie odnosi się również do kosztów uzyskania przychodów, które także muszą być zsumowane za okres 3 miesięcy i ta suma podlega odjęciu od sumy 3-miesięcznych dochodów. Na gruncie wskazanej regulacji ustawowej brak jest podstaw prawnych do limitowania wysokości kosztów uzyskania przychodów w taki sposób, że uwzględnia się je tylko za te miesiące, w których nie były wyższe od uzyskanych przychodów. Dopiero wówczas, gdyby łącznie za 3 miesiące przekraczałyby łączną sumę przychodów, to należałoby przyjąć, że średni dochód strony za ten okres jest zerowy. Z punktu widzenia sprawiedliwości i równości wobec prawa nie do przyjęcia jest odmienna interpretacja prowadząca do pozbawienia prawa do dodatku osoby, która w okresie 3 miesięcy poprzedzającym złożenie wniosku poniosła większe koszty niż uzyskane przychody, a jedynie w jednym miesiącu przychód przewyższał te koszty.
Powyższą ocenę prawną organ orzekający będzie miał na uwadze przy ponownym rozpatrzeniu sprawy, w trakcie którego w pierwszym rzędzie dokona prawidłowych ustaleń odnośnie przesłanek dochodowych, od których uzależnione jest prawo do dodatku mieszkaniowego.
W tym stanie rzeczy na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c oraz art. 200 i 205 § 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (j.t. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) orzeczono, jak w sentencji.
sw